Başı bizde gövdesi Almanya’da

Demiryolu inşaatında çalışan Fransız yol mühendisi Paul Gaudin de özellikle ‘Hadrianus Hamamları’ olarak adlandırılan bölgeyi kazıp bulduğu eserlerin küçük bir kısmını İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne gönderirken, asıl eserleri yurtdışına kaçırarak satar. Oysa o dönemde Osman Hamdi Bey tarafından hazırlanan Asar-ı Atika Nizamnamesi yurtdışına eser çıkarılmasını yasaklamıştır. Yıllar sonra 1989 yılında, Afrodisias’a ömrünü adayan Prof. Kenan Erim, Tiberius portikosundaki (giriş kapısı) bir havuzda mermer bir heykele ait 33 cm boyutunda ve 5 kg ağırlında ‘mermer baş’ bulur. Prof. Erim araştırmaları sonrasında bu başa ait gövdenin, Almanya-Berlin’deki Pergamon Müzesi’nde sergilenen ‘İhtiyar Balıkçı’ isimli heykel olduğunu belirler. Ancak müze 100 yıl önce satın alma yöntemi ile müzeye kazandırıldığını ileri sürerek eseri iade etmeyeceğini belirtir.

BAKANLIK ESERİN İADESİNİ İSTİYOR

Geçtiğimiz ay Polonya’nın Krakow şehrinde gerçekleştirilen UNESCO 41. Dünya Miras Komitesi toplantısında, Aydın’ın Karacasu ilçesindeki Afrodisyas arkeolojik alanının UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kaydedilmesine karar verilince Kültür ve Turizm Bakanlığı ‘İhtiyar Balıkçı’ heykeli dosyasını yeniden açtı. Bakanlık daha önce defalarca eserin iadesini istediği Berlin Pergamon Müzesi’ne yeni talepte bulunacak. Eserin iadesi için UNESCO nezdinde de girişimlere hazırlanan bakanlıktan konuyla ilgili şöyle denildi; “Eserin iadesi için Alman makamlarına 1991 tarihinde başvuru yapılmış olup çalışmalara devam edilmiş, daha sonra Türkiye ve Almanya arasında 11-12 Haziran 2013’te Berlin’de düzenlenen 18. Kültür Karma Komisyonu Toplantısı’nda ‘İhtiyar Balıkçı Heykeli Gövdesi’nin iade talebi yinelenmiş, eserin ülkemize getirilmesi Ankara’da 27-28 Kasım 2014’te yapılan toplantıda tekrar gündeme getirilmiştir. Türkiye eserin iadesi için tüm haklarını kullanacaktır.”