Yamaşüt ile gökyüzünde sörf
Güncelleme Tarihi:
Alp ULAGAY
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 09, 2004 00:39
Bir yandan gökyüzünde güneşe yaklaşıp bir yandan da denize yüzlerce metre yukardan bakmak ister misiniz? Eğer cevabınız evetse, yamaç paraşütü (paragliding), ya da son zamanlarda sık kullanılan haliyle yamaşüt tam size göre heyecan dolu bir spor dalı. Türkiye’de 10 yıldan bu yana yamaşüt yapanların sayısı hızla artıyor.
Türk Hava Kurumu’nun açtığı kurslarda yetişen ilk yamaç paraşütçüleri, şimdi öğretmenlik yapıyor ve yeni kuşaklara gökyüzü sevgisini aşılıyor. Sayıları giderek artan üniversite havacılık kulüpleri de, aynı şekilde düzenledikleri organizasyonlarla üniversitelileri bu spora ısındırıyor. 1800 metrelik Babadağı’nın yukarıdan baktığı Ölüdeniz, bugün Türkiye’nin bir numaralı yamaç paraşütü bölgesi. Ancak akrobasi paraşütçüsü Arif Kemal Buhara’ya göre, başta Antalya olmak üzere güneyin diğer bölgelerinde de yeterli olanaklar sağlanması halinde, Türkiye’ye dünyanın dört bir yanından yamaç paraşütçüsü akın edecek.
Türkiye, 1998’den bu yana yamaç paraşütü (yamaşüt) için dünyadaki önemli adreslerden birine dönüşüyor. Başta Akdeniz kıyıları olmak üzere birçok bölgede yamaç paraşütü yapmaya uygun dağlar veya tepeler bulunuyor. Örneğin yamaç paraşütünün bir numaralı adresi, Fethiye’nin Ölüdeniz kasabasında tahminlere göre her yıl 80 bine yakın atlayış yapılıyor. Ancak milli paraşütçü Arif Kemal Buhara (26), yine de bu pazarın çok iyi değerlendirilemediğinden yakınıyor: ‘Avusturya’dan, Almanya’dan, Hollanda’dan, İngiltere’den, Rusya’dan hatta ta Japonya’dan paraşütçüler geliyor buraya. Sadece Ölüdeniz’de 10 milyon dolarlık bir pazar söz konusu. Buna konaklama, kiralama, taşıma gibi tüm masraflar dahil. Ama Antalya örneğini düşünürsek, oradaki Tahtalı Dağı faaliyete geçirilirse buradakinin 50 katı gelir elde edilebilir.’
20 YAŞINDA MİLLİ OLDU
Tüm bunların yanı sıra bir yandan sporculuğu da sürdürür Buhara. Örneğin 2000’de Ölüdeniz Airgames’de, 40 yarışmacı arasında birinci olur, ertesi yıl 50 kişi arasında bu kez üçüncülüğü kazanır. 2002 ve 2003’te yine ilk sıradadır.
Şu anda Escape macera sporları şirketinde öğretmenlik yapıyor. Akrobatik yamaç paraşütünde de Türkiye’nin en iyilerinden biri. Ancak zamanının büyük bölümünü, yabancı turistleri uçurmaya harcıyor. ‘İş dışında zaman kalınca akrobasi hareketlerine çalışabiliyoruz. Halbuki rakiplerimizin büyük bir kısmı tam zamanlı sporcular. Ya malzeme firmalarının test pilotları ya da sponsorları var’ diyor.
İKİ AYRI DALI VAR
Yamaç paraşütü şampiyonalarında iki temel dal var. Biri, uzun mesafeler kat etmenin amaçlandığı cross country dalı, diğeri ise havada türlü hareketlerin yapıldığı akrobasi dalı. Bu yıl 28 Ağustos-4 Eylül tarihleri arasında Kayseri’de Uzun Mesafe Dünya Kupası’nın bir ayağı düzenlenecek.
Akrobasi dalında, hem ikili bir takım halinde hem de tek başına yarışılabiliyor. Her sporcu için yarışmanın özelliğine göre bir ya da iki atlayış hakkı veriliyor. Yamaç paraşütçüsü bazı zorunlu hareketlerin yanı sıra kendi seçtiği hareketleri icra ediyor. İkili akrobaside hakemler ayrıca sporcuların birbirleriyle uyumuna, zamanlamasına dikkat ediyor. Bir uzun mesafe yarışmasında, seyirciler paraşütçüleri kısa bir süre izleyebiliyor. Ancak, Buhara’nın deyişiyle akrobasi yarışmaları tam bir görsel şölene dönüşüyor. Çünkü akrobasi yarışmalarında yerden tüm sporcuların rengarenk paraşütlerle yaptıkları hareketleri izlemek mümkün.
ÖLÜDENİZ’DEN ERZİNCAN’A
Buhara, şu sıralar yeni bir proje yürütüyor. ‘Dünya şampiyonu İspanyol yamaç paraşütçüsü Rodriguez kardeşlerin eşliğinde film çekiyoruz. İstanbul’dan güneye doğru neredeyse uça uça indik. Bu proje, aynı zamanda Türkiye’nin havadan tanıtımı gibi olacak. Ölüdeniz’den, Pamukkale’den sonra Kapadokya ve Erzincan’a da gideceğiz. Bu videolarda paraşütçüler tüm akrobatik becerilerini sergileyecek.’
Buhara ve Rodriguez kardeşler, bu çalışma kapsamında Erzincan yakınlarındaki Kemahiye’de eski Vali Recep Yazıcıoğlu anısına düzenlenen havaoyunları festivaline de katılacaklar. Burada fırsat bulurlarsa yamaç paraşütü federasyonunun kurulması için de kulis yapacaklar. ‘Çünkü bir federasyonun bulunmaması yüzünden, tüm sorumluluklar THK’nin üzerine kalıyor. Bu sorunu bakanlara iletmeye çalışacağız.’
Bir federasyonun yokluğuna karşın Türkiye’de yamaç paraşütçüsü sayısı günden güne artıyor. Bunda en büyük pay, üniversitelerin havacılık kulüplerine ait. Bu kulüpler birçok yeni gence ders vererek uçuşlara hazırlıyor. Üniversitede yamaç paraşütüyle tanışan birçok genç okul sonrası da bu spordan kopamıyor.
MALZEMESİ NEDİR?
Yamaç paraşütü ucuz bir spor dalı değil. Malzemelerin çoğu Avrupa ve Uzakdoğu’dan geliyor. Örneğin yeni bir paraşütün ortalama fiyatı 1300 euro yani 2 milyar 300 milyon liranın üzerinde. Tabii sadece paraşütle bitmiyor iş. Kuşam tertibatı, yedek paraşüt, kask, eldiven, tulum ve bot derken toplam fatura 2500 euroya kadar çıkabiliyor. Yamaç paraşütçüleri bunun da çözümünü buluyorlar. Ortak bir yamaç paraşütü edinerek en azından başlangıc masrafını hafifletmeye çalışıyorlar. Tabii bir de acil durumlar için taşımak gereken malzemeler var. Herhangi bir aksilik ihtimaline karşı telsiz, işaret fişeği, termal battaniye ve ilkyardım bulundurmanın faydası var.
2004 YILI TÜRKİYE TAKVİMİ
22 - 24 Mayıs: Süleyman Demirel Üniversitesi Havacılık Şenliği (Eğirdir)
5 - 6 Haziran: Samsun Havacılık Şenliği (Samsun)
12 - 27 Haziran: 3. Türkiye Hava Oyunları (Eskişehir)
29 Ağustos - 4 Eylül: PWCA Dünya Kupası (Kayseri)
20 - 24 Ekim: 5. Ölüdeniz AirGames (Fethiye)
5 YAMAÇ PARAŞÜTÜ ADRESİ
Babadağı-Ölüdeniz
Asaz Dağı-Kaş
Munzur Dağı-Erzincan
Honaz Dağı-Denizli
Alidağı-Kayseri
DÜNYADA YAMAÇ PARAŞÜTÜ
Paraşüt 20. yüzyılın ilk yarısında daha çok askeri amaçlar için kullanıldı. 1960’lı yıllarda Avrupa ve ABD’de bir grup maceraperest paraşütün biçimini değiştirerek bir spor dalı haline getirmek için çabaladılar. 1973’te İngiltere’de British Association of Paragliding Clubs kuruldu. İlk dünya şampiyonası da 1989 yılında düzenlendi. Geçen yıl Portekiz’in Larouco kentinde yapılan 8. Dünya Şampiyonası’nda erkeklerde İsviçreli Ale Hofer, kadınlarda ise Çek Petra Krausova zafere ulaştı. Dünya Akrobasi Şampiyonası’nın ikincisi de geçen yıl Slovenya’da yapıldı. En son şampiyon Hollandalı Hemry Lemmem.
TÜRKİYE 1995’TE TANIŞTI
Türkiye yamaç paraşütüyle 1995’te tanıştı. Türk Hava Kurumu bünyesinde ilk yamaç paraşütü kursu bu yıl açıldı. 1997’de 1. Dünya Hava Oyunları’nın düzenlenmesi yamaç paraşütünün varlığını duyurdu. İlk sporcuların yetişmesiyle de 1998’de ilk yamaç paraşütü yarışması düzenlendi. Ölüdeniz ve Kaş gibi Akdeniz kasabalarından sonra yamaç paraşütü yavaş yavaş tüm Türkiye’ye yayıldı. Geçen yıl bir trafik kazası sonucu hayatını kaybeden Vali Recep Yazıcıoğlu’nun çabalarıyla Erzincan ve Denizli civarında da yamaç paraşütü yapılmaya başlandı.
Türkiye, 1998’den bu yana yamaç paraşütü (yamaşüt) için dünyadaki önemli adreslerden birine dönüşüyor. Başta Akdeniz kıyıları olmak üzere birçok bölgede yamaç paraşütü yapmaya uygun dağlar veya tepeler bulunuyor. Örneğin yamaç paraşütünün bir numaralı adresi, Fethiye’nin Ölüdeniz kasabasında tahminlere göre her yıl 80 bine yakın atlayış yapılıyor. Ancak milli paraşütçü Arif Kemal Buhara (26), yine de bu pazarın çok iyi değerlendirilemediğinden yakınıyor: ‘Avusturya’dan, Almanya’dan, Hollanda’dan, İngiltere’den, Rusya’dan hatta ta Japonya’dan paraşütçüler geliyor buraya. Sadece Ölüdeniz’de 10 milyon dolarlık bir pazar söz konusu. Buna konaklama, kiralama, taşıma gibi tüm masraflar dahil. Ama Antalya örneğini düşünürsek, oradaki Tahtalı Dağı faaliyete geçirilirse buradakinin 50 katı gelir elde edilebilir.’
20 YAŞINDA MİLLİ OLDU
Tüm bunların yanı sıra bir yandan sporculuğu da sürdürür Buhara. Örneğin 2000’de Ölüdeniz Airgames’de, 40 yarışmacı arasında birinci olur, ertesi yıl 50 kişi arasında bu kez üçüncülüğü kazanır. 2002 ve 2003’te yine ilk sıradadır.
Şu anda Escape macera sporları şirketinde öğretmenlik yapıyor. Akrobatik yamaç paraşütünde de Türkiye’nin en iyilerinden biri. Ancak zamanının büyük bölümünü, yabancı turistleri uçurmaya harcıyor. ‘İş dışında zaman kalınca akrobasi hareketlerine çalışabiliyoruz. Halbuki rakiplerimizin büyük bir kısmı tam zamanlı sporcular. Ya malzeme firmalarının test pilotları ya da sponsorları var’ diyor.
İKİ AYRI DALI VAR
Yamaç paraşütü şampiyonalarında iki temel dal var. Biri, uzun mesafeler kat etmenin amaçlandığı cross country dalı, diğeri ise havada türlü hareketlerin yapıldığı akrobasi dalı. Bu yıl 28 Ağustos-4 Eylül tarihleri arasında Kayseri’de Uzun Mesafe Dünya Kupası’nın bir ayağı düzenlenecek.
Akrobasi dalında, hem ikili bir takım halinde hem de tek başına yarışılabiliyor. Her sporcu için yarışmanın özelliğine göre bir ya da iki atlayış hakkı veriliyor. Yamaç paraşütçüsü bazı zorunlu hareketlerin yanı sıra kendi seçtiği hareketleri icra ediyor. İkili akrobaside hakemler ayrıca sporcuların birbirleriyle uyumuna, zamanlamasına dikkat ediyor. Bir uzun mesafe yarışmasında, seyirciler paraşütçüleri kısa bir süre izleyebiliyor. Ancak, Buhara’nın deyişiyle akrobasi yarışmaları tam bir görsel şölene dönüşüyor. Çünkü akrobasi yarışmalarında yerden tüm sporcuların rengarenk paraşütlerle yaptıkları hareketleri izlemek mümkün.
ÖLÜDENİZ’DEN ERZİNCAN’A
Buhara, şu sıralar yeni bir proje yürütüyor. ‘Dünya şampiyonu İspanyol yamaç paraşütçüsü Rodriguez kardeşlerin eşliğinde film çekiyoruz. İstanbul’dan güneye doğru neredeyse uça uça indik. Bu proje, aynı zamanda Türkiye’nin havadan tanıtımı gibi olacak. Ölüdeniz’den, Pamukkale’den sonra Kapadokya ve Erzincan’a da gideceğiz. Bu videolarda paraşütçüler tüm akrobatik becerilerini sergileyecek.’
Buhara ve Rodriguez kardeşler, bu çalışma kapsamında Erzincan yakınlarındaki Kemahiye’de eski Vali Recep Yazıcıoğlu anısına düzenlenen havaoyunları festivaline de katılacaklar. Burada fırsat bulurlarsa yamaç paraşütü federasyonunun kurulması için de kulis yapacaklar. ‘Çünkü bir federasyonun bulunmaması yüzünden, tüm sorumluluklar THK’nin üzerine kalıyor. Bu sorunu bakanlara iletmeye çalışacağız.’
Bir federasyonun yokluğuna karşın Türkiye’de yamaç paraşütçüsü sayısı günden güne artıyor. Bunda en büyük pay, üniversitelerin havacılık kulüplerine ait. Bu kulüpler birçok yeni gence ders vererek uçuşlara hazırlıyor. Üniversitede yamaç paraşütüyle tanışan birçok genç okul sonrası da bu spordan kopamıyor.
MALZEMESİ NEDİR?
Yamaç paraşütü ucuz bir spor dalı değil. Malzemelerin çoğu Avrupa ve Uzakdoğu’dan geliyor. Örneğin yeni bir paraşütün ortalama fiyatı 1300 euro yani 2 milyar 300 milyon liranın üzerinde. Tabii sadece paraşütle bitmiyor iş. Kuşam tertibatı, yedek paraşüt, kask, eldiven, tulum ve bot derken toplam fatura 2500 euroya kadar çıkabiliyor. Yamaç paraşütçüleri bunun da çözümünü buluyorlar. Ortak bir yamaç paraşütü edinerek en azından başlangıc masrafını hafifletmeye çalışıyorlar. Tabii bir de acil durumlar için taşımak gereken malzemeler var. Herhangi bir aksilik ihtimaline karşı telsiz, işaret fişeği, termal battaniye ve ilkyardım bulundurmanın faydası var.
2004 YILI TÜRKİYE TAKVİMİ
22 - 24 Mayıs: Süleyman Demirel Üniversitesi Havacılık Şenliği (Eğirdir)
5 - 6 Haziran: Samsun Havacılık Şenliği (Samsun)
12 - 27 Haziran: 3. Türkiye Hava Oyunları (Eskişehir)
29 Ağustos - 4 Eylül: PWCA Dünya Kupası (Kayseri)
20 - 24 Ekim: 5. Ölüdeniz AirGames (Fethiye)
5 YAMAÇ PARAŞÜTÜ ADRESİ
Babadağı-Ölüdeniz
Asaz Dağı-Kaş
Munzur Dağı-Erzincan
Honaz Dağı-Denizli
Alidağı-Kayseri
DÜNYADA YAMAÇ PARAŞÜTÜ
Paraşüt 20. yüzyılın ilk yarısında daha çok askeri amaçlar için kullanıldı. 1960’lı yıllarda Avrupa ve ABD’de bir grup maceraperest paraşütün biçimini değiştirerek bir spor dalı haline getirmek için çabaladılar. 1973’te İngiltere’de British Association of Paragliding Clubs kuruldu. İlk dünya şampiyonası da 1989 yılında düzenlendi. Geçen yıl Portekiz’in Larouco kentinde yapılan 8. Dünya Şampiyonası’nda erkeklerde İsviçreli Ale Hofer, kadınlarda ise Çek Petra Krausova zafere ulaştı. Dünya Akrobasi Şampiyonası’nın ikincisi de geçen yıl Slovenya’da yapıldı. En son şampiyon Hollandalı Hemry Lemmem.
TÜRKİYE 1995’TE TANIŞTI
Türkiye yamaç paraşütüyle 1995’te tanıştı. Türk Hava Kurumu bünyesinde ilk yamaç paraşütü kursu bu yıl açıldı. 1997’de 1. Dünya Hava Oyunları’nın düzenlenmesi yamaç paraşütünün varlığını duyurdu. İlk sporcuların yetişmesiyle de 1998’de ilk yamaç paraşütü yarışması düzenlendi. Ölüdeniz ve Kaş gibi Akdeniz kasabalarından sonra yamaç paraşütü yavaş yavaş tüm Türkiye’ye yayıldı. Geçen yıl bir trafik kazası sonucu hayatını kaybeden Vali Recep Yazıcıoğlu’nun çabalarıyla Erzincan ve Denizli civarında da yamaç paraşütü yapılmaya başlandı.