Zehirlenme belirtisi varsa kusma ve ishali durdurmaya çalışmayın
Güncelleme Tarihi:
Hazırlayan: Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Eylül 22, 2005 00:56
Yiyecek ve içeceklerin saklanması, hazırlanma ve sunulma aşamalarında uygun sağlık koşullarının bulunmaması, besin zehirlenmelerine zemin hazırlıyor.
Süt ve süt ürünleri, kremalı, yumurtalı, mayonezli yiyecekler, tavuk mamulleri, pişirilip uygun koşullarda saklanmayan etler, deniz ürünleri, bozulma riski en yüksek gıdalar arasında yer alıyor. Besinler ve içecekler, enfeksiyona yol açan mikroorganizmalar veya toksik maddeler bulaştığında zehirliyorlar. Daha nadir de olsa, yenilmemesi gereken bir bitki veya hayvanın yenmesi besin zehirlenmesine yol açabiliyor.
l Zehirlenmeye yatkın insanlar var mı?
Gereksiz antibiyotik (bağırsaktaki zararsız bakterileri yok ettiği için) ve yine antiasit türevi (midedeki asit miktarını azaltan) ilaç kullanımı, besin zehirlenmesini hızlandıran faktörler arasında. Tartışılan bir konu da toplu beslenilen ortamlardaki besin zehirlenmeleri. Örneğin bir fabrikada, herkesin aynı yemeği tüketmesine karşın birkaç kişi ya da kişiler bu durumdan daha çok etkilenebiliyor. Kişilerin metabolizmaları ve ilaç kullanıp kullanmaması gibi durumlar etkilenme oranlarını artırıyor. Çocuklar ve yaşlı bireyler de risk grubunda yer alıyor.
l Besin zehirlenmesi nasıl anlaşılır?
Mide bulantısı, baş dönmesi, ishal, kanlı dışkı, karın krampları ve hiç bitmeyen karın ağrıları gibi şikayetler besin zehirlenmesinin belirtileri.
l Zehirlendiğini anlayan herkes doktora mı gitmeli?
Zehirlenen kişide kanlı dışkı, 38.5 derecenin üzerinde ateş, 24 saatte 6 defadan fazla şekilsiz dışkılama, 48 saatten uzun süren ishal alarm anlamına gelebilir. Yine zehirlenen kişi bebek ya da yaşlı ise, 50 yaşın üzerinde olup şiddetli karın ağrısı ile birlikte ishal görülüyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalı.
l Zehirlenenler nasıl davranmalı?
Besin zehirlenmesi olan kişilerde beslenmenin durdurulması doğru değil. Tam tersine harap olan bağırsak hücrelerinin çabuk toparlanması ve hastalık nedeniyle kaybedilen enerji açığının kapatılması için uygun gıdalarla beslenmeye devam etmek gerekir. İshal süresince süt ve sütte bulunan laktozu içeren diğer gıdaların ve kafeinli içeceklerin tüketilmemeli. Tuzlu krakerler, çorbalar, yoğurt, kola türü içecekler, pirinç ve patates tarzı besinler, çorbalar ve rral rehidratasyon sıvısı (ORS) ishal sırasında tüketimi önerilen gıdalar.
l Besin zehirlenmelerinde evde yapılması gereken ilkyardım yöntemleri neler?
n Kusma ve ishal vücudun zehiri atma yöntemidir. Dolayısıyla başlamasını takip eden 24 saat zarfında kesinlikle bulantıyı veya ishali önleyici ilaçlar kullanmayın.
n Ağızdan sıvı alabilecek hale geldiğinizde, yaklaşık 12 saat boyunca temiz su ve sulu gıdalar alın.
n Daha sonra çorba, haşlanmış patates ve pirinç gibi gıdalar almaya çalışın. Kuralınız, ishal ve kusmayla kaybettiğiniz sıvıya eşdeğer miktardaki sıvıyı geri almaya çalışmak olmalı. Çünkü ishal ve kusma, vücudunuzun yüksek miktarda su ve mineral kaybetmesine neden olur. Vücudun susuz kalması ise özellikle çocuk ve yaşlılarda ciddi sorunlara sebep olabilir.
l Zehirlenmeye yatkın insanlar var mı?
Gereksiz antibiyotik (bağırsaktaki zararsız bakterileri yok ettiği için) ve yine antiasit türevi (midedeki asit miktarını azaltan) ilaç kullanımı, besin zehirlenmesini hızlandıran faktörler arasında. Tartışılan bir konu da toplu beslenilen ortamlardaki besin zehirlenmeleri. Örneğin bir fabrikada, herkesin aynı yemeği tüketmesine karşın birkaç kişi ya da kişiler bu durumdan daha çok etkilenebiliyor. Kişilerin metabolizmaları ve ilaç kullanıp kullanmaması gibi durumlar etkilenme oranlarını artırıyor. Çocuklar ve yaşlı bireyler de risk grubunda yer alıyor.
l Besin zehirlenmesi nasıl anlaşılır?
Mide bulantısı, baş dönmesi, ishal, kanlı dışkı, karın krampları ve hiç bitmeyen karın ağrıları gibi şikayetler besin zehirlenmesinin belirtileri.
l Zehirlendiğini anlayan herkes doktora mı gitmeli?
Zehirlenen kişide kanlı dışkı, 38.5 derecenin üzerinde ateş, 24 saatte 6 defadan fazla şekilsiz dışkılama, 48 saatten uzun süren ishal alarm anlamına gelebilir. Yine zehirlenen kişi bebek ya da yaşlı ise, 50 yaşın üzerinde olup şiddetli karın ağrısı ile birlikte ishal görülüyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalı.
l Zehirlenenler nasıl davranmalı?
Besin zehirlenmesi olan kişilerde beslenmenin durdurulması doğru değil. Tam tersine harap olan bağırsak hücrelerinin çabuk toparlanması ve hastalık nedeniyle kaybedilen enerji açığının kapatılması için uygun gıdalarla beslenmeye devam etmek gerekir. İshal süresince süt ve sütte bulunan laktozu içeren diğer gıdaların ve kafeinli içeceklerin tüketilmemeli. Tuzlu krakerler, çorbalar, yoğurt, kola türü içecekler, pirinç ve patates tarzı besinler, çorbalar ve rral rehidratasyon sıvısı (ORS) ishal sırasında tüketimi önerilen gıdalar.
l Besin zehirlenmelerinde evde yapılması gereken ilkyardım yöntemleri neler?
n Kusma ve ishal vücudun zehiri atma yöntemidir. Dolayısıyla başlamasını takip eden 24 saat zarfında kesinlikle bulantıyı veya ishali önleyici ilaçlar kullanmayın.
n Ağızdan sıvı alabilecek hale geldiğinizde, yaklaşık 12 saat boyunca temiz su ve sulu gıdalar alın.
n Daha sonra çorba, haşlanmış patates ve pirinç gibi gıdalar almaya çalışın. Kuralınız, ishal ve kusmayla kaybettiğiniz sıvıya eşdeğer miktardaki sıvıyı geri almaya çalışmak olmalı. Çünkü ishal ve kusma, vücudunuzun yüksek miktarda su ve mineral kaybetmesine neden olur. Vücudun susuz kalması ise özellikle çocuk ve yaşlılarda ciddi sorunlara sebep olabilir.