Yeni doğan bebeğe işitme taraması şart
Güncelleme Tarihi:
Günün Uzmanı: Doç. Dr. Çetin VURAL
Oluşturulma Tarihi: Nisan 23, 2004 00:15
İşitme kaybı bin doğumda 1- 4 arasında rastlanma sıklığıyla en sık doğumsal rahatsızlıklardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Günümüzde gelişmiş elektronik tanı araçları sayesinde doğumdan sonra ilk saatlerde yapılan işitme taramasıyla, orta ve ileri derecede işitme kaybı saptanabiliyor.
Erken dönemde işitme kaybının saptanmasının avantajları neler?
Yaşamının ilk 6 ayında işitme kaybı saptanan ve uygun işitme cihazlarıyla işitmesi düzeltilen çocuklar, bu olanaktan yoksun olan aynı durumdaki yaşıtlarından konuşma, kelime haznesi ve ifade yeteneği açısından çok öndeler. Tanısında geç kalınmış ve işitme cihazları yardımıyla yeterli rehabilitasyondan yoksun işitme kayıplı akranlarından sosyal, mesleki alanlarda çok daha ilerideler.
İşitme kaybı açısından hangi yeni doğanlar risk altında?
Bazı yenidoğanlar özellikle risk altındalar: Üç günden fazla yoğun bakımda kalanlar, ailelerinde işitme kaybı olanlar ve kulaklarında deformite ile doğanlar. Ancak orta ve daha ileri işitme kaybı ile doğan bebeklerin yüzde 50 den fazlası yukarıda belirtilen risk faktörlerinden hiçbirini taşımıyorlar. Bu nedenle gelişmiş ülkeler tüm yenidoğanları işitme taramasından geçiriyorlar.
Bebeğinizde işitme kaybı olup olmadığı nasıl anlaşılabilir?
Yöntemlerin ikisi düşük hata payı ve yüksek güvenilirlikleriyle öne çıkıyor: ABR ve otoakustik emisyon. ABR testinde bebeğin kafasına ufak elektrodlar yerleştirilir ve kulağına bir ses verilerek işitme sinirine ait elektriksel cevaplar kaydedilir. Otoakustik emisyonda ise bebeğin kulağına minik bir alıcı yerleştirilir ve kulağa ses verilerek, iç kulakta bu sese yanıt olarak oluşan çok düşük seviyedeki sesler kaydedilir. Her iki test de otomatik olarak yapılabilir. Tamamlanması birkaç dakika alır. Bebek uyurken veya sakinken yapılır.
Geç anlaşılmasının sonuçları neler?
Çocuklarda ileri derecede işitme kaybı varlığı genellikle çocuğun konuşmasının gecikmesiyle fark ediliyor. Ortalama 2- 3 yıl kaybediliyor. Eğer işitme kaybı orta derecede veya tek taraflı ise tanı için geçen süre daha da artıyor. Çocuğun rehabilitasyonu için en değerli yıllar yitiriliyor.
Erken tanının avantajı?
Tarama testleri yardımıyla işitme kaybı tanısının erken konması ve hem bebek hem de aile için gerekli önlemlerin erken dönemde alınması sağlar. Bu sayede de işitme kaybının yaşam boyunca sürecek etkileri en aza indirgenebilir.
Ay ay bebeğin işitsel gelişim aşamaları nasıl olur?
0-3 ay: Ona doğru konuşulduğunda gözlerini açar ve gülümser, annenin sesini tanır ve sakinleşir, sakinken sesler duyduğunda kımıldar, hareketlenir ve uyanır, yüksek sesle irkilir.
3 - 6 ay: Gözlerini sese doğru çevirir, seslere yanıt verir, adını duyunca o yöne döner, ses ve konuşma ile uyanır.
6 - 12 ay: Adı söylendiğinde (hareket ve sesle) yanıt verir, sık kullanılan kelimeleri (anne, baba vb.) anlar ve diğer oyuncakların sesinden hoşlanır.
12- 18 ay: İlk kelimeleri söyler (anne), sesin kaynağını aramak için başını yanlara ve aşağıya çevirir.
18 - 24 ay: Sesin kaynağını aramak için başını yanlara, aşağıya ve yukarıya çevirir, yaklaşık 20 kelime konuşur, 2 kelimeden oluşan cümleler kullanır, evet veya hayır şeklinde yanıtlanabilen soruları anlar, kendinden ismiyle söz eder, basit istekleri yerine getirir.
