Cevat Çapan’ın tecrübeli ve genç şiirleri
Güncelleme Tarihi:
“Şiir gençken yazılır. Bu söz doğru mudur bilmem ama ben bunun doğruluğuna bağlı kalmaya çalışarak yazdım” diyen Cevat Çapan’ın yeni yayımlanan şiir kitabı ‘O Geniş Boşlukta’, büyük ustanın bu dediğine hâlâ bağlı kaldığının teyidi niteliğinde.
Bundan birkaç yıl önce Eray Ak’ın, edebiyatımızın ustalarından Cevat Çapan’la yaptığı bir söyleşide, iki ismin, şiirin gençlikle ilgili bir durum olduğunu anlatan güzel diyaloglarını hatırlıyorum.
Eray Ak, Çapan’ın bir başka söyleşide “Şiir gençken yazılır” dediğini kendisine hatırlatmış ve “Gerçekten öyle mi?” diye sormuştu. Çapan da “Ben mi demişim bunu!” diye şaşırarak cevap vermişti. Fakat bunu derken, aslında “Tabii öyle!” dediği duyuluyordu satırlar arasından ki zaten hemen sonraki cümlesinde, “Bu söz doğru mudur bilmem ama ben bunun doğruluğuna bağlı kalmaya çalışarak yazdım” diyordu.
Ben de Cevat Çapan’ın yeni yayımlanan şiir kitabı ‘O Geniş Boşlukta’ üzerine yazmaya başlarken büyük ustanın bu dediğine hâlâ bağlı kaldığını teyit etmek istedim. Şöyle de diyebiliriz: Cevat Çapan, genç kalmaya devam ediyor hâlâ!.. Üstelik 90 yaşında.
‘O Geniş Boşlukta’ ile külliyatına önemli ve yeni bir halka eklemekle kalmayıp sesini, nefesini, şiir algısını da tazeleyip okurlarına sunuyor. Daha da önemlisi, geleceğe yazılmış bir mektup olarak şişeleyip denize salıyor. Çünkü Çapan’ın ‘O Geniş Boşlukta’da bir araya gelmiş şiirleri, dünün ve bugünün nikâhını imge dünyasında kıyıp bin yıl yaşasınlar diye kelimeler denizinde düğüm olmuş dalgalar gibi. Çapan, 90 yaşın getirdiği birikim ve üniversitede hocalığı nedeniyle hâlâ gençlerle buluşmanın avantajıyla bu iki hazineyi kendi dünyasında malzeme haline getirmeyi başarabiliyor.
Tecrübe ve gençlik... İkisi de paha biçilmez hazineler. Çapan’da ve şiirinde işte bu ikisi mevcut. O yüzden kelimelerinin sesinde maziyi de, hali de görebiliyoruz. Yazının girişinde de bahsettiğim söyleşide Çapan da üniversitede hocalık yapmanın kendisine hayata dair çok şey kattığını belirtiyor. İşte, ‘O Geniş Boşlukta’da bu katkıların hepsi bir arada kale gibi duruyor. ‘O Geniş Boşlukta’, 90 yaşındaki Cevat Çapan’ın gençlik iklimi gibi karşımızda duruyor.
Bugüne kadar sekiz şiir toplamı okurla buluştu Cevat Çapan’ın. ‘O Geniş Boşlukta’ dokuzuncusu oldu. Usta Çapan, daha ilk kitabından itibaren ödüllerin, yurtdışında temsillerin, çevirilerin merkezinde yer aldı. Bir anlamda kaleminden çıkanlarla Türkçenin mihmandarlığını yaptı. Yeni yayımlanan bu kitapta da Türkçenin doruklarında geziyor Çapan. Türkülerin, sanat müziğinin ritmini, esintilerini buluyoruz bu şiirlerde. Doğanın imgelere döküldüğü, imgelerin kelimelerle canlandığı, kelimelerle can bulanların şiir ikliminde başka anlamları yaşattığı girift bir dünya ‘O Geniş Boşlukta’ ile okurlara sunulan. Türkçenin zirvelerinden biriyle tanışmak için ise hâlâ geç kalınmamış bir fırsat adeta.
Olmaz ya, bugüne kadar Cevat Çapan’la, onun şiiriyle tanışmamış okurlar için de güzel bir merhaba kitabı olabilir ‘O Geniş Boşlukta’.
Şiir, kendi deyişiyle bir yaşantı biçimi onun için. Yine Eray Ak’la yaptığı söyleşiden bir alıntıyla devam edeceğim: Şiirle, “(...) yaşantı sözcüklere dökülür. Yaşantının sözcüklere dönüşmesi de size bir çeşit yaşantı kazandırır, sizin için bir yaşantı olur” diyor Çapan.
Kendi şiiri içinde yaşayan bir şairden bahsediyor aslında Çapan burada. Kendi şiir dünyası içinde, tüm sokaklarını kıyı köşe bildiği kendine has evreninde yaşayan ve herkesi bu sokaklara davet eden bir şairden.
Kendinden, kendi hayatından... “Hayat bir rüyaymış, diyorum mırıldanarak,/ Ve sahneymiş bütün dünya” diyor Çapan ‘O Geniş Boşlukta’nın son iki satırında. Şiirleriyle bizi işte bu rüya hayatına davet ediyor usta şair.
Cevat Çapan
Yapı Kredi Yayınları, 2022
64 sayfa