Yumurtalık faaliyetlerinizi takipte kalın
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Şubat 04, 2005 00:38
Çok sayıda yumurtalık hastalığı var. Yumurtalık hastalıkları basit ve kendiliğinden geçen kistler olabilir. Yine daha ciddi sorunlarla seyreden kısırlık nedeni de. Hatta daha kötüsü tanı ve tedavinin gecikmesi halinde kadının hayatına mal olabilecek kanserler de bu grup içinde yer alır.
Yumurtalıklar sadece muayene değil mutlaka ultrasonografiyle de değerlendirilmeli. Karın ağrısı, adet ağrıları, cinsel birliktelikte ağrı, mesane veya makata baskı hissi, sık idrara çıkma, adet düzensizliği durumunda jinekolojik muayene ve ultrasonografi uygulanmalı.
l Kadınlar hangi aralarla jinekolojik muayeneden geçmeli?
Şikayetleri bulunmasa bile altı ayda bir.
l Yumurtalığın fonksiyonu nedir?
Yumurtalıklar karın boşluğunda, rahmin iki tarafında bağlarla serbest olarak asılı duran organlardır. Kadınların doğurganlığını sağlayan yumurta bu organda depolanır. Ayrıca beyinden salgılanan hormonların etkisi ile yumurtalıklardan salgılanan hormonlar, adet düzenini sağlar. Her ay hormonların etkisiyle yumurtalıklardan yumurtayı içeren küçük bir kist oluşur. Bu kiste folikül denir. Yumurta büyüyen folikülden atılır ve sperm ile buluşursa oluşan embriyo hormonların etkisi ile rahimden oluşmuş dokuya tutunur. Gebelik oluşur. Yumurtalıkta bebeği erken dönemde besleyen bir kist oluşur. Gebelik oluşmamış ise adet kanaması ile son bulur. Folikül kistleri bazen büyüyebilir ve fonksiyonel over kisti denilen ince cidarlı, sıvı ile dolu yapıları oluşturur ve 1 ila 3 ay içinde kaybolurlar.
l Yumurtalık kisti tehlikeli midir?
Yumurtalık kisti yumurtalıkların yüzeyinde veya içinde, içi sıvı ile dolu olan keselerdir. Pek çok kadın hayatının bir döneminde bununla karşılaşır. Fonksiyonel over kistleri bazen hiç fark edilmeyebildiği gibi, kasık ağrısı, baskı hissi, sık idrara çıkma gibi şikayetler yapabilir. Yırtılabilir, kendi ekseni etrafında dönebilir veya kistlerin içine kanama olabilir. Bu durumda şiddetli ağrı oluşur.
l Kist yırtılması nasıl olur?
Fonksiyonel kistlerin birçoğu şikayete yol açmaz. Muayene sırasında farkedilir. 1-3 ay içinde kendiliğinden kaybolabilirler. Doğum kontrol hapları yumurtlamayı baskılayıcı özelliklerinden dolayı tedavide kullanılırlar. Kist içine kanama olduğunda şiddetli ağrı olur, ağrı kesici kullanılarak takip edilebilir. Nadiren yumurta kisti çatlarken damara isabet eder ve batın boşluğuna yumurtlama sırasında kanama olursa, operasyon gerekebilir. Kist yırtılmalarında ani başlayan ağrı oluşur. Kist sıvısı karın organlarını saran periton denilen zar tarafından emilir. Bu hastanede takibi gerektirir. Kistler batın boşluğunda asılı duran yumurtalıkların kendi etrafında dönmesine ve yumurtalığın dolaşımının bozulmasına neden olabilirler. Bu durumda da ağrı olur. Takip ve gerekirse laparoskopi uygulanır.
l Diğer kist çeşitleri hangileri?
- Yumurtalıklarda bulunan üreme hücrelerinden dermoid kist gelişir. Saç, diş, kıkırdak, kemik, bağırsak vb. içerir. Bunlar ameliyatla alınır.
- Bazı kistler de neoplazik(tümoral) özellikler taşırlar. İleri yaşta gelişen, birkaç siklusta geçmeyen ultrasonografide içinde yoğun görünen yapılar, bölmeler içeren, karında sıvı toplanması, kilo kaybı, halsizlik ile beraber olan kistlere şüphe ile yaklaşılır. Bu bulgular varlığında genellikle bir patolog eşliğinde hasta ameliyat edilir. Kist kanser olarak değerlendirilirse kanserin evresine göre sadece yumurtalığın alınması veya rahim ve yumurtalıkların karın zarı lenf bezleri ve apandistin alınması ve ardından ilaç tedavisi gerekebilir.
- En çok bilineni çikolata kisti ya da tıbbi adıyla endometriosis. Rahimin iç duvarının yumurtalıklarda yerleşmesidir. Kronik kasık ağrısı, adet döneminde ve cinsel beraberlik sırasında ağrıya yol açabilir. Yumurtalıkta oluşan kist erimiş çikolata görüntüsünde olduğu için çikolata kisti olarak adlandırılır. Önemli kısırlık nedenlerinden biridir.
- Yumurtalıkların cidarında sıkalanan küçük kistlere polistik over deniyor. Hormon dengesinde oluşan değişiklik adet gecikmelerine yol açar. Metabolik problemleri de içerebilir. İnsülin direnci, tip 2 diyabet, obezite, kalp damar hastalığı riski, kısırlık, gebelikte düşük riski artışı görülebilir.
- Yirmili veya otuzlu yaşlarda yumurtalık rezervinin azalması ve menopoz gelişine POF ya da prematür over yetmezliği yol açar. Adetten kesilmesi ile belirti verir. Yumurtlama gelişmediği için çocuk sahibi olamaz.
Hazırlayan: Mesude ERŞAN
l Kadınlar hangi aralarla jinekolojik muayeneden geçmeli?
Şikayetleri bulunmasa bile altı ayda bir.
l Yumurtalığın fonksiyonu nedir?
Yumurtalıklar karın boşluğunda, rahmin iki tarafında bağlarla serbest olarak asılı duran organlardır. Kadınların doğurganlığını sağlayan yumurta bu organda depolanır. Ayrıca beyinden salgılanan hormonların etkisi ile yumurtalıklardan salgılanan hormonlar, adet düzenini sağlar. Her ay hormonların etkisiyle yumurtalıklardan yumurtayı içeren küçük bir kist oluşur. Bu kiste folikül denir. Yumurta büyüyen folikülden atılır ve sperm ile buluşursa oluşan embriyo hormonların etkisi ile rahimden oluşmuş dokuya tutunur. Gebelik oluşur. Yumurtalıkta bebeği erken dönemde besleyen bir kist oluşur. Gebelik oluşmamış ise adet kanaması ile son bulur. Folikül kistleri bazen büyüyebilir ve fonksiyonel over kisti denilen ince cidarlı, sıvı ile dolu yapıları oluşturur ve 1 ila 3 ay içinde kaybolurlar.
l Yumurtalık kisti tehlikeli midir?
Yumurtalık kisti yumurtalıkların yüzeyinde veya içinde, içi sıvı ile dolu olan keselerdir. Pek çok kadın hayatının bir döneminde bununla karşılaşır. Fonksiyonel over kistleri bazen hiç fark edilmeyebildiği gibi, kasık ağrısı, baskı hissi, sık idrara çıkma gibi şikayetler yapabilir. Yırtılabilir, kendi ekseni etrafında dönebilir veya kistlerin içine kanama olabilir. Bu durumda şiddetli ağrı oluşur.
l Kist yırtılması nasıl olur?
Fonksiyonel kistlerin birçoğu şikayete yol açmaz. Muayene sırasında farkedilir. 1-3 ay içinde kendiliğinden kaybolabilirler. Doğum kontrol hapları yumurtlamayı baskılayıcı özelliklerinden dolayı tedavide kullanılırlar. Kist içine kanama olduğunda şiddetli ağrı olur, ağrı kesici kullanılarak takip edilebilir. Nadiren yumurta kisti çatlarken damara isabet eder ve batın boşluğuna yumurtlama sırasında kanama olursa, operasyon gerekebilir. Kist yırtılmalarında ani başlayan ağrı oluşur. Kist sıvısı karın organlarını saran periton denilen zar tarafından emilir. Bu hastanede takibi gerektirir. Kistler batın boşluğunda asılı duran yumurtalıkların kendi etrafında dönmesine ve yumurtalığın dolaşımının bozulmasına neden olabilirler. Bu durumda da ağrı olur. Takip ve gerekirse laparoskopi uygulanır.
l Diğer kist çeşitleri hangileri?
- Yumurtalıklarda bulunan üreme hücrelerinden dermoid kist gelişir. Saç, diş, kıkırdak, kemik, bağırsak vb. içerir. Bunlar ameliyatla alınır.
- Bazı kistler de neoplazik(tümoral) özellikler taşırlar. İleri yaşta gelişen, birkaç siklusta geçmeyen ultrasonografide içinde yoğun görünen yapılar, bölmeler içeren, karında sıvı toplanması, kilo kaybı, halsizlik ile beraber olan kistlere şüphe ile yaklaşılır. Bu bulgular varlığında genellikle bir patolog eşliğinde hasta ameliyat edilir. Kist kanser olarak değerlendirilirse kanserin evresine göre sadece yumurtalığın alınması veya rahim ve yumurtalıkların karın zarı lenf bezleri ve apandistin alınması ve ardından ilaç tedavisi gerekebilir.
- En çok bilineni çikolata kisti ya da tıbbi adıyla endometriosis. Rahimin iç duvarının yumurtalıklarda yerleşmesidir. Kronik kasık ağrısı, adet döneminde ve cinsel beraberlik sırasında ağrıya yol açabilir. Yumurtalıkta oluşan kist erimiş çikolata görüntüsünde olduğu için çikolata kisti olarak adlandırılır. Önemli kısırlık nedenlerinden biridir.
- Yumurtalıkların cidarında sıkalanan küçük kistlere polistik over deniyor. Hormon dengesinde oluşan değişiklik adet gecikmelerine yol açar. Metabolik problemleri de içerebilir. İnsülin direnci, tip 2 diyabet, obezite, kalp damar hastalığı riski, kısırlık, gebelikte düşük riski artışı görülebilir.
- Yirmili veya otuzlu yaşlarda yumurtalık rezervinin azalması ve menopoz gelişine POF ya da prematür over yetmezliği yol açar. Adetten kesilmesi ile belirti verir. Yumurtlama gelişmediği için çocuk sahibi olamaz.
Hazırlayan: Mesude ERŞAN