24 ay- 3 yaş: Ses duyunca başını tüm yönlere çevirir, 2 yaşta 270, 3 yaşta bin kadar kelime kullanır gerektiğinde konuşur, değişik sesleri tanır, komutları anlar ve doğru şekilde uyar.
Hazırlayan: Mesude ERŞAN
Yaşamının ilk 6 ayında işitme kaybı saptanan ve uygun işitme cihazlarıyla işitmesi düzeltilen çocuklar, bu olanaktan yoksun olan aynı durumdaki yaşıtlarından konuşma, kelime haznesi ve ifade yeteneği açısından çok öndeler. Tanısında geç kalınmış ve işitme cihazları yardımıyla yeterli rehabilitasyondan yoksun işitme kayıplı akranlarından sosyal, mesleki alanlarda çok daha ilerideler.
İşitme kaybı açısından hangi yeni doğanlar risk altında?
Bazı yenidoğanlar özellikle risk altındalar: Üç günden fazla yoğun bakımda kalanlar, ailelerinde işitme kaybı olanlar ve kulaklarında deformite ile doğanlar. Ancak orta ve daha ileri işitme kaybı ile doğan bebeklerin yüzde 50 den fazlası yukarıda belirtilen risk faktörlerinden hiçbirini taşımıyorlar. Bu nedenle gelişmiş ülkeler tüm yenidoğanları işitme taramasından geçiriyorlar.
Bebeğinizde işitme kaybı olup olmadığı nasıl anlaşılabilir?
Yöntemlerin ikisi düşük hata payı ve yüksek güvenilirlikleriyle öne çıkıyor: ABR ve otoakustik emisyon. ABR testinde bebeğin kafasına ufak elektrodlar yerleştirilir ve kulağına bir ses verilerek işitme sinirine ait elektriksel cevaplar kaydedilir. Otoakustik emisyonda ise bebeğin kulağına minik bir alıcı yerleştirilir ve kulağa ses verilerek, iç kulakta bu sese yanıt olarak oluşan çok düşük seviyedeki sesler kaydedilir. Her iki test de otomatik olarak yapılabilir. Tamamlanması birkaç dakika alır. Bebek uyurken veya sakinken yapılır.
Geç anlaşılmasının sonuçları neler?
Çocuklarda ileri derecede işitme kaybı varlığı genellikle çocuğun konuşmasının gecikmesiyle fark ediliyor. Ortalama 2- 3 yıl kaybediliyor. Eğer işitme kaybı orta derecede veya tek taraflı ise tanı için geçen süre daha da artıyor. Çocuğun rehabilitasyonu için en değerli yıllar yitiriliyor.
Erken tanının avantajı?
Tarama testleri yardımıyla işitme kaybı tanısının erken konması ve hem bebek hem de aile için gerekli önlemlerin erken dönemde alınması sağlar. Bu sayede de işitme kaybının yaşam boyunca sürecek etkileri en aza indirgenebilir.
Ay ay bebeğin işitsel gelişim aşamaları nasıl olur?
0-3 ay: Ona doğru konuşulduğunda gözlerini açar ve gülümser, annenin sesini tanır ve sakinleşir, sakinken sesler duyduğunda kımıldar, hareketlenir ve uyanır, yüksek sesle irkilir.
3 - 6 ay: Gözlerini sese doğru çevirir, seslere yanıt verir, adını duyunca o yöne döner, ses ve konuşma ile uyanır.
6 - 12 ay: Adı söylendiğinde (hareket ve sesle) yanıt verir, sık kullanılan kelimeleri (anne, baba vb.) anlar ve diğer oyuncakların sesinden hoşlanır.
12- 18 ay: İlk kelimeleri söyler (anne), sesin kaynağını aramak için başını yanlara ve aşağıya çevirir.
18 - 24 ay: Sesin kaynağını aramak için başını yanlara, aşağıya ve yukarıya çevirir, yaklaşık 20 kelime konuşur, 2 kelimeden oluşan cümleler kullanır, evet veya hayır şeklinde yanıtlanabilen soruları anlar, kendinden ismiyle söz eder, basit istekleri yerine getirir.
24 ay- 3 yaş: Ses duyunca başını tüm yönlere çevirir, 2 yaşta 270, 3 yaşta bin kadar kelime kullanır gerektiğinde konuşur, değişik sesleri tanır, komutları anlar ve doğru şekilde uyar.
Hazırlayan: Mesude ERŞAN