BİFO’ya gençlik dinamizmi: Patrick Hahn

Avusturyalı orkestra şefi Patrick Hahn’ın Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nın (BİFO) 2021-22 sezonundan itibaren ‘daimi konuk şefi ve sanat danışmanı’ unvanıyla iki sezon boyunca görev yapacağı, Borusan Sanat tarafından geçen ay duyuruldu. Henüz 25 yaşındaki Hahn, yeni orkestrasını ilk kez geçen yaz İstanbul Müzik Festivali’ndeki konserinde yönetmiş ve podyumda sergilediği bilgili, sağlam, güven veren duruşuyla büyük takdir toplamıştı. BİFO’yu COVID-19 salgını gölgesinde geçen 2020-21 sezonu boyunca, İstinye’de bulunan Borusan Otomotiv’deki dinleyicisiz konserler dizisinde tam yedi kez yöneten Hahn ile her konseri öncesinde internet üzerinden bu dönemde yayın yapmaya başlayan Borusan Sanat TV için kısa sohbetler yaptım. Karşımda her defasında coşkulu, keyifli, konserine iyi hazırlanmış, samimi, akıllı bir şef gördüm. Borusan Sanat yönetimi de Hahn’la ilgili olumlu duygularımızı paylaşmış olacak ki konserler biter bitmez genç şefle sözleşme imzaladı.

Patrick Hahn ve Serhan Bali
Patrick Hahn’ın BİFO’dan önce önemli bir başarısı daha var. Yine 2021-22 sezonunda Wuppertaler Bühnen und Sinfonieorchester GmbH’nin genel müzik direktörlüğü (GMD) görevini üstlenmekle Almanya’nın en genç GMD’si unvanını kazandı. BİFO sözleşmesine attığı imzanın hemen akabinde sohbet ettiğim Hahn’a ilk sorum, genç yaşta elde ettiği başarıların sır perdesini aralamaya yönelikti: “İnanılmaz ölçüde şanslı bir çocukluk ve gençlik dönemi geçirdim. Kendileri profesyonel müzisyen olmasalar da annem ve babam istemediğim hiçbir şeyi yapmak konusunda beni zorlamadılar, aksine beni hep desteklediler. Onlardan aldığım cesaretle sanatın farklı alanlarında at koşturmaktan çekinmedim. İlk operamı, Mozart’ın ‘Sihirli Flüt’ündeki çocuk partilerinden birini söyleyişimden aldığım ilhamla, 12 yaşımda besteledim. Lisedeyken yerel amatör koroyu birçok konserde yönettim, ABD’de yaşadığım sırada çokça caz çaldım. Bu deneyimler kendi yolumu çizmem konusunda beni hep teşvik etti. Şu an yapabildiklerim için herkese şükran duyuyorum.”

SAHNEDE DİNAMİZM
Son yıllarda seçkin orkestraların başına getirilen genç yaştaki şeflerin sayısında büyük artış var. Kimileri bu gelişmeyi olumsuz bularak, genç şeflerin tanınmış orkestraların başına paraşütle indirildiklerini söyleseler de konserlere farklı bir dinamizm kazandırmaları bakımından gençlerin uyandırdıkları heyecan günümüzde tüm kesimlerce aranıyor. Hahn, yaşın şefler açısından önemli bir faktör olmaktan çıktığını savunanlar arasında: “Bence yaş, diğer pek çok fiziksel özellik gibi, artık önemli bir faktör olmaktan çıktı. Elbette genç şeflerin farklı orkestralar yönetmek alanında az deneyim sahibi oldukları bir gerçek ama gençler müziği yorumlamakta daha farklı, taze bir bakış açısına sahipler ve her defasında müziğe yeni bir yaklaşım getirmek heyecan verici bir duygu. Eğer yöneteceğiniz müziği nasıl şekillendirebileceğiniz konusunda sağlam fikirlere sahip olursanız o zaman yaş yalnızca basının ilgileneceği türden çekici ama müzik için önemsiz bir bilgiye dönüşür.”

Almanya-Avusturya topraklarından çıkan çok sayıda iyi erkek müzisyenin geçmişinde erkek çocuklar korosunda söyleme deneyiminin bulunduğunu görürüz. Patrick Hahn, Graz Erkek Çocuklar Korosu’nda söylemiş. İnsan sesiyle çok içli dışlı bir şef olmasını Graz’daki koro deneyimine bağladığımda bana katılıyor: “Koroda geçirdiğim yıllar için ne kadar şükran duysam azdır. Erken yaşlarda müzik yapmanın, özellikle de şarkı söylemenin bireyi sosyal yönden geliştirdiği açık. Ayrıca bu deneyim bana insan sesleriyle çalışmanın ve kendi sesimi tanımanın da yolunu açtı. Bu kazanımın yararlarını mesleğimde görüyorum. İnsan sesi doğada var olan en samimi, en sıcak çalgıdır ve diğer tüm çalgıların yapılış amacı aslında insan sesini taklit etmek, onun tınısına olabildiğince yaklaşmaktır. Birlikte nefes almak, yalnızca şarkıcılar ve üflemeli çalgıcılar için değil, orkestradaki tüm çalgılar için yaşamsal öneme sahiptir.”

