Ah Enver!

Posta kutusundan yasakmeyve’nin 90’ıncı sayısını aldığımda acı haberi bilmiyordum. Tam tersine, umut veren bir şeyler geçiyordu aklımdan. Edebiyatın, hele şiirin git git arka plana itildiği, çoğu kez yok sayıldığı ortamda tam 90 sayı, 16 yıl! Bu sayıda benim de sevdiğim bir şaire, Gonca Özmen’e özel bölüm. Deniz Durukan, Altay Öktem dostlarım Gonca’yı irdelemişler, İklim Kayra İşyar, Efe Duyan da.
Dergiyi açar açmaz, daha ilk sayfalarda Necati Cumalı ‘Kızılçullu Yolu’. Enver Ercan şöyle yazmış: “Yalınlığı seçenlerdendi. Ancak hepsinden önemlisi, edebiyatla ülfetini ihtiras değil, heves ve sevecenlik üzerine kurdu.” 10 Ocak 2001’de kaybetmişiz Necati Cumalı’yı. Hatırlayışların da önemsenmediği günümüzde Cumalı’yı anmak...
Ayşe Sarısayın’dan mesaj tam o sırada: “Enver’i...” Birkaç yıl önce Necatigil ödülünü alan güzel şiir kitabını aradım. Sevdiği ve yitirdiğimiz şairleri dizelerde yaşatır Enver; galiba burada, bu köşede yazmıştım.

Çok daha eskilere sürüklendim: Erdal Öz’ün Can Yayınları yönetim yeri. İlk kez orada karşılaşmıştık. İkimiz de birbirimizi okumuştuk elbette ama yeni tanışıyorduk. Çabucak arkadaş olacaktık. Enver benden en az 10 yaş küçük. Sevgili Çağıl Ener’le sevgili Özge Ercan’la; Haydarpaşa Gar Lokantası, Varlık Yayınları, Cankurtaran; Enver’le bunca geç tanıştığımıza enikonu üzüldüğümü belirtmeliyim.
Bana çok emeği geçti, yıldönümlerim, kitaplarım filan. Necati Cumalı ustamız için “Edebiyatla ülfetini ihtiras değil, heves ve sevecenlik üzerine kurdu” diyor ya; asıl Enver öyleydi bence. Ne zaman Varlık Yayınevi’nde buluşsak, genç şairlerle, yazarlarla tanıştırdı beni. Yeni kuşağı korumak, yeni kuşağın önünü açmak sanki ilkeydi Enver Ercan’da.
‘Türkçenin Dudakları Sensin’i yazı masama koydum. Şu an değil, şu an hâlâ geçmişin anıları. Eczacılar gecesi miydi, eski Galatasaray Postanesi’nin oralarda bir yer; Enver istediği için gitmiştim. Dinleyicilerden biri, ‘Murtaza’yla Gogol’ün ‘Müfettiş’i arasında haddini aşmış bağlar kuruyor. Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık; yuvarlamaya çalışıyorum. Enver Ercan’sa “Bu nezaket yalnızca Selim İleri’de” diyor bilgiç dinleyiciye.
Ah Enver!
Son yıllar, hele şu son üç yıl dost ayrılıklarıyla dolup taşıyor. Enver Ercan benim dostumdu. Ama çok daha önemlisi, edebiyatımızın son koruyucularındandı. Emeklerinin yaşaması dileğiyle...

UNUTULMAYACAK BİR ROMAN
Ayrıntı Yayınları, Cemil Süleyman (Alyanakoğlu) imzalı ‘Siyah Gözler’i yeniden yayımladı. Bugünkü alfabemiz için çevrimyazıyı ve dil içi çeviriyi Hande Demirli gerçekleştirmiş. Demirli sunuş yazısında ‘Siyah Gözler’in önemini vurgularken ilginç bir saptamada bulunuyor: “... adı belirtilmeyen dul bir kadının bakış açısıyla yazılan...”
Bihter’den (Aşk-ı Memnu) 10 yıl sonra kaleme getirilmiş bu adsız sansız genç kadın yalnız kendini değil, yaşadığı toplumun da uçsuz bucaksız açmazlarını söylemek ister gibidir. Ne var ki kimse onu dinlemez. Hem de çok uzun yıllar.
‘Siyah Gözler’ çoktan yitip gidecek, bir daha da adı anılmayacak romanlar arasına karışabilirdi. Bildiğim kadarıyla bu özlü, çok çarpıcı eseri ‘kurtaranların’ başında Cevdet Kudret gelir. Cevdet Bey, ‘Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman’ antolojisinde (yeni basımı Kapı Yayınları) Fecr-i Ati romancısı Cemil Süleyman’a özel bir bölüm açmıştır.
Sonra ‘Siyah Gözler’i Behçet Necatigil hem isimler hem eserler sözlüklerinde yaşatmaya çalışacaktır. Törel baskı, ikiyüzlü ahlak, cinsel yalnızlık gibi izlekler üzerine kurulu bu çok önemli, incelikli roman ne yazık ki yıllar yılı gözden ırak kalır. Güncelden ötesine kayıtsız yayın ortamı ya habersizdir, ya beklentisiz. Ancak 1990’larda, Nuri Akbayar’ın özverisiyle, ‘Siyah Gözler’i Argos dergisinin eki olarak okurla buluşturmuştuk. Umduğum ilgiyi görmedi; hatta yitip gitti.
Çok acı, şiirsel, ruh çözümlemesi güçlü ‘Siyah Gözler’ ille -ve belki hemen- okunması, özümsenmesi gereken bir eser. Roman yığıntıları ortasında ‘Siyah Gözler’ ne kadar yalnız!