Çocuklarla tiyatro yapmak, ama nasıl?

 

 

Bir sanat dalı olan tiyatronun ve bir eğitim yöntemi olan dramanın, çocukların ve gençlerin yaşamında oldukça etkili olduğu biliniyor. Sanatsal üretimden alınan hazdan ve eğlenceden dil öğrenimine, sosyalleşmeden kendini daha iyi ifade edebilmeye kadar türlü çeşit nedenlerle çocuk ve gençler giderek artan bir ilgi ile tiyatro ve drama çalışmalarına yöneliyor. Hayatımızda hatırı sayılır bir yer edinen dizi ve filmlerin bu ilgide ne kadar etkisi var bilinmez ama eğitim kurumları da ilgiye kayıtsız kalamıyor; birçok etkinlik düzenliyor. Neredeyse her düzeye yönelik drama dersleri, tiyatro kulüp çalışmaları, kurs etkinlikleri, seminerler, yaratıcı okuma faaliyetleri, festivaller vs. yapılıyor.
Çocuklarla ve gençlerle yapılan kültür sanat çalışmalarında güçlü bir vizyon ve perspektif oluşturmak, bu alanda çalışma yürüten herkesin kafa yorması gereken önemli bir mesele. Meselenin çözümünde en önemli başvuru noktalarından biri ise hiç kuşkusuz yapılan çalışmaları ve edinilen birikimi bir kenara not eden, sayıları maalesef iki elin parmaklarından fazla olmayan kişi ve kurumlar. Bir kenara düşülen bu notlar yalnız çocuk ve gençlerle yapılan tiyatro çalışmalarına yol göstermiyor, aynı zamanda Türkiye’de eğitim kurumlarında sürdürülen drama ve tiyatro dersleri ve kulüp çalışmaları için çağdaş bir müfredatın oluşturulmasına da katkıda bulunuyor.
BGST Yayınları’ndan çıkan ‘Çocuklarla ve Gençlerle Drama ve Tiyatro: Perspektif ve Uygulama’ adlı kitap bu alandaki yazılı birikime önemli bir katkıda bulundu. Kitap BGST Yayınları’nın 95’inci, tiyatro uygulama dizisinin ilk kitabı. Kitabın yazarı Dr. Bülent Sezgin, 2002-2020 arasındaki on sekiz yıllık drama-tiyatro eğitmenliği ve eğitim koordinatörlüğü deneyimlerini oldukça anlaşılır bir şekilde yazıya dökmüş. Okur kitapta ilerlerken, okullardaki kültür sanat alanı organizasyonuna ve drama-tiyatro dersleri içeriğine dair oldukça detaylı açıklamalar ve 200’ün üzerinde uygulama örneğiyle karşılaşıyor. Yanı sıra, eleştirel bir bakış açısıyla yılsonu gösterileri ve tiyatro yarışmalarının çocuklar üzerindeki etkisi de kitapta gözden kaçırılmıyor. Böylece Dr. Bülent Sezgin kitabını sadece etkinlikler yığını olmaktan kurtarmış ve okuyucuyu çocukların ve gençlerin kültür sanat üretimine dair bir tartışmaya davet etmiş.

KANAYAN YARA: YIL SONU GÖSTERİLERİ
Kitabın dördüncü bölümü ayrı bir vurguyu hak ediyor. Bu bölümde yıl sonu gösterileri kanayan bir yara olarak ele alınmış ve didaktik-otoriteryen müsamere mantığı sorgulanmış. Bağırma ve histeri talep edilerek öğrencilere söyletilen şiirler, izleyicilerde duygu selleri oluşturmaya çabalayan garip müsamereler, pedagojik ve psikolojik zararı hesap edilmeyen ölüm-şehadet-şiddet gibi temalar, cinsiyetçi performanslar, giyilen ront elbiseler, saatlerce süren tören provaları... Sonuç olarak öğrencilerin sanatsal üretimini merkeze almaktan ziyade yetişkinlerin, özellikle de kurum yöneticilerinin his(teri)lerine tercüman olan gösteriler. Dr. Bülent Sezgin, kitabında çocuklar ve gençlerin sağlığı ve sanatsal geleceği için bu türden gösterilere bir erken müdahale önerisi yapıyor. Ayrıca bu süreçte öğretmenlerin ve velilerin de yapmış olduğu yanlışlıkları vurguluyor.
Kitapta drama ve tiyatro alanında ders vermek isteyen herkesin planlama, uygulama ve müfredat oluşturma açısından yararlanabileceği bolca malzeme mevcut. Bir eğitim yılında otuz altı hafta olduğundan yola çıkarak, hafta hafta hangi oyunların oynanabileceği, hangi doğaçlamaların yapılabileceği ve hangi drama tekniklerinin kullanılabileceği sade ve anlaşılır bir şekilde anlatılmış. Öte yandan dramatik yazarlık ve eleştirmenlik konusuna değinilmemesini bir eksiklik olarak not etmek gerekir. Özellikle gençlere yönelik yapılan çalışmaların bir ayağının da edebi metin yazımını teşvik anlamında dramatik yazarlık, ürünlerin dramaturjik tartışmalarını derinlikli bir biçimde yürütme anlamında eleştirmenlik olduğu açık. Bir sonraki baskıda bu noktalar da eklenerek kitap daha da geliştirilebilir.
Son not olarak şu söylenebilir: Eğer Albert Einstein haklıysa ve “oyun araştırmanın en üst biçimiyse”, çocukların ve gençlerin demokratik ve yaratıcı sanatsal oyunları, geleceğin insancıl yaşamını araştırmada hiç de hafife alınmaması gereken bir faaliyet. Bu faaliyeti sürdüren oyuncu, yönetmen, akademisyen ve eğitmenlerin vizyon ve perspektif oluşturma sürecinde ‘Çocuklarla ve Gençlerle Drama ve Tiyatro: Perspektif ve Uygulama’ yol gösterici bir çalışma.

ÇOCUKLARLA VE GENÇLERLE DRAMA VE TİYATRO:�

PERSPEKTİF VE UYGULAMA
Bülent Sezgin
BGST Yayınları, 2020 
146 sayfa, 25 TL.