Yerli malı Türkün malı

Tolga AKYILDIZ

Hiç düşündünüz mü, neden bizim memlekette yabancı albümler yerli albümlerden daha pahalı satılıyor? Herşeyin yabancısı pahalıdır ya, belki düşünmeye lüzum görmediniz. Yerli malı, Türk'ün malı, elbet ucuz olmalı deyip geçtiniz.

Peki, ülkemizde CD fiyatlarının neden kaset fiyatlarından 3 kat daha pahalı olduğunu düşündünüz mü? Onu da mı düşünmediniz? Öyle ya düşünmeye ne gerek var: biri CD, biri kaset; tabii ki daha teknolojik görünümlü olan, daha afilli bir adı olan daha pahalıya satılmalı. Öyle değil mi?

TARKAN YA DA RİCKY MARTİN

Belki ilgilenmediniz ama kazın ayağı aslında öyle değil. Dilerseniz; Türkiye'de yüksek satış rakamlarına ulaşan iki starı ele alalım. Tarkan ve Ricky Martin'e ne dersiniz?

Memleketimizin güzide satış noktalarından bir adet ‘‘full price’’ (tam fiyat, indirimsiz) Ricky Martin CD'si almak için, yine full price bir Tarkan CD'sine ödeyeceğinizin üç mislini ödemek zorundasınız. Peki bir plak şirketine olan maliyetlerden haberdar mısınız? Diyelim ki Tarkan'ın yeni kaseti çıkıyor; bunun en az üç tane klip masrafı var, stüdyo masrafı var, promosyon masrafı var, haydi Tarkan neyse ama birçok yeni yetme için müzik kanallarına yapılacak ödemesi var ki, klibi sık sık dönsün diye... Ne oldu? Gitti 100 bin dolar!

Ya Ricky Martin? Klip hazır; stüdyoya, müzisyene para ödemeye gerek yok. Master gelince yurtdışından; çoğalt, ver piyasaya. Klibi de dağıt televizyonlara, bilgileri fotoğrafları yolla gazetelere, dergilere işin bitti...

Pekiyi, bunca avantajına rağmen neden yabancı albümler daha pahalı dersiniz? Aslında, insanın aklına hemen bir yanıt geliyor: ülkemizde en çok satan yabancı albüm 20-25 bin civarında satıyor. İstisnai olarak compilation (karışık) albümler var, onun da en iyi satanı 60-70 bin civarı bir satışa ulaşmış.

Ya yerli albümler?

50 bin satana burun kıvrılıyor. 1 milyon, 2 milyon gibi satış rakamlarına ulaşan yerli albümler var. Ne dersiniz, mesele çözüldü mü? Öyle görünüyor olabilir. Gayet mantıklı; yabancı albümler daha az sattığı için daha pahalı, yerli albümler çok sattığı için daha ucuz.

Hal böyle olunca, gariban plak şirketleri ne yapsınlar, mecburen sanatçılarına yükleniyorlar. Albüm yapacak sanatçılarının önüne öyle bir anlaşma çıkarıyorlar ki; kişi bir albüm sahibi olmak uğruna, neredeyse 5 yıllığına ruhunu şirketine satıyor. ‘‘Albüm satışından bilmem kaç yüz bine kadar yüzde almak yok, konser ve ekstra gelirlerin yüzde şu kadarını alırım; hangi şarkıları söyleyeceğini ben seçerim; hangi yönetmene klip çektireceğimi ben belirlerim. 5 yıl sonra, ömrün ve sabrın vefa eder de ayakta kalırsan; o vakit gücün nispetinde başka türlü bir anlaşma yapar sen de bir miktar para kazanırsın...’’

KASET TARİHE KARIŞTI

Gelişmiş ülkelerde kaset formatı çoktan tarihe karıştı. Evet müzikmarketlerde bazı albümler kaset formatında da bulunabiliyor ancak fiyatları neredeyse CD'lerle aynı, sadece meraklısı alıyor. Kaset formatı sadece Türkiye, Çin, Hindistan gibi ülkelerde ucuz ve yaygın. Ve sadece bu tip ülkelerde yerli ürünler, yabancı ürünlerden daha ucuza satılıyor.

Çünkü sanatçısı örgütlü değil, çünkü bu ülkelerde kötü müziğe rağmen albüm yapmak çok kolay, çünkü bu ülkelerde kasetin çok satmasa da, şöhretini kullanarak para kazanabiliyorsun. Bu da şirketlerin işine geliyor. Hem sanatçıyı sömürebildiğince sömürüyor, hem satış gelirinin tamamına yakınını cebine indirebiliyor.

Boş bir CD ile boş bir kasetin maliyeti arasında çok fark var mı sanıyorsunuz? Fena halde yanılıyorsunuz. İsteseler, akşamdan sabaha kaset formatını bu ülkeden silerler. Bana sorarsanız kıyametler de kopmaz.

Hayal etmeye çalışın. Yerli albümler, yabancı albümlerden daha pahalı olsa, CD formatı özendirilse, şirketler satıştan kazandığı parayı sanatçısıyla paylaşsa, sanatçı sadece ürettiğinden kazandığı ile yaşamını sürdürebilse, müzik televizyonlarının aldığı örtülü ödenekler denetlense; bakkaldan benzinciden değil müzikmarketlerden alsak albümlerimizi, bu noktalar bilimsel yöntemlerle denetlense, bu memlekette bu sektör jet hızıyla gelişir mi gelişmez mi...