HAHN: BİFO ÇOK TUTKULU

Hahn BİFO’yu ilk kez Açıkhava Tiyatrosu’nda verdiği konserinde yönetmek üzere 2020 yazında İstanbul’a gelmişti. Türkiye’deki klasik müzik yaşamı hakkında önceden hiçbir fikri olmadığını söyleyen Hahn, gözlemleyebildiğim kadarıyla orkestra üyeleri üzerinde iyi bir izlenim bırakmayı başarmış. Hahn’a BİFO hakkındaki gözlemlerini sorduğumda bana orkestranın güçlü yanlarını şöyle anlatıyor: “Ne kadar disiplinli çalıştıklarını gördüm ve bundan çok etkilendim. Yeni repertuvar öğrenmekte çok çalışkan ve istekliler. Son birkaç ayda yaptığımız yedi çevrimiçi konser için, daha önce çalmadıkları çok sayıda yeni eseri yanımda getirmiştim. Bu eserleri standart repertuvar denilen daha tanıdık eserlerle bir araya getirdik. Orkestrayla bu yeni eserlerin dünyalarına dalmak ve onları birlikte keşfetmek çok keyifli bir süreçti. Teknik üstünlüklerinin yanı sıra işlerine yönelik olarak çok da tutkulular! Provalar ve konserler sırasında maske takmak zorunda kalmalarına ve karşılarında onları dinleyen ve alkışlayan bir izleyici kitlesi bulunmamasına rağmen enerjileri ve elde ettiğimiz sonuçlar harikaydı! Şartlar iyileştiğinde ve büyük konser salonumuza geçtiğimizde bu enerjiyi ve coşkuyu orada da hissetmek ve izleyicilerimize aktarmak için sabırsızlanıyorum.”
BİFO’nun eski GMD’si Sascha Goetzel de iyi bilindiği üzere Hahn gibi Avusturyalıdır. Herkesin aklına gelebilecek o soruyu Hahn’a sorduğumda yanıtı, “Hayır, Goetzel ile henüz tanışmadım” oluyor. BİFO’yla çok zorlu bir dönemde çalışmaya başlayan Hahn, salgının gölgesinde geçen bu dönemi şöyle anlatıyor: “BİFO üyelerini, tüm olumsuzluklara rağmen korumayı başardıkları tutkuları ve enerjilerinden dolayı çok takdir ettim. Orkestra üyelerinin fiziksel bakımdan birbirlerinden uzun bir süre boyunca ayrı kalmaları, uyum içinde çalabilmelerini zedeleyen bir durumdur. Tüm üyeler aynı ortamda birlikte soluk alıp vermelidir. Kısıtlamaların hüküm sürdüğü bir ortamda tüm bunları yapabilmeyi çok önemli bir başarı olarak görüyorum. Orkestrayı bir futbol takımı gibi düşünmeliyiz; birlikte antrenman yapmalılar, sadece tek başlarına değil zira Şampiyonlar Ligi’nde bireysel değil takım halinde başarı kazanmaları gerekecektir.”

HAHN: HEYECAN VERİCİ BİR SEZON OLACAK
Gelelim yeni sezona... BİFO’nun baş konuk şefi ve sanat danışmanı sıfatıyla geçireceği ilk sezon üzerine düşüncelerini şöyle aktarıyor Hahn: “Gelecek sezonun programını tamamlamak üzereyiz ama planladıklarımızı gerçeğe dönüştürebileceğimizi şu an sadece umut edebiliriz. Eğer yine alıştığımız şekilde, yani tüm orkestra olarak çalamayacak durumda kalırsak, o zaman B planı düşünmemiz gerekecek ama bunun için henüz erken. Dinleyicilerimizin sevdiği eserleri az bilinen eserlerle bir araya getireceğimiz, harika solistlerin de katılacağı programlar oluşturuyoruz. Heyecan verici bir sezon olacağına eminim! 20. yüzyıl bestecilerine özel bir ilgi duyuyorum, özellikle de Charles Ives ve Bernd Alois Zimmermann’ın eserlerine ama yeni besteciler ve eserler öğrenmeye de her zaman meraklıyımdır. Bir de şu var ki, o anda üzerinde çalıştığım repertuvar neyse ona tutkuyla sarılmayı severim.”

Dorsay: Çok yetenekli bir müzisyen
Aydın Dorsay: (Borusan Sanat Müdürü) İlk defa Ağustos 2020’de birlikte çalışma fırsatı bulduğumuz Patrick Hahn, 2020-21 sezonunda birçok konserde BİFO’yu konuk şef olarak yönetti. Gerek orkestra ile olan uyumu, eser bilgisi, yönetim teknikleri ve gerekse pozitif enerjisi nedeniyle, sanatçıyla 2021-22 ve 2022-23 sezonlarında daimi konuk şef ve sanat danışmanı olarak birlikte çalışma kararı aldık. Çok yetenekli bir müzisyen olmasının yanı sıra dünya çapında ilgi gören Patrick Hahn ile birçok yeni ve başarılı projeye imza atacağımıza inanıyorum. Pandemi nedeniyle salonlardan uzak kalsak da dijital platformlarda gerçekleştirdiğimiz konser yayınlarını etkin bir biçimde sürdürüyoruz. Radyomuz Borusan Klasik’ten canlı yayınladığımız konserler yanı sıra, yüksek kalitede konser videolarını borusansanat.tv’de yayınlamaya devam ediyoruz.