Yalakalığın tarifesi yok

Ne yalakalıklar gördük son yıllarda... 1999 genel seçimleri öncesinde milletvekili aday adayı Kıvanç Özel, uçak kiralayıp DYP lideri Tansu Çiller’in yalısına havadan dikeni ayıklanmış gül ve kır çiçekleri atmıştı. Sonra da, ‘Gülleri yalakalık için atmadım, atraksiyon yaptım’ demiÅŸti. Özal’ın danışmanı Erkal Zenger ise, ‘Özal’ın en büyük yaÄŸcısı benim’ itirafında bulunmuÅŸtu.Necmettin Erbakan’ın abdest alırken ibriÄŸini tutanlar, Recai Kutan namaz kılarken ayakkabılarının başında nöbet bekleyenler, BaÅŸbakan Tayyip ErdoÄŸan’ın doÄŸum günü için ‘Duygularım kabardı patlayacağım, kabıma sığmıyorum çatlayacağım’ dizeleri döktürenler... Siyaset dünyasında samimiyetsizliÄŸin, çıkarcılığın yaptığı primi gören Pendik Belediye BaÅŸkanı’nın danışmanı Ekrem Okutan (32), dünden bugüne yalakalığın geliÅŸimini yazdı. ‘Dalkavukluk’ adlı kitap Mephisto Kitapevi’nden yayımlandı.YaÄŸcılık bir meslek midir, sıfat mıdır?- Tarihte bir meslekti. Aslında hálá devam eden çok da revaçta olan bir meslek. Ama artık kimse ben yalakayım demiyor, mesleÄŸin adı konulmamış. Korsan bir meslek gibi. Osmanlı en iyisini yapmış, dalkavukları kayıt altına almış. Ãœstelik onları bir de tarifeye baÄŸlamış. Her dalkavuÄŸun tarifesi belliymiÅŸ. Åžimdiki yalakalar kayıt dışı, tarifesi yok getirisi çok. Hepimizden çok kazanıyorlar.Sizce bugüne kadar yalakalardan zarar gören en büyük siyasetçi kimdir?- Her siyasetçinin etrafında dalkavuk topluluÄŸu oluÅŸmuÅŸ. Åžimdiye kadar bundan rahatsızlık duyduÄŸunu söyleyen ilk siyasi Mesut Yılmaz’dı. Son dönemde de Tayyip ErdoÄŸan. Siyasilerin ÅŸikayeti, o dönemde ne kadar yoÄŸun yalakalık olduÄŸuna iÅŸaret eder. Mesut Yılmaz, ‘Türkiye yönetimine halk dalkavukları, popülizm hakim oldu. Bugünkü sistem bunu çözemez. Ankara’yı yeniden yapılandırmamız gerekiyor. Bunun için de öncelikle Bakanlar Kurulu’nu yarıya indirmeyi öneriyorum’ demiÅŸti. Tayyip ErdoÄŸan ise ‘Çevremde dalkavuklar var’ konuÅŸması yapmıştı. Önceki siyasetçiler ya dalkavuklardan rahatsız olmamışlar ya da dalkavukların farkında olamamışlar. Hafızanızdaki en unutulmaz yalakalıklar nelerdir?- Bana tazminat mı ödetmek istiyorsunuz? BaÅŸbakan Yardımcısı Abdüllatif Åžener Sivas’ı ziyaret edecek. Ziyaret planlanandan biraz daha geç saate sarkıyor, hava kararıyor. Bunun üzerine vali, Abdüllatif Åžener’e kendilerini göstermek için bir kamyon buluyor ve farları üzerlerine tutmasını istiyor. Bu yalakalığa iyi bir örnek. Dalkavukluk bazen o kadar ileri bir hal alır ki, dalkavukluk yaptığı adam gibi düşünmeye çalışır. Onun bir adım sonra ne isteyeceÄŸini tahmin etmeye çalışır.Tarihin gördüğü en unutulmaz yalakalar kimdir?- Osmanlı’da bunlar isim isim kaydedilmiÅŸ ama kayıt dışına kayınca ipin ucu kaçmış. Birini söylesem, ötekinin hatırı kalır!YALAKALIK ÖZAL DÖNEMÄ°NDE YÃœKSELDÄ°Yakın tarihimizde yalakalara en çok hangi dönemde rastlandı?- Kitapta Erkal Zenger’den bir alıntı var. Ona göre Özal dönemi yalakalığın yüksekliÄŸi bir dönemdi.Sizce en dürüst yaÄŸcı kimdi?- YaÄŸcılığın tekerleÄŸin icadından beri var olan bir meslek olduÄŸunu savunan Erkal Zenger, ‘Özal’ın en büyük yaÄŸcısı benim. Benim mesleÄŸim yaÄŸcılıktır’ diyerek bu iÅŸi namusuyla kabul etmiÅŸti. Hatta yaÄŸcılığını kanıtlamak için sadrazam kılığına girerek saz çalmış, zamanın devlet bakanı Mehmet Keçeciler de gülerek onu izlemiÅŸti.Erkal Zenger, ‘Ecevit efsanesini yaÄŸcılar bitirdi’ diyordu. - Siyasi liderlerin sonunun gelmesi, tümüyle yaÄŸcılıktan kaynaklanıyor, demek yanlış. Lider halkla içiçeyse ve yaÄŸcı grubu halkla kopuÅŸuna neden olmuÅŸsa, bitirmiÅŸ olabilir.Semra Özal’ın Papatyaları hangi gruba giriyor?- Dikkat ettiyseniz Osmanlı’da kadın dalkavuk yok. Bu iÅŸ erkeklere mahsustu. Ama özellikle cumhuriyet sonrası dönemdeki kadınlara daha dikkat etmek lazım. KARAKTER ZAAFLI YÖNETÄ°CÄ°, YAÄžCI SEVER Yalakalar zeki mi, aptal mı, yoksa kurnaz mı?- Çok masumları da profesyonelleri de var. Profesyoneller genellikle kurnaz ve zeki. Çünkü yöneticiyi etkileyecek kiÅŸinin zekaya ihtiyacı var. Kendini aşırı pazarlayan kiÅŸi de yaÄŸcıdır. Sıradan biri, bazen zengin birine yalakalık etmek için zengin kiÅŸiye deÄŸil, onu çaÄŸrıştıran ÅŸeylere bile yalakalık yapabilir. Meselá zengin kiÅŸinin arabasını görünce kendine çekidüzen verenler vardır.Yalakaların ‘üreme’ alanları nerelerdir? - Yalakalığın temelinde ekonomik çıkarlar yatıyor. Bir ülke ekonomik olarak güçsüzse, yalakalar en çok orada çoÄŸalır. Zenginlere tabi olma, hoÅŸ görünme, makam mevki sahibi olanlara yalakalık o oranda artıyor. Patrona dayalı sistemlerde yalakalık hep vardır. Makamların, mevkilerin, idari alanların olduÄŸu yerler yalakaların en çok üredikleri yerler. Suçlu kim? Yalakalık yapan mı, yalakalık yapana prim veren mi?- Yalakalık, Türk tarihinin baÅŸlangıcından itibaren gelenek haline gelmiÅŸ ve devam ediyor. Dalkavukluk sanki genetik, toplum olarak yalakalığı seviