Yardımsız bırakmak zor

Kişi başına sigara tüketiminde Avrupa ikincisiyiz. Önlemlere karşın sigara kullanımı artarken, uzman yardımı olmaksızın sigarayı bırakmak isteyenlerin yüzde 98'i başarısız oluyor.

Türkiye’de tütün ve sigara konusundaki bir resmi rapor, kişi başına sigara tüketiminde Avrupa ikincisi olduğumuzu, ve yılda yaklaşık 100 bin kişiyi de sigara bağımlılığı nedeniyle kaybettiğimizi ortaya koydu.

Dünya Sağlık Asamblesi’nin Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi Hükümetlerarası Müzakere Organı toplantıları nedeniyle, Türk çalışma grubu tarafından hazırlanan ’’tütün ve sigara raporu’’, bu alanda yaşanan sorunlar ve tehlikeleri de gözler önüne serdi. Dünyadaki gelişmelerden de örnekler sunulan rapora göre, gelişmiş ülkelerde kişi başına sigara tüketimi hala yüksek olmakla birlikte, özellikle 1981-1991 döneminde düşüş eğilimine girdi. Gelişme yolundaki ve az gelişmiş ülkelerde ise kişi başına sigara tüketimi az da olsa artış eğilimini devam ettiriyor.

Hasta olmadan bırakılmıyor

Türkiye’de ise sigara içimi, çok yaygın bir davranış özelliği gösteriyor. Türkiye, kişi başına sigara tüketimi bakımından Avrupa ülkeleri arasında Yunanistan’dan sonra ikinci sırada geliyor. Türkiye’de yetişkinlerde kişi başına sigara tüketimi ortalama 2 bin 100 adet civarında gerçekleşiyor. 2000 yılının 9 aylık döneminde ise tüketimde yüzde 1.9’luk bir azalma görülüyor.

Sigara içme alışkanlığını dünyadaki en büyük ’’önlenebilir halk sağlığı sorunu’’ olarak niteleyen rapora göre, sigara bağımlılığı ülkemizde yılda yaklaşık 100 bin kişinin ölümüne neden oluyor.

Bir uzmandan destek almadan sigarayı bırakanların yüzde 98’i bir yıl içinde yeniden sigaraya başlarken, sigaradan vazgeçenlerin büyük çoğunluğunu da az sayıda içenler ile daha çok sağlık sorunları başlayanlar meydana getiriyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 21. yüzyılda herkes için sağlık hedefleri kapsamında 2015 yılına kadar sigara içmeyenlerin oranının 15 yaş ve üzerindeki grupta en az yüzde 80, 15 yaş ve altındaki grupta ise yüzde 100 olmasını hedefliyor.

Tütün ve tütün mamüllerine getirilen her yüzde 10’luk ek verginin yetişkinlerde yüzde 2 ile 5, gençlerde ise yüzde 10 oranında caydırıcı etki yarattığı gözleniyor. Ek vergi, sigaraya hiç başlamayanlarda ise psikolojik baskı oluşturuyor. Bir başka ifadeyle sigara fiyatlarında yüzde 10’luk bir artış 42 milyon kişinin sigarayı bırakması için teşvik edici unsur oluyor. Bu şekilde 10 milyon kişinin tütün bağlantılı hastalıklar nedeniyle ölümünün önüne geçiliyor. Ayrıca hükümetlerin tütün gelirlerinde de yüzde 7’lir bir artış sağlanıyor.

Yıllık kayıp 200 milyar

Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre dünyada yaklaşık 1.1 milyar kişi sigara içiyor. Sigara içenlerin yüzde 75’i bağımlı olurken, bağımlıların yüzde 50’si de sigaraya bağlı bir nedenden dolayı erken ölüyor. Yine WHO verilerine göre, tütün ve tütün mamullerinin kullanımı sonucunda her yıl yaklaşık 3 milyona yakın insan ölüyor. Bu ürünlerin kullanımı konusundaki mevcut eğilimin devamı halinde 2020 veya 2030 yıllarında her yıl yaklaşık 10 milyon insanın sigaraya nedeniyle öleceği ve bu ölümlerin yüzde 70’inin de gelişme yolundaki ülkelerde görüleceği tahmin ediliyor.

Sigara dumanında 4 binin üzerinde kimyasal madde olduğu ve bunların bir kısmının kanserojen özellik taşıdığı kaydedilirken, sigaranın önlenebilir kanser nedenleri arasında 1. sırada yer aldığı da raporda ayrıca vurgulanıyor.

Rapora göre sigara koroner kalp hastalığı ve komplikasyon riskini de, yüzde 24 ile yüzde 200 oranında arttırıyor. Dünya Bankası’nın yaptığı bir çalışmaya göre de, tütün ve tütün mamüllerinin kullanımı her yıl global ölçekte 200 milyar dolar civarında bir kayba neden oluyor. Bu kayıpların yarısı da gelişme yolundaki ülkelere ait bulunuyor. A.A

Üç erkekten ikisi tiryaki

TÜRKİYE ’de erişkin her üç erkekten ikisi sigara içiyor. Erişkin kadınlar ve erkekler ortalaması dikkate alındığında ise her üç kişiden birinin sigara içtiği ortaya çıkıyor. Kadınların kentsel yaşama geçiş, iş yaşantısına katılım ve ekonomik özgürlüğün artması gibi etkenlerle sigara içme alışkanlığı da artıyor. Çocuk ve gençlerde de, sigara içme eğiliminin yükseldiği gözleniyor. Bunun önemli nedenini ise anne, baba, öğretmen, doktor, sanatçı gibi çocukların örnek aldığı kişilerin yaygın sigara içme eğilimleri oluşturuyor. Reklam ve promosyon yasağına rağmen, sigara endüstrisi gençlerin ilgisini çekecek sportif, kültürel, sanat etkinlikleri adı altında tüketimin artmasını sağlayacak çalışmalar yapıyor.