Beyoğlu’nun kapanan kitapçıları

1800’lerin ortasından başlayıp yakın zamana kadar gelen Cadde-i Kebir kitapçılığı bitmek üzere. Otelleştirme furyasından önce zaman içinde kapanan Madam Venetia Constantinou (Téké Place du Tunnel No: 525), Karma Kitabevi (Agah Karaburçak), Selecta Kitabevi (Puzant Akbaş-Süha Özkara), ABC Kitabevi (Artun Altıparmak), Metro Kitabevi (Kayhan Bey), Dünya Kitabevi (Eski Libreri Haşet [Librairie Hachette], İstiklal Caddesi No: 469-467), Sander Kitabevi (Necdet Sander), Galeri Ottomania (Eren Yayıncılık, Harita/Litografi Dükkânı), Eren Kitabevi (Muhittin Salih Eren), Denizler Kitabevi (Turgay Erol) isimli kitapçılar Beyoğlu kitapçılık tarihindeki yerlerini aldılar.
Librairie de Pera, Tünel’deki 95 yıllık dükkânını kiranın yüksekliği yüzünden boşaltıp başka mekâna geçmek zorunda kaldı. Arkeoloji ve Sanat Yayınları’nın Arkeopera’sı Yeniçarşı Caddesi’ndeki 12 yıllık dükkânı ve kültür merkezini kapattı, Tophane’de bir mekâna taşımak zorunda kaldı.
Sahaf Turkuaz’ın Emir Nevruz’da bulunan dükkânı kapanalı bir yılı geçmişti. Şimdi aynı binadaki ofisini Taksim’e yakın bir bölgeye, bir hanın üçüncü katına taşıyor. Bir zamanlar Türkolojinin merkezi sayılan Simurg (İbrahim Yılmaz) ünlü dükkânını devrettikten sonra civardaki hanların üst katlarında faaliyetine devam ediyor.
Ana Kitabevi (Eski Simurg), Bengi Kitabevi, Kelepir Kitap ve Pandora Kitabevi’nin ek dükkân bölümünün bulunduğu ada, otel yapımı hedefli bir satışla karşı karşıya ve çıkarılma aşamasındalar. Robinson Crusoe Kitabevi de caddeden çekildi. Yukarıdaki isimler son 30 yılda kapanmış veya kapanmamak için direnen kaliteli, kültür üreticisi kitapçıların bir listesi. Bu vahim tablo düzelmek yerine daha da acımasız, ezici bir planın uygulanmasıyla geri dönüşü olmayan bir yoldadır.
Beyoğlu’nun gayrimüslim kitapçıları:
Samuhos Kitap Evi (Beyoğlu İş Bankası Karşısı Olivo Sokağı No: 3), Kohen Hemşireler Kütüphanesi (Beyoğlu İstiklal Caddesi No: 491), İzidor Karon, Tünel Kitabevi (Alman Kitaphanesi Tünel Meydanı No: 523) isimli Musevi kitapçılar İstanbul’un muhtelif semtlerinde kitap ticaretiyle iştigal etmişler, yazarlara, edebiyatçılara, kitapseverlere hizmet vermişlerdir.
Adolf Plathner (Yüksekkaldırım No: 426), Adreaas Kapps (Alman Kitabevi, İstiklal Caddesi No: 390), D. Valery (Librairie Française, Pasaj Oriental No: 18-Pera), Otto Keil (Librairie Internationale, Cadde-i Kebir No: 457), C. Raymund (Beyoğlu, İstiklal Caddesi No: 491) gibi yabancı uyruklu kişiler ve Levantenler de özellikle Beyoğlu’nda kitap alım-satımı yapmışlardır. Hatta Otto Keil padişahın kitapçısı olarak dükkânına Osmanlı armasını asma hakkını elde etmiş ve yazışmalarında ‘Zat-ı Padişahî’nin kitapçısı’ unvanını kullanmıştır. Bu kitapçılar yayıncı gibi de faaliyet göstermişlerdir. Kimi kartpostallar kimi haritalar, kimi de şehir rehberleri basmıştır.
Kitap tarihimizde önemli bir yere sahip olan gayrimüslim kitapçılar kataloglar, broşürler ve muhtelif malzemelerle gelecek nesillere pek çok bilgi aktarmışlardır. İstanbul’a yurtdışından pek çok kıymetli eserin getirilmesinde büyük hizmetleri dokunan özellikle Beyoğlu kitapçıları Osmanlı dünyasına dair eserler de alıp satmışlardır.