Yeniden dünyaya gelirsem satranç taşına bile dokunmam bir Akdeniz köyünde balıkçı olurum

Cahit Arf gibi bir matematikçi, Güven Güzeldere gibi felsefeci, Oktay SinanoÄŸlu gibi bir fizikçi çıkmıştı Türkiye’den, ama hiç dünya satranç ÅŸampiyonumuz olmamıştı. Fizikçi Tunç Hamarat, dört yıldır devam eden Dünya Mektupla Satranç Åžampiyonası’nı birincilikle bitirdi. YaÅŸadığı Avusturya’da milli kahraman ilan edildi, pulları basıldı. Tüm satranç bilgisayarlarına meydan okuyan ve rakip bulamayan Hamarat ekim ayında, internette dünyanın tüm satranççılarına karşı iki parti oynamaya hazırlanıyor. ‘Ama bu beni heyecanlandırmıyor. Amacıma ulaÅŸtım, ÅŸampiyonaları bile bırakabilirim’ diyor. Kendini OÄŸuz Atay’ın ‘Tutunamayanlar’ romanındaki kahramanlara benzeten, hayatını arayış ve sorgulama üstüne kurduÄŸunu söyleyen 2650 ELO’lu ÅŸampiyonun bir daha dünyaya gelirse dileÄŸi Akdeniz kıyısında balıkçı olmak. Işık hızıyla yaÅŸadığımız bir çaÄŸda, 30 günde 20 hamle kuralıyla ve her hamleyi mektupla oynayıp 2004 Dünya Mektupla Satranç Åžampiyonu oldunuz. Oyundaki baÅŸarınızın yanında sabrınız için de madalya aldınız mı?- Sandığınız kadar yavaÅŸ ve sıkıcı deÄŸil. Åžampiyona 1999’da mektupla baÅŸladı, yarısında e-mail’e geçildi. Aynı anda birden fazla oyuncuyla oynamak gerekiyor. Mesela dünya ÅŸampiyonasında 16 oyuncuyla aynı anda oynuyordum. Bu dönemde olimpiyat karşılaÅŸmalarında 12 oyuncuyla ve bir baÅŸka turnuvada 14 oyuncuyla oynadım. Yani 42 parti birlikte yürüdü. Dünya ÅŸampiyonasında iki yılda 50 parti oyun bitirdiÄŸim oldu. Rus usta Volçok’la oynadığımız oyun üç yıl sürdü. Sonuç olarak kaplumbaÄŸa deÄŸil, ışık hızıyla oynanıyor.Ä°stanbul’un bir ilçesinden diÄŸerine mektup PTT ile üç haftada gidiyor, sık sık kayboluyor. Türkiye’de yaÅŸasaydınız dünya ÅŸampiyonasına katılabilir miydiniz? - Türkiye’de PTT yavaÅŸ çalışıyor belki. Yine de 2000 yılı Avrupa Åžampiyonu Fatih AtaÅŸi, Türkiye’den çıktı. Avrupa’da 1999 öncesinde zaman kazanmak için küçük dolandırıcılıklar yaÅŸanmıyor muydu?-Turnuvaya kabul edilmek hiç kolay deÄŸil. Bu nedenle oyuncuların birbirine güveni sonsuz. Cevap geciktiÄŸinde bir mesaj daha gönderiliyor ve hakeme bilgi veriliyor. 14 OYUNU 24 SAAT BELLEĞİNDE TAÅžIDIKasparov 50 oyuncuya karşı, aynı anda, tahtalara hiç bakmadan oynamıştı. Ama onun tek iÅŸi satranç. Siz haftanın 5 günü Avusturya Telekom’da yazılım uzmanı olarak çalışıyorsunuz. 14 oyunu aynı anda düşünmeye nasıl zaman buldunuz?- Son yıllarda satranç hayatımın öncelikler listesinde üçüncü ya da dördüncü sırada. Günde aktif olarak 1,5 saat ayırmam yeterli. Manyetik satranç tahtamı önüme alıp, teker teker oyunları düşünüyorum. 16 oyun birden 24 saat hafızamda benimle birlikteydi. Bazen, hiç satrançla uÄŸraÅŸmazken, ilginç fikirler gelir. Oyunu kurup, fikri analiz ederim. Bu arada tahtaya bakmadan oyunda dünya rekoru 64 kiÅŸiyle Macar Janos Flesh’e ait. Bu oyundan sonra üç ay hastanede yatmış. Geçen hafta, kurallar deÄŸiÅŸirse ÅŸampiyonluktan çekilirim, dediniz. Satranç dünyası birbirine girdi. Ne istiyorsunuz, neye karşısınız?