Desenler arasında yolu aramak

Altı yaşından beri çizim yapan İnci Eviner, sanatın bir özgürlük alanı olduğunu küçük yaşta sezmiş bir sanatçı. Çizim yapmak onun için dünyayı anlama ve onunla bir nevi iletişim kurma yolu. Motiflerinde gündelik hayattan beslenen sanatçı, desenlerini ortaya koyarken adeta bu gündelik hayattan kopuyor.
1956 yılında doğan Eviner, Türkiye çağdaş sanatının güncel dönüşümünde etkin rol üstlenen, ilgi ve araştırma alanlarının çeşitliliği açısından kuşağının en yaratıcı ve güncel sanatçılarından biri. Ülkemizde olduğu kadar uluslararası sanat arenasında da iyi tanınan sanatçılardan. 2019 yılında 58.
Uluslararası Venedik Bienali Türkiye Pavyonu’nda ‘Biz, Başka Yerde’ adlı eseriyle yer alan Eviner’in solo sergi gerçekleştirdiği kurumlar arasında Musée d’Art Paris ve Londra’daki Whitechapel Gallery gibi önemli sanat kurumları var. Sanatçının geniş kapsamlı üretimini belgeleyen retrospektifi ise 2016 yılında İstanbul Modern Müzesi’nde gerçekleşmişti.
İnci Eviner’in Galeri Nev İstanbul’da açtığı yeni kişisel sergisi ‘Kalanlar, Geri Dönenler ve İmalar’, sanatçının son bir yılda kâğıt üzerine mürekkep, füzen kalem ve serigrafi tekniğiyle ortaya koyduğu 17 desenden oluşuyor. Sergi, mekânsal bir kurguyla galeriyi çepeçevre sarıyor. Her bir deseni kendi içinde özerk şekilde okuyabildiğiniz gibi, bir adım geri çekilip bütün desenleri aynı zamanda tek bir manzaraya bakar gibi izleyebiliyorsunuz.

Eviner çok katmanlı, geniş bir çalışma alanına sahip. İşlerinde özellikle kadın bedeni üzerinden iktidar ve temsil politikasının işleyişine değiniyor. Toplumsal, politik ve sosyokültürel koşullar içerisinde kadın, toplumsal cinsiyet ve kimlik politikalarına dair farklı haller üzerine kendine özgü bir ifade alanı yaratıyor. Eviner’in karmaşık ve örtülü yapıtları, izleyicinin gördüklerini farklı şekilde algılamasını gerektiriyor. Eviner’in yeraltı ve yerüstü, bilinçaltı ve bilinçüstü gibi tezatlarla dolu yeni sergisi de yine karmaşık ve bir bakıma şiire benziyor. Anlaması güç, takip etmesi zor, okuması son derece kişisel bir sergi. Bunun bir sebebi de sözcüklerle imgelerin bir arada kullanılması. Serginin içinde el yordamıyla yolumuzu bulmaya çalışıyoruz. Bilinen dünyanın bilinmeyen koordinatları var karşımızda adeta. Kimler ya da neler yok ki bu dünyada? Ticari açıdan değerli bir meta olarak görülen balinaların el yapımı füzelerle birleştiği imgeler, Kuleli Askeri Lisesi’nin altına oyulan yeraltı geçitleri, birdenbire canavara dönüşen Taksim Camii, prenses masallarının silinmesini dileyen kızlar, fil kulaklarından geniş ovalara açılan bahçeler, delilerin zihin MR’ları, kendi gözlerini kör etmeye çalışan atlas oyuncak ayılar, bir sinir krizi sırasında manolyaları tek elle parçalayanlar... Bu yüzden yavaşlamanız, her desenin her bir parçası önünde durmanız gerekiyor. Kelimeler, sergiyi anlamak için yegâne ipuçlarınız.



Serginin adı ‘Kalanlar, Geri Dönenler ve İmalar’ da Eviner’in çizimle kurduğu bağa işaret ediyor. Hafızanın boşluklarıyla dünya içindeki şeyler arasında köprü kurmak olarak betimlediği çizme eylemine istinaden şunları söylüyor: “Desen, benim için, görünür dünyadan ‘Kalanlar’, tanımlanmamış alanlardan ‘Geri Dönenler’ ve çeşitli ‘İmalar’ arasında hızlı ilişkiler kurulmasına yönelik bir eylem planı. Kâğıdın alanıysa bana göre psişik bir coğrafya gibi ve bu coğrafyada imgeler arasındaki karmaşık ilişkilerin şiddeti, mizahla birleşiyor.” Eviner’in eski işlerinden de beslendiği, imge bankasından tümden faydalandığı ve bu bankaya yeni imgeler kattığı sergi, kolektif hafızanın gizli kalmış görsel dilini bir nevi bireyin süzgecinden geçirerek şekillendiriyor.

İnci Eviner’in ‘Kalanlar, Geri Dönenler ve İmalar’ başlıklı sergisi, 19 Eylül’e kadar Galeri Nev İstanbul’da.