Yumurtalık kanserinin yüzde 10’u ailevi

Yumurtalık kanserlerinin yüzde 10’u ailesel özellikte ve genetik geçiÅŸli. Ailevi yumurtalık kanseri tanısı konabilmesi için en az üç kuÅŸağı içeren aile soyaÄŸacı çıkarılmalı. Yumurtalık kanseri, kanser ölümleri arasında kadınlarda dördüncü sırayı almakla birlikte en ölümcül gidiÅŸli jinekolojik kanser.Ailevi yumurtalık kanseri sıklığı nedir?Yumurtalık kanser riski normal popülasyonda yüzde 1.4 olarak hesaplanırken, ailesinde yumurtalık kanseri olanlarda bu oran yüzde 5-7’lere çıkıyor. Hastalıkla ilgili ailelerin kaydedildiÄŸi yer var mı? Ä°lk olarak 1981’de ‘Ailevi Yumurtalık Kanseri Veritabanı’ kaydına Roswell Park Kanser Enstitüsünde baÅŸlandı. Ä°lk yıl yalnız 76 aile baÅŸvurarak kayıt yaptırdı. 20 Mayıs1989’da komedyen Gilda Radner yumurtalık kanserinden ölünce, Washington Post gazetesi ilgiyi bu konu üzerine çekti. Ä°zleyen 2 yıl içerisinde 450 aile veritabanına kayıt yaptırdı. 2000 yılına ulaşıldığında veritabanının kayıtlarında 1616 aile yer aldı. Hangi genler hastalıktan sorumlu? Genetik geçiÅŸli yumurtalık kanserleri, üç sendrom içerisinde inceleniyor. En sık hangisi görülüyor? Ailevi yumurtalık kanserlerinin yüzde 90’ı bölge özgün yumurtalık kanseri sendromu ve meme-yumurtalık kanseri sendromunun bir parçası olarak BRCA gen mutasyonlarıyla iliÅŸkili. Olguların yüzde 60’ı BRCA1 ve yüzde 30’u BRCA2 gen mutasyonlarıyla iliÅŸkilendirilebilir. Ancak unutulmaması gereken nokta yumurtalık kanserlerinin yüzde 90’ının kendiliÄŸinden geliÅŸtiÄŸi.BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları önemli görülüyor... BRCA genleri, tümör geliÅŸimini baskılayan genlerdir. BRCA genlerinde fonksiyon kaybına neden olan deÄŸiÅŸiklikler (mutasyonlar), meme ve yumurtalık kanseri risk artışı ile iliÅŸkili. Bunun dışında erkekte prostat ve meme kanseri ile iliÅŸkili olduÄŸu da saptandı. Günümüzdeki ortak kanı , BRCA1 gen mutasyonu taşıyıcılarının yüzde 40-50’ının yaÅŸam boyu yumurtalık kanseri riski taşıdığı. Aynı risk BRCA2 gen mutasyonu taşıyıcılarında ise ise yüzde 20-30 olarak kabul ediliyor. BRCA mutasyonunu artıran etkenler nedir? BRCA mutasyonuna rastlanma olasılığını artıran durumlar, soygeçmiÅŸte, erken baÅŸlangıç yaÅŸlı meme kanseri, iki taraflı meme kanseri, yumurtalık kanseri ve erkekte meme kanseri varlığı. ÇoÄŸu araÅŸtırıcı öncelikle ailede kanserli olan olguların taranması taraftarıdırlar. EÄŸer gen mutasyonu hastalıklı bireyde saptanırsa o zaman diÄŸer bireylerin taranması uygun olabilir. Türkiye’de bu testler yapılıyor mu?Ãœlkemizde ve dünyada bu gen mutasyonlarının tespiti yaygın olarak uygulanamıyor. Bunun en önemli nedeni testin oldukça pahalı olması. Bunun dışında, bazı sosyal ve etik sorunlar da gündeme geliyor. Yumurtalık kanserini önlemek için ne yapılabilir? ÇoÄŸunlukla, fizik muayene, renkli doppler inceleme ile birleÅŸtirilmiÅŸ ya da birleÅŸtirilmemiÅŸ ultrasonografi ve biyolojik belirteçler ve bunların deÄŸiÅŸik kombinasyonları deneniyor. Sonuçta, yakın akrabalarında yumurtalık, meme, rahim içi ve kalınbarsak kanseri olan hastalarda yumurtalık kanseri geliÅŸmesi riskinin yüksek olduÄŸu bilinmeli ve bu hastalar yakın takip altında bulundurulmalıdır. Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