Yaşayan mezarlar

Azerbaycan’da mezar taşlarının üzerinde genellikle defnedilen kişinin resmi bulunuyor. Başkent Bakü’nün merkezi bölgelerinden birinde, yeşillikler içinde bulunan ve “Fahri Hıyaban” olarak adlandırılan mezarlıkta defnedilmiş kimselerin birçoğunun mezarı üstünde ise heykeli veya büstü yer alıyor.
- 1948’de Azerbaycan Sovyetler Merkezi Komite’nin kararı ile oluşturulan mezarlıkta, Sovyetler ve bağımsızlık döneminde devletin üst kademelerinde görevde bulunmuş kişiler, bilim, edebiyat, kültür, güzel sanatlar dallarında üstün başarılar elde etmiş kişilerle, İkinci Dünya Savaşı’nda “Sovyetler Kahramanı” ünvanı verilmiş askerlerin kabirleri bulunuyor.
- Devlet tarafından korunan, temizliği ve bakımı için onlarca kişinin görevlendirildiği mezarlık, çevre düzenlemesi ve her mezarın başındaki heykellerle hem Azerbaycan Türklerinin hem de yabancı misafirlerin ilgisini çekiyor. Yakınlarının mezarlarını ziyaret edenlerin dışında, her gün yüzlerce insan ünlü isimlerin ilginç heykellerini görmek için Fahri Hıyaban’ı ziyaret ediyor.

Aliyevlere akın

- Fahri Hıyaban’ın en fazla ziyaret edilen bölümlerinden biri, merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ve eşi Zarife Aliyeva’nın anıt mezarları. Azerbaycan devlet protokolü gereği, ülkeyi ziyaret eden yabancı devlet adamları ilk önce Haydar Aliyev’in anıt mezarını ziyaret ediyor. Cumhurbaşkanı Ebülfez Elçibey’in mezarı da sıkça ziyaret edilenler arasında yer alıyor.
- Ünlü şair Bahtiyar Vahapzade’nin, Azerbaycan’daki ilk Türkçe gazete “Ekinci”nin yayımcısı Hasan Bey Zerdebi’nin, “Molla Nasreddin” dergisinin yayımcısı Celil Memmedguluzade’nin, tiyatro yazarı Cafer Cabbarlı’nın, Azerbaycan’ın en önemli ressamı Azim Azimzade’nin, Doğu’nun ilk opera bestecisi Üzeyir Hacıbeyli’nin, besteciler Tofig Guliyev’in, Sait Rüstemov’un ve Gara Garayev’in, şarkıcı ve besteci Müslüm Magomayev’in, ses sanatçısı Bülbül’ün, Reşit Behbudov’un, ünlü “Azerbaycan” şiirinin müellifi Samet Vurgun’un, bağımsızlık mücadelesinde şiirleri ile halkı mücadeleye çağıran Halil Rıza Ulutürk’ün, oyuncu Nesibe Zeynalova’nın heykelli anıt mezarları “Fahri Hıyaban”da bulunuyor.               �

Şarkı söyler gibi

Mezarlıkta bulunan her bir heykel, sahibinin özelliklerini ve mesleğini yansıtıyor. Besteci Tofig Guliyev piyanosu ile beraber, Hasan Bey Zerdebi “Ekinci” gazetesi ile Halil Rıza Ulutürk ateşli şekilde şiir okurken, ses sanatçısı Bülbül en iyi rolünü oynadığı “Köroğlu” operasından sahnelerle birlikte, Müslüm Magomayev ünlü “Azerbaycan” şarkısını okuduğu zamanki replikleri ile oyuncu Nesibe Zeynalova sahne perdesi önünde, ses sanatçısı Reşit Behbudov elleri havada ünlü şarkılarından birini söylerken görülüyor.