- Ben ÅŸampiyon olabilmek için 17 kiÅŸilik turnuvalar oynadım. Åžimdi kolaylaÅŸtırıp 13 kiÅŸilik turnuvalar yapmak istiyorlar. Bir firma ÅŸampiyona düzenliyor. Birincinin dünya ÅŸampiyonu olacağını söylüyorlar. Tüm bunlara karşı çıkıyorum. Kasımda Hindistan’da Dünya Mektupla Satranç Federasyonu’nun kongresi toplanacak. Ben de davetliyim. Görüşlerimi açıklayacağım, tartışılacak.Bu turnuvada sahtekarlık nasıl engelleniyor? Mesela ben gizlice Deep Blue 2’yi kiralasam, Kasparov’u danışman tutsam ve sizinle oynasam. Sizi yenip rahatlıkla ÅŸampiyon olabilirim, öyle deÄŸil mi?- Dünya ÅŸampiyonluÄŸu düzeyindeki turnuvalar özel oyun stratejisi gerektirir. Bilgisayarlar hamle düzeyinde düşünür. Çevrenizdekilere sorarsanız her hamle için farklı bir fikir söyleyeceklerdir. Sonuçta strateji kuramaz, yenilirsiniz. Bugün benim düzeyimdeki tüm oyuncularda dünyanın en iyi satranç programları bulunuyor. Herkes aynı kaynaklardan yararlanıyor. Önemli olan özgün strateji geliÅŸtirmek. Mesela ben kendi açılış stratejilerimle oynarım. Hiçbir bilgisayar bu stratejiyi bütünüyle kavrayamaz. Bir süre önce istenilen para karşılığında, herhangi bir bilgisayara karşı oynayacağımı açıkladım. Ses çıkmadı.Kasparov bir süre önce internette aynı anda tüm dünyanın satranççılarına karşı oynamıştı. Aynısını denemeyi düşünüyor musunuz?- Åžu anda bu sistem için internet server’ları hazırlanıyor. Kurallar saptanıyor. Federasyonun koyacağı tüm kurallara uyacağımı açıkladım. Kasım ayında tamamlanacak ve ben dünyaya karşı iki parti oynayacağım.Mükemmeliyetçi olduÄŸunuz için mektupla satrancı seçtiÄŸinizi söylüyorsunuz. Otomobil alırken, tatile çıkarken ya da yumurta alırken de uzun uzun düşünür müsünüz? - Hayatın bütün alanlarında mantıksal davranmıyorum. Ä°lk görüşte sevdiÄŸim otomobili alır, kafama estiÄŸinde dünyanın öteki ucuna seyahate giderim. AÅŸk da böyle bir ÅŸey (gülüyor). Fakat ne yazık ki sevdiÄŸim tüm kadınlar beni terk etti...Ä°nternette dolaşırken uluslararası tavla ÅŸampiyonasına katılıp dereceye girdiÄŸinizi gördüm. BaÅŸka hangi oyunları oynuyorsunuz, hobileriniz neler?- Uluslararası düzeyde tavla Türkiye’deki gibi ÅŸansa dayanmayan, strateji gerektiren bir oyun. Türkiye’den katılanlar da var. Mesela Arda FındıkoÄŸlu. BaÅŸka bir oyun oynamıyorum. Müzikle ilgileniyorum. Edebiyatla ilgiliyim, yazıyorum. Åžiirlerimi bir kitapta toplamak istiyorum.GECE KULÃœPLERÄ°NDE DJ’LÄ°K YAPIYORHangi tür müzikle, ne düzeyde ilgilisiniz?- Ä°lk satranç öğretmenim, aynı zamanda iyi bir müzikseverdi. Piyanist Hüseyin Sermet’in babası Cüneyt Sermet yakınımdır. 10 yaÅŸlarında ziyaretine giderdim. Bana caz dinletir, sanatçıları tanıtırdı. Amatörce piyano çalıyorum. Avusturya’da dört caz kulübü açtım. Viyana’daki kulüplerde DJ’lik yapıyorum. Mesela yarın akÅŸam, programım var. Sadece caz dinlemem, Türk MüziÄŸi’nden de zevk alırım.Dünya ÅŸampiyonluÄŸu yolunda sizden baÅŸka Türk kökenli oyuncu var mı?- Türkiye’deki durumu bilmiyorum. Mektupla satrançta bir Avrupa Åžampiyonu çıktı, dünya ÅŸampiyonası çok daha uzun yılların tecrübesini gerektiriyor. Türkiye’de bu sabıra sahip oyuncu var mı, bilmiyorum. ÅžampiyonluÄŸum açıklandıktan sonra Türkiye’den birçok mesaj aldım, sorular gönderildi. Gördüğüm kadarıyla epeyce ilgili oyuncu var.Satrançta zirveye ulaÅŸtınız. Bundan sonraki hedefiniz, hayaliniz nedir?- Belki bir satranç kitabı yazarım. DoÄŸrusunu söylemek gerekirse, yarından hiçbir beklentim, yarın için hiçbir hayalim yok. Gelecek ve geçmiÅŸ beni ilgilendirmiyor. Zaten bütün hayatım arayışla geçti. Amaçlar buldum kendime, hedefime ulaşınca anlamı kayboldu. BaÅŸkalarını keÅŸfettim. Bir daha dünyaya gelirsem satranç taşına bile dokunmam. Çok zaman alıyor. Ayrıca okumam, Akdeniz sahilinde bir köyde balıkçı olurum. Beyinle çalışılan iÅŸler insanı mutlu etmiyor. Babam hayatı boyunca beyniyle çalıştı. Ä°ki fabrikası vardı, parasını sayamayacak kadar zengindi. Ama mutlu deÄŸildi. Sonunda bütün parasını kaybetti. Bana sorarsanız, satranç ÅŸampiyonluÄŸuna da çok büyük deÄŸer atfediliyor. Bence deÄŸerli deÄŸil. Çünkü mutluluk getirmiyor. Belki balık tutan bir insan ÅŸampiyondan daha mutlu yaşıyor hayatta. Tabii bunları gençlere söylemiyorum. Zaten söylesem de ciddiye almıyorlar.Yani satranç virüsünü gençlere bulaÅŸtırmak gibi kötü emelleriniz yok hayatta...- Tabii yok! Satrancın iyi bir ÅŸey olduÄŸuna, hayatın bir anlamı olduÄŸuna inanmıyorum ki... Ä°nansam yapardım (gülüyor). Düalizm benim hayata bakış açım. SöylediÄŸimin aynı zamanda tam tersinin de doÄŸru olabileceÄŸini düşünüyorum. Belki balık tutmak satrançtan daha iyidir, kim biliyor ki?BÄ°R ÅžEYÄ° KABULLENMEM İÇİN Ä°SPAT GEREKÄ°RKendimi bildim bileli doÄŸa üstü olaylara inanmadım. Bir ÅŸeyi kabullenmem için ispat gerekir. ODTÜ’deki öğrencilik yıllarımda politikayla uÄŸraÅŸtım, sol eÄŸilimliydim. Dostlarım, yakınlarım arasında da politikayla uÄŸraÅŸanlar vardı. Mesela Ä°smail Cem akrabamdır. Mesut Yılmaz liseden sınıf arkadaşım. Ä°nsan Hakları DerneÄŸi kurucusu, yazar Emil Galip Sandalcı ise en yakın dostlarımdan biriydi. Sayesinde baÅŸta UÄŸur Mumcu olmak üzere birçok kıymetli aydınla tanıştım.OÄžUZ ATAY’IN TUTUNAMAYANLAR’INA BENZER BENÄ°M HAYAT GÖRÜŞÜMDünya ÅŸampiyonu oldunuz, satranç defterini kapatırsanız seçeceÄŸiniz yeni hedef ne olacak?- Ben de bugünlerde bu konuyu düşünüyorum (kahkahalar). Henüz karar vermedim. Söyledim ya, hiçbir zaman hayatın anlamı olduÄŸuna inanmadım. OÄŸuz Atay’ın Tutunamayanlar romanının kahramanlarına benzer benim hayat görüşüm. Ä°nsanların inandığı, ÅŸartlandığı deÄŸerlerden yoksun oldum hep. Ä°nsanoÄŸlu amaçlar yaratıyor, bunlara eriÅŸip mutlu olmaya çalışıyor. Ä°stediklerimin çoÄŸunu yaptım, amacım kalmadı. Arada bir düşünüyorum. Åžu çalıştığım ÅŸirketten beni kovsalar, uzun bir dünya yolculuÄŸuna çıksam, ne güzel olur... Belki de müziÄŸe biraz daha ağırlık veririm... Kim bilir?10 YILDIR ATOM LABORATUVARINDATunç Hamarat 1946 Ä°stanbul doÄŸumlu. Satranca küçük yaÅŸlarda annesi, babası ve aÄŸabeyiyle turnuva yaparak baÅŸladı. 1967’de Avusturya Lisesi’nden, 1972’de ODTÃœ Fizik MühendisliÄŸi Fakültesi’nden mezun oldu. Avusturya’da Teknik Ãœniversite’de yüksek lisans yaptı. 10 yıl Seibersdorf Atom AraÅŸtırmaları Merkezi’nde çalıştı. 20 yıldır Avusturya Telekom’da yazılım uzmanı olarak çalışıyor. Öğrenciyken Türkiye Satranç Åžampiyonalarına katıldı. ÇeÅŸitli dereceler aldı. Â