Anlatılan senin ‘geçici’ hikâyen!

“İlk geçici ofise götürmek için bir çanta hazırladı ve onun ofisi bütün dünyaydı. (...) İlk geçici her gece dilek tutardı ve dilediği şey istikrardı.”

Üst sınıfa veya ekonomik açıdan konforlu bir yaşama doğmayanlar için hayat zor. Sosyal devletin güçlü olduğu sistemleri -ki çok azlar- saymazsak, yaşayabilmek için para kazanmak zorunda olan bir kuşağın çocuklarıyız. Her birimiz; kapitalizmin yükünü sadece omuzlarımızda değil, depresyonun eşiğinde geçirdiğimiz her saniyede büyük bir ‘kaygı’ ve ‘korku’ ile taşıyan, gelecekten umudunu çoktan yitiren milyarlarca insandan biriyiz. En temel insani haklar olan sağlık, eğitim, barınma, kültüre erişim ve çalışma neredeyse lükse dönüşmüş durumda. İş güvencesiyle çalışabilme imkânı ise artık gittikçe zor bulunur bir hal...
Hilary Leichter’in neredeyse insanlık komedisine dönüşecek romanı ‘Geçici’, aslında bugünlerde içinden geçtiğimiz trajik meseleyi dert ediniyor kendine. Kitap, Uluslararası PEN’in Hemingway Ödülü (uzun liste adaylığı), NYPL Young Lions Kurgu Ödülleri (finalist) gibi önemli ödüllere aday gösteriliyor. Hilary Leichter Brooklyn’de yaşıyor ve New York Times, Harper’s, New Yorker gibi yayınlarda yazıyor, Columbia Üniverstesi’nde ders veriyor.
Yazarın Türkçeye çevrilen ilk kitabı ‘Geçici’, hayatını ‘geçici’ işler üzerine kurmaya çalışan ve bu sırada girmediği işkolu kalmayan genç bir kadının yaşamını anlatıyor. Roman boyunca izini sürebildiğimiz bir-iki isimden birisi Farren, çünkü o bir ajans çalışanı, işleri bulan, ayarlayan kişi ve belli ki kalıcı olan tek şey. Erkek arkadaşlarını dahi belli sıfatlarla tanımlıyor sadece, en uzun boylu olan, agnostik olan vb. gibi, isimlerini okurlar bilmiyor. Tuhaf işlerin birinden ötekine koştururken bu ‘geçici’liğin aslında anneden aktarılan bir kader gibi kuşaklararası bir durum olduğunu fark ediyor roman kişisi. Girdiği işlerden biri ayakkabı düzenleme işçiliği. Kendi ayakkabılarını düzenlemek için hiç vakti olmayan işvereninin ayakkabılarını düzene sokarak para kazanıyor. Bazen de doğum iznine ayrılanların yerine geçiyor, artık ne iş olursa...
İşsiz kalmak, geçici bir iş bulamamak ise başına gelebilecek en kötü şeylerden biri. Yaşamı da bu ölçüde seyrediyor, kalıcı ve istikrarlı tek ilişkisi annesiyle olan bağı. Annesi de kendisi gibi ‘geçici’ olmuş, yıllarca bu şekilde çalışmış ve sonunda emekli olmuş. Bir süre sonra, annesinin vefatıyla birlikte, roman kişisinin tek kalıcı ilişkisi de hayatından çıkmış oluyor. Geçicilik aileden aileye aktarılan bir gelenek, dahası bir miras gibi. Kadının yaptığı işler arasında ‘geçici’ olarak bir katile yardım etmek bile bulunuyor, ki bunu da yapıyor. Firari Geçiciler Ajansı (FGA) ve ona düzenli olarak ‘geçici’ işler bulan Farren, en yakın olduğu insan. FGA’nın önerdiği ve ‘çok başarılı’ biçimde yerine getirdiği işlerden biri de broşür dağıtımı. Broşür dağıtımında ‘lütfen’ kelimesi her kapıyı açan sihirli bir kelime gibi; işin başarılı olmasını, hedeflendiği kadar broşür dağıtılmasını sağlıyor. İşverense bazen bir gemi kaptanı, bazen çok mühim bir şirketin CEO’su veya yedi yaşında ebeveynsiz kalan bir çocuk olabiliyor. Geçicilik neyle karşılaşacağı belli olmayan sürprizli bir durum. En önemli başarı ise hangi işe girilirse onu ses çıkarmadan kabul etmek, elinden gelenin en iyisini yapmak, beklenen şekilde davranmak ve uysal olmak. Böyle istikrarlı olunduğu sürece başka ‘geçici’ işler geliyor ajanstan.
Hilary Leichter, yeni dünyanın karamsarlığını mizahi bir taraftan ele almaya çalışırken ‘geçici’liğin aslında hepimizin hikâyesinde bir yere tekabül ettiğine işaret ediyor. ‘Geçici’ bu absürd dünyanın absürdlüğüne yakışır bir kapitalizm eleştirisinde bulunan bir roman. Bugünlerdeki yaşamlarımızı düşündüğümüzde pek manidar ve güzel bir yaz okuması.

GEÇİCİ�

Hilary Leichter
Çeviren: Tülin Er
İthaki Yayınları, 2022
200 sayfa.