Ahmet Cemal vefat etti: Edebiyatın ‘nitelikli’ diliydi

ÇEVİRMEN, yazar ve tiyatro çalışmalarıyla tanınan Ahmet Cemal dün gece, bir süredir tedavi gördüğü Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde (eski GATA) yaşamını yitirdi. Kalp yetmezliği sebebiyle vefat eden Cemal, koroner yoğun bakım tedavisi görüyordu ve 75 yaşındaydı. Ahmet Cemal’in cenazesi bugün, ikindi vakti Moda Camisi’nde kılınacak cenaze namazının ardından Feriköy Mezarlığı’nda toprağa verilecek.

ÖMRÜNÜ YAZIYA ADADI

5 Mart 1942 tarihinde İzmir’de doğan Ahmet Cemal, İstanbul’da, Moda İlkokulu’ndan sonra Sankt Georg Avusturya Lisesi’ni ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. İstanbul, Avusturya Kültür Ataşeliği’nde basın danışmanı olarak çalıştı. İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Okulu Almanca Bölümü’nde ve Edebiyat Fakültesi Alman Filolojisi Bölümü’nde çeviri dersleri verdi. Yeni Ufuklar, Varlık, Yazko Edebiyat, Gergedan, Argos ve Milliyet Sanat dergilerinde yazdı. Memet Fuat ve Mustafa Kemal Ağaoğlu’nun davetleri üzerine Yazko Çeviri dergisini kurdu ve yönetti. Anadolu Üniversitesi’nde 19 yıl süreyle, lisans ve lisansüstü düzeyinde dersler verdi.

1988 yılında Türk kültürüne yaptığı hizmetler nedeniyle Ahmet Cemal’e Anadolu Üniversitesi Senatosu tarafından fahri doktor unvanı verildi. 2010 yılında Avusturya Cumhurbaşkanı tarafından Avusturya Federal Cumhuriyeti Altın Liyakat Nişanı ile onurlandırıldı. Aynı yıl, Türkiye Cumhuriyeti ve Federal Almanya Cumhuriyeti tarafından ilk kez düzenlenen Tarabya Çeviri Ödülleri çerçevesinde Almancadan Türkçeye çeviri dalında büyük ödüle layık görüldü. ‘Lanetlenmiş Ağustosböcekleri’ adlı deneme kitabıyla Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 2012 Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Türk Dil Kurumu’nun kuruluşunun 80. yıl dönümü nedeniyle Dil Derneği tarafından kendisine 80. Dil Bayramı Onur Ödülü verildi. 2014 yılında Hermann Broch’tan yaptığı ‘Vergilius’un Ölümü’ başlıklı roman çevirisi ile edebi çeviri dalında Avusturya Büyük Devlet Ödülü’ne layık görüldü.

Deneme ve makaleleri ‘Odak Noktasında Yaşananlar’, ‘Yaşamdan Çevirdiklerim’, ‘Şeref Bey Artık Burada Yaşamıyor’, ‘Bizi Yaşatanlar ve Öldürenler’, ‘Aradığımız Tiyatro’, ‘Oynamak Varken’, ‘Sanat Üzerine Denemeler’, ‘İnsana Dönmek’, ‘Giderayak’, ‘Lanetlenmiş Ağustosböcekleri’, ‘Okuyan Gençliğe Mektuplar’ başlıklarıyla kitaplaştı. ‘Kıyıda Yaşamak’ adlı bir romanı ve ‘Dokunmak’ adlı bir öykü kitabı bulunan Ahmet Cemal, Cumhuriyet gazetesinde köşe yazıyordu.

ÜNLÜ YAZARLARIN DİLİ OLDU

Ahmet Cemal Alman edebiyatının önde gelen isimlerini dilimize kazandırdı. Ingeborg Bachmann, Walter Benjamin, Bertolt Brecht, Hermann Broch, Elias Canetti, Paul Celan, Ernst Fischer, J.W.v. Goethe, E.H. Gombrich, Friedrich Hölderlin, Franz Kafka, Heinrich von Kleist, Georg Lukacs, Robert Musil, Friedrich Nietzsche, Erich Maria Remarque, Rainer Maria Rilke, Friedrich Schiller, Anna Seghers, Georg Trakl ve Stefan Zweig’ın çeşitli eserlerini Türkçeye çevirdi.