Bir hayat savaşının sudan yansıyan görüntüleri

Ödüllü fotoğraf sanatçısı Hasan Cem Araptarlı’nın beş yıllık çalışmasının ürünü olan ‘İstanbul Balıkçıları’ sergisi Bomontiada’da açıldı. Uzun soluklu, sosyolojik zemine oturan hikâyelerin peşine düşen Araptarlı, küratörlüğünü fotoğraf sanatçısı Ali Kabaş’ın yaptığı ‘İstanbul Balıkçıları’ sergisine hazırlandığı beş yıllık süre zarfında birçok insan öyküsü biriktirmiş.

Araptarlı, çok severek ve emek harcayarak hazırladığı çalışma için duygularını şu sözlerle anlatıyor: “Bu bir avuç balıkçının suyun üzerindeki mücadelesinin fotoğrafları bir yanıyla; acımasız dünya düzeninin çarkları arasında hayatta kalma mücadelesi veren modern insanın hikâyesinin sudan yansımaları. Diğer bir yanıyla da; özgürlüğe, hayallere ve biricik İstanbul’un rengârenk güzelliklerine aralanan bir nefes alma penceresi.”
‘İstanbul Balıkçıları’, Araptarlı’nın yedinci sergisi. İlgiyle karşılanan sergi şimdiden, ‘Muse Photography Awards’ta belgesel dalında ‘Silver Winner’, European Photography Awards’da ‘Gold Winner’ ödüllerini kazandı, 15. International Color Awards’a ise aday oldu.

Araptarlı, “Suyun içi dışarıdan bakarak tam olarak anlayabileceğiniz bir yer değil. Kuralları, kaideleri, insanı farklı. Balıkçıların denize olan sevgisi, bir balık sürüsünün peşine düşmekteki geçmeyen hevesleri ve özgürlük anlayışları her zaman şaşırtıcı ve düşündürücü oldu benim için. Bir de tabii pandemi sürecinde boşalan ve bambaşka bir yere dönüşen Boğaz’da çekim yapmak çok değişik bir durumdu, hiç görmediğiniz halleriyle karşılaşıyorsunuz bu büyüleyici şehrin” diyor.
Sanatçı daha önce de Myanmar, Kamboçya ve Malezya’nın çeşitli yerlerinde suyun üzerinde yaşayan toplulukları fotoğraflamıştı. Araptarlı “Onların suyla ilişkileri çok daha yumuşak, akşam yiyeceği balığı tutup kulübesine giden insanlardan bahsediyoruz. İstanbul Boğazı, dünyanın en hareketli deniz trafiğinin yaşandığı yerlerden biri. Ufak bir balıkçı teknesi, üzerinde milyon euro’larca değerinde konteynerler taşıyan Rus gemisi, uluslararası bir petrol tankeri, deniz otobüsü, gezi teknesi, Şehir Hatları vapuru... Aynı anda aynı yerden geçiyor, benzersiz bir kaos” diyerek anlatıyor Boğaz’ın öyküsünü.
Sanatçının biriktirdiği insan hikâyelerinden ise aklında en çok kalan 40 yıllık emektar bir balıkçı olmuş: “40 yıllık emektar bir balıkçıyla teknesinde sohbet ediyorduk bir gün. ‘Bu külüstür iki çocuk okuttu’ diye başlamıştı hikâyesine. Çocuklardan birinin ruhsal sıkıntıları olmuş. Bir gün Galata Köprüsü’nden atmış kendini! Ve çocuğu yine balıkçılar kurtarmış. Şimdi daha iyiymiş. Bu hikâyeyi hiçbir zaman unutmayacağım.”
‘İstanbul Balıkçıları’nın bu projede bir sembol olduğunu vurgulayan Araptarlı, “Sergi, bir avuç insanın suyun üzerinde verdiği hayat mücadelesinin görsel anlatımı” diyor.

Alİ Kabaş: Sergi kırılgan dünyamızı belgeliyor

Serginin küratörü Ali Kabaş, gözümüzün önündeki bir gerçeğe dikkat çekiyor: “Kim bugün gördüğümüz ve yaşadığımız şeylerin birkaç yıl sonra kalacağının garantisini verebilir?” Hasan Cem Araptarlı’nın ‘İstanbul Balıkçıları’nda belgelediği doğaya bağlı, geleneksel yaşam biçimini, ileride belki sadece kitaplarda ve sanat eserlerinde izleyebileceğimize dikkat çeken Kabaş, “Kırılgan dünyamızın iyi belgelenmesi bu açıdan son derece mühim” diyerek serginin önemini anlatıyor.
Kabaş, sözlerini şöyle noktalıyor: “Fotoğrafta ‘konuyu çalışmak’ çok önemli. Bundan kastım, iyi bir fotoğrafın peşine düşer ve onu takip edersiniz. Bazen vaktiniz sınırlıdır, mümkün olduğunca farklı pozlar çekerek elinizden gelenin en iyisini yapmaya çalışırsınız. Bazen de iyi kareleri ancak konu üzerinde uzun süre çalıştığınızda elde edersiniz. Konu İstanbul’un balıkçıları olunca projeyi birkaç hafta veya mevsimle sınırlandırmak işin hakkını vermek olmazdı. Hasan süreyi beş yıla yayınca, konuyu mükemmel bir şekilde kapsayan çok sayıda kareyle döndü. Hem Hasan’ın tarzını ve vizyonunu yansıtan hem de konuyu temsil eden en iyi fotoğrafları seçmek için birlikte seanslar boyu üstüne tartıştığımız, konuştuğumuz bir süreç yaşadık. İyilerin en iyisini seçmek kolay değildi ama bu sayede sonuç çok tatmin edici oldu.”

Hasan Cem Araptarlı’nın ‘İstanbul Balıkçıları’ başlıklı fotoğraf sergisi, 18 Aralık’a kadar Bomontiada’da görülebilir.