Yenidoğan sarılığı fizyolojiktir

YenidoÄŸan bebeklerde sarılık çoÄŸu kez aileyi ürkütür. EndiÅŸe, mutluluÄŸun önüne geçebilir. Her ÅŸeyin yolunda gitmesine hazırlanan aile, en küçük bir pürüzde bile büyük bir panik yaÅŸar. Sarılıktan korkmaya gerek yok ama kontrollü davranmakta da yarar var.Bebekler neden sarılık olur? Çocuk ve yetiÅŸkin sarılıklarından farkı nedir?Sarılık kırmızı kan hücrelerinin (eritrositler) yıkımı ile açığa çıkan, bilirubin adı verilen maddeyle belirir. Deri ve göz akı sararır.Sarılıkta önemli olan hangi etkenin bu yıkımı yaptığı. YenidoÄŸanlarda kırmızı kan hücre sayısının fazlalığı, kan grubu uygunsuzlukları ön sırada yer alırken, büyük çocuk ve eriÅŸkinlerde daha çok enfeksiyonlara baÄŸlı bulaşıcı tipte sarılıklarla karşılaşılır. Bebeklerdekine fizyolojik sarılık diyoruz.Sık görülüyor gibi... Zamanında ve gününe göre uygun ağırlıkta doÄŸan bebeklerin yarıdan fazlasında 2’inci ve 3’üncü günlerde sarılık baÅŸlıyor. YenidoÄŸanın eritrosit yükünün fazlalığı, karaciÄŸerin bilirubini temizleme gücünün sınırlılığı, bebeÄŸin ilk günlerde hem annenin hem de bebeÄŸin acemiliÄŸinden kaynaklanan beslenme yetersizliÄŸi ‘fizyolojik sarılık’a yol açıyor. Halk arasında da benimsenen sarılık tipi budur ve olaÄŸan kabul edildiÄŸi için de hemen her bebeÄŸin ‘çeyiz bohçasında’ kız- erkek fark etmeksizin sarı oyalı tülbent, havlu ya da sarı tulum vardır. Yaklaşık 5’inci günde en yüksek düzeye çıkar ve 2- 3 haftada geçer. Kan uyumsuzluÄŸuna baÄŸlı sarılık önemli mi? Kan uygunsuzluklarında anne O, bebek A veya B ya da anne Rh (-), bebek Rh (+) dir. Bu durumlarda ise sarılık genellikle ilk günde baÅŸlar. Hızla yükselir ve tedavi edilmeyi gerektirebilir. Erken baÅŸlaması uyarıcı olmalıdır. Nadiren bazı metabolik, hematolojik hastalıklarda ve alt grup uygunsuzluklarında da sarılık geliÅŸebilir. YenidoÄŸan sarılığı bulaşıcı mı?Bu tür sarılık enfeksiyon kökenli olmadığı için bulaşıcı deÄŸil. Evdeki kardeÅŸe geçmez veya hastanedeki bebekler birbirlerine bulaÅŸtırmazlar. Bulaşıcı sarılıkta ve safra yollarındaki tıkanıklık durumunda hastanın idrarı çay rengi ve dışkısı renksizdir.Ne zaman tehlikeli?Ä°lk 24 saatte bebek sarı, ayak topuklarına kadar sarı, iyi emmiyor, uyukluyorsa, kusuyor, az idrar ve dışkı yapıyorsa, idrarı çay rengi, kakası renksizse, anne ile baba arasında kan grubu uygunsuzluÄŸu varsa, sarılık üç haftadan uzun sürüyorsa nadir nedenler açısından mutlaka araÅŸtırılmalı. Zaten kural olarak her bebek doÄŸumdan sonra ilk hafta içinde bir saÄŸlık personeli tarafından görülmeli.Tedavisi nasıl yapılıyor?Işın verilerek (fototerapi) veya kan deÄŸiÅŸimi ile nadiren ilaçlarla bebeÄŸe yardım edilir. Cam kenarında yatan bebeklerde sarılığın çabuk geçtiÄŸinin gözlenmesiyle geliÅŸtirilmiÅŸ bir teknik. Evde de uygulamanın katkısı olabilir. Ancak yetmeyebilir. Ancak unutulmaması gereken kural sarılığın aile deÄŸil, doktor tarafından deÄŸerlendirilmesi gerektiÄŸi. Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