Yaşam çözümleri tedarikçisi Muji geliyor

Muji’nin savunduğu sadeliği tasarım eleştirmeni Ouyang Yingfei şöyle açıklıyor: "Hiçbir şeyden her şeye, her şeyden hiçbir şeye... Tüketim patlamasının yaşandığı bir çağda, markaların bombardımanına uğrayan jenerasyonumuz, önce kendini bulacak, sonra gerçek sadeliğin ve pürüzsüz kalitenin aslında ne kadar arzulanan bir şey olduğunu fark edecektir. Hiçlik felsefesi Muji’nin savunduğu felsefelerden sadece biri. Bizim markamız sürekli değişiyor ve biz de onunla birlikte değişiyoruz. Değişmeyecek en önemli şey ise gösterişe olan bakış açımız. Süslü ve gösterişli olanı sevmiyoruz, asla da sevmeyeceğiz."

Japonya’daki ilk süpermarket 1950’de açıldı. 1980’e gelindiğinde halk, süpermarketlerin kendi üretimleri olan ürünlerin ucuz fakat düşük kaliteli olduğuna inanıyordu. Seiyu Süpermarket zincirinin yöneticileri Seiji Tsutsumi, Ikko Tanaka, Kazuko Koike, Masaru Amaro ve Takashi Sugimoto bu gidişe dur demek için bir toplantı yaptı. Bu toplantı sonunda Seiyu Süpermarket’e ait dokuz ev eşyası ve 31 yiyecek maddesi üretildi. Standart renkler olarak siyah, beyaz ile haki belirlendi ve çevresel kirliliğe karşı sadelik mesajında karar kıldılar. Bu ürünler o esnada Japonya’da yaygın olan markalı ve lüks ürün alma modasının tam tersiydi. Markasızdı. Bu toplantı Muji’nin doğuşu oldu.

Doğdu doğmasına ama satışlar pek iyi değildi. Muji’nin pazara girmesinden iki ay sonra Tanaka cesur bir öneriyle geldi: Modaya uygun satış noktaları oluşturalım. 1982’de Muji ürünleri diğer ortak mağazalara dağıtılmaya başlandı. Aynı sene içinde Muji, basit işlevleri ile ön plana çıkan bir bisikleti piyasaya sürdü. Bu bisiklet Muji’nin en uzun süreyle satılan ürünü olmayı başardı. 1983’te 102 metrekarelik ilk mağazası açıldı. Mağazanın dış duvarları Meiji döneminde popüler olan kırmızı çinilerle döşendi, mağaza içindeki döşeme ve raflar eski binalardan kazanılan inşaat malzemelerinden üretildi. Mağazanın tavanı ve duvarları ham betondu, mağaza içinden geçen borular açıkta bırakıldı.

Mağaza o kadar sıradışıydı ki, medyanın çok ilgisini çekti. Bir yandan da "düşük fiyatla yüksek kalite" politikasını tüketiciler sevdi. Muji’nin ürünlerinin çeşidi 720’ye kadar çıktı. Aoyama’daki mağazanın ilk yıl için 120 milyon yen olan satış hedefi 10 katına çıktı. Bu Muji için bir dönüm noktası oldu. Muji artık süpermarket markası olmaktan çıkarak tüketiciyle doğrudan buluşan bir marka haline geldi. Japonya sınırlarını aştı, 1991’de Londra’da ilk mağazasını açtı.

Bir yandan da ürün çeşitliliği arttı. Elektrikli ev aletleri piyasaya sürdü, giyim sektörüne girdi. 1995 yılında şirket hisseleri halka arz edildi. En büyük hisse sahibinin hissesi yüzde beşi geçmiyor. Şirketin bugünkü değeri 200 milyar yen yani 2 milyar dolar. Kurucularından Tanaka öldü. Diğerleri danışma kurulundalar.

İSTANBUL’DA AÇILACAK

Japonya’da 400, Japonya’nın dışında 75 Muji mağazası var. 5 yıl içinde 300 tane daha açmayı hedefliyorlar. Muji’yi Türkiye’ye getiren Bilsar ilk mağazayı önümüzdeki altı ay içinde İstanbul’da açacak. Nişantaşı, İstiklal Caddesi ya da Bağdat Caddesi’nde. Mekan arayışları sürüyor.

ÇEVRE DOSTU MY BAG

Muji ABD’deki ilk mağazasını 16 Kasım 2007’de Soho’da açtı. Çevreye zararlı atıklardan arınmak için özel olarak kağıt ve plastik içermeyen Muji çantaları üretti. Muji, Soho’da bu çantaların kullanımını arttırmak için özel etkinlikler düzenleniyor. My Bag’ler şimdiden tüm dünyada trend oldu bile.

EN ÇOK SATAN ÜRÜN

Muji’nin şu anda en çok satan ürünü Bead Sofa adlı koltuk. Bizde armut koltuk ve puf koltuk olarak biliniyor. Muji’ninki çok fazla şekle giriyor. Fiyatı 200 dolar ve yılda ortalama 100 bin adet satılıyor.

SİZ AMERİKALILARDAN DAHA OLGUNSUNUZ

Avrupalılar Amerikalılara göre daha doğal ve içten. Siz tam bir Akdeniz ülkesisiniz. Çevreye duyarlı insanlarsınız çoğunlukla. Amerikalılardan daha olgunsunuz. Nüfusun yoğun olduğu büyük şehirlerde Muji konseptini anlayacak insanların çoğunlukta olduğuna inanıyorum. Avrupa’da Japonya’ya göre pahalıyız. Türkiye’de de Avrupa’daki fiyatlar geçerli olacak.

Silah ve pırlanta... Asla üretmeyeceğiz

Herkesin marka olmak için bu kadar didindiği, marka ve iletişim danışmanlarına binlerce dolar harcadığı günümüzde siz marka olmamaya oynuyorsunuz. Bu da farklı bir marka stratejisi mi?

-Biz markadan çok yaşam çözümleri tedarikçisiyiz. Gün doğumundan batımına kadar her şey Muji olabilir. Marka olmaya para harcamıyoruz. Bir iletişim danışmanımız yok. PR ve reklam yapmak yerine rekabetçi fiyatlarla mücadele ediyoruz. Paramızı tüketicinin yararına kullanıyoruz. Sattığımız ürünlerin kalitesine önem veriyoruz. Ve onlar için farklı alternatifler geliştiriyoruz.

7000 ürünü olan bu şirket daha doğrusu bu imparatorluk nasıl yönetiliyor?

- Genel anlamda üçe böldük. Giyilebilir ürünlerin yer aldığı moda ürünleri, ev ile ilgili her şeyin bulunduğu ev ürünleri ve yemek. Yemek yalnız Asya ülkelerinde bulunuyor. Giyim ekibinde altı, ev ekibinde altı, yemek ekibinde ise iki üst düzey yönetici var. Japonya’daki genel merkezde 300 kişi çalışıyor. Bunlardan 60’ı tasarımcı. 40 tasarımcı ise dışarıdan çalışıyor. Zaman zaman ünlü tasarımcılarla da işbirliği yapıyoruz ama bunu bağıra çağıra ilan etmiyoruz.

Nedir bu alçakgönüllülük!

- Bu bizim varoluş biçimimiz. Önemli tasarımcılarla çalıştığımızı açık hava reklamları vererek duyurmuyoruz. Zaten bunu reklam olsun diye yapmıyoruz. Muji’nin giyim departmanı Yohji Yamamoto’nun atölyesi tarafından yönetilir. Ama bunu çok az kişi bilir. Ama bir istisnamız da var. İtalyan usta Enzo Mari 2002 yılında New York Modern Sanat Müzesi’nde "Enzo Loves Muji" adlı bir sergi açmıştı. Bu bizi o kadar çok onurlandırdı ki bir parça duyuru yaptık.

TEK PARMAKLA AÇILAN ŞAMPUAN

Muji’nin tasarımcıları en çok neyi önemser?

-Bizim ürünlerimiz günlük hayatın detaylarından doğar. Tasarım ekibi tüketicilerin hayat tarzlarının derinliklerine iner, fotoğraflarını çekip pratik tasarım fikirleri türetir. Örneğin yurtta kalan kız öğrenciler için tek parmakla basılabilen şampuan kabı, dağınık masalarda kolayca bulunabilsin diye mıknatıslı anahtarlıklar, ev kadınları düşünülerek hazırlanmış somon konserveleri, dilimlenmiş mantarlar gibi. Muji’nin internet sayfalarında hayat deneyimlerini ve fikirlerini paylaşanlar, bazen Muji’nin provokatif davranmasına neden olur. Muji, önerilen en iyi tasarımı ürüne dönüştürür ve bunun için tüketicisine telif öder. Tasarımcılarımızın en basit ve en elverişli hammaddeyi bulmak için sürekli seyahat ettiğini de söylemeliyim. Mesela Xinjiang’ta keşfettikleri tencel pamuğu sayesinde giyim grubumuz büyük bir ticari başarı yakaladı.

Nedir tencel pamuğunun avantajları?

- Tencel ağaç özünden üretilen bir elyaftır ancak sentetik değildir. Bitkiden üretildiği için selüloziktir ve pamuk, keten, hint keneviri ve rayon gibi diğer selülozik elyaflarla aynı özellikleri taşır. Havayı sirküle eden, emici ve konforlu giyim sağlayan bir yapısı vardır. Pamuk ve ipekten daha emici, yün, keten ve rayondan daha az emicidir. Elastik değildir, çabuk kırışmaz.

Doğaya duyarlı olmak sizin için çok önemli değil mi?

- En önemli şey diyebilirim. Çevre korumasına ve geri dönüşümlü maddelere önem veriyoruz. Doğaya saygımız yüzünden ürün renklerimiz bile sınırlı. Her şeyi doğadaki rengi ile kullanmaya çalışıyoruz. Markanın logosundaki kırmızının dışında başka hiçbir yerde kahverengi, beyaz, bej, siyah, mavi ve gümüşten başka renk yok. Bence renkli ve karışık modeller bir kişisel gösteriş aracı.

Muji kullanıcısının ortak özellikleri nelerdir?

- Hepsi minimalizmden hoşlanır. Mağaza açtığımız ülkelerde sokaklara çıkıyor ve Muji deyince aklınıza ne geliyor diye bir anket yapıyoruz. Yanıtlar dört başlıkta toplanıyor: Ürün geliştirme başarılı, cool, akıllı, basit ve çevreye duyarlı.

Asla yapmayız dediğiniz neler var?

- Silah ve pırlanta asla üretmeyeceğiz.