Yoldan çıkmanın türlü türlü yolları

Benim Çinli memurum işini bilir

Çinliler, Ay’a adanmış Sonbahar Festivali’nde ay çöreği (mooncake) yemeyi seviyor. Bazı Çinli yetkililer de rüşvet yemeyi… Hal böyle olunca, “benim memurum işini bilir” cümlesinin Çincesi mooncake üzerinden kuruldu. Geçen seneye kadar memurlara verilen rüşvetin başını altın suyuna batırılmış, hatta içine altın saklanmış mooncake’ler çekiyordu. Lüks pastaların üretimi tavan yapınca, devlet mevzuya uyandı. Memurların herhangi bir sebeple mooncake kabul etmesi artık yasak.

Kanlı elmaslar podyuma nasıl çıktı?

Bir savaş bölgesinde çıkarılan, bir savaşı finanse eden, bir diktatörün küpünü doldurup zenginleşmesini sağlayan elmaslara ‘kanlı elmas’ deniyor. Hali vakti yerinde bir insan niyetini bozsa bile, bunları edinmesi de zor, satması da. İşte bu yüzden, özellikle Afrika’da, kanlı elmasları aklamak için kurulmuş bir rüşvet çarkı var. O çarkı iyi kullananlar, gerekli belgeyi sağlayıp, elmasını nispeten ucuza alıyor. Bazılarının bu topa bile girmesine gerek yok. Mesela süpermodel Naomi Campbell, Nelson Mandela’nın verdiği bir davette Liberya lideri Charles Taylor’dan bu elmasları hediye şeklinde aldı. Küçük bir not: Taylor’daki elmaslar, komşu ülke Sierra Leone’ye yapılan (ve katliamlara yol açan) silah satışından geliyordu.

Dev ülkede vurgun keyfi

Brezilyalı bir vergi müfettişi nasıl yaşar? Ülkenin en büyük şehri Sao Paulo’yu bu sene kasıp kavuran bir yolsuzluk skandalına karıştıysa şöyle: Bir Porsche Cayenne kullanır, sürat motorlarıyla tropik adalara seyahat eder, bir gecede on binlerce dolar fatura eden escort’larla sabahı karşılar. Hediye olarak tanesi 500 dolar eden Küba purolarını ve bir şişesi 2 bin 260 dolarlık, İspanyolların efsane kırmızı şarabı Vega Sicilia Unico’ları kabul eder. Karşılığında da inşaat şirketlerini 200 milyon dolarlık vergi yükünden kurtarır.

Her düğünün kamberi Silvio Berlusconi

İtalya’nın eski başbakanı Silvio Berlusconi’nin başı yolsuzluk davalarından kurtulmuyor. Sonuncusu rüşvetle ilgili… Hikâyeyi baştan alalım. Berlusconi halihazırda, ‘bunga bunga’ adı verilen seks partilerinden birinde reşit olmayan bir genç kızla cinsel birliktelik kurmakla suçlanıyordu. Şimdi de bu davanın tanıklarına rüşvet (para ve başka kazançlar) vermekle suçlanıyor. Lider, yoldan kadınla çıkmıştı; istikameti bozmadan devam ediyor. Bu yoldaki kader ortağıysa ona kadın sağlamakla suçlanan, eski showgirl yeni siyasetçi Nicole Minetti.

Arjantin ağlama ona

Kıtalar aşan bir kraliyet hikâyesi… Şöyle başlayalım: Hollanda’nın bir önceki kraliçesi Beatrix’in babası Prens Bernhard hakkındaki karanlık hikâyeler muhtelif. İçlerinde en ağırı, hükümetin savaş uçağı alımında nüfuzunu kullanması karşılığında ABD’li
havacılık şirketi Lockheed’den aldığı 1.1 milyon dolar. Bir de verdikleri var… Mesela Arjantin’in taçsız kraliçesi, First Lady Eva Peron’a ticaret anlaşmaları karşılığında sunduğu mücevherler… Bunların kaç parça olduğu net değil ama iki yıl önce Milano’da ortaya çıkan (uzun süre önce çalınmıştı) tacın, bu parçaların arasında olduğu tahmin ediliyor.

Her halkada ayrı rüşvet

ABD şehri Salt Lake City’de düzenlenen 2002 Olimpiyat Oyunları’ndan evvel bir de rüşvet oyunları döndüğü, olimpiyat komitesinden bir üyenin ihbarıyla ortaya çıktı. Hem de ne çıkmak! Bir değil, üç değil, beş değil, tam 20 üye, oyunları ABD’ye vermek üzere rüşvet almıştı. Para bir kenara, hediye kisvesi altındaki rüşvetin çeşitliliği duyanlara parmak ısırttı. Okyanus kıyısında beş yıldızlı tatiller, üniversitelerde etkili görevler, helikopter gezileri, sınırsız alışveriş imkânı… Ne var ki bunları dahi aşan bir kalem mevcuttu: Bir üyenin karısı için estetik ameliyat…

Armut dibine düşmüş

Dünya Rolls-Royce’u ürettiği lüks otomobillerle tanıyor ama firma, havacılık ve savunma sektöründe de etkili. Firmanın anavatanı İngiltere’de, bu etkinin son zamanlarda, özellikle de Çin ve Endonezya pazarında, kötüye kullanılıp kullanılmadığını soruşturuluyor. Rolls-Royce’un içinden çıkan bir muhbir, firmanın, anlaşma bağlamak için Endonezya’nın eski diktatörü Suharto’nun oğlunu hediye ve paraya boğduğunu söyledi. Para dediği, 20 milyon dolar, hediyeyse mavi bir Rolls-Royce.

Demir kelebek değil kırkayak

Filipinler’i 1965’ten 1986’ya dek yöneten Ferdinand Marcos, görevden indirildiğinde, dünya onun, milyonlarca kanunsuz dolarından ancak haberdar oldu. Sadece bu kadar değil. Karısı Imelda Marcos’un
2 bin 700 ayakkabılık çılgın koleksiyonu da herkesin diline dolandı. Büyük vurgun bu ayakkabılarda vücut bulmuştu. Sonuç: Şatafata düşkün, ‘demir kelebek’ lakaplı eski First Lady bir süre Hawaii’de sürgün hayatı yaşadı; sonra memleketine dönüp parlamentoya girdi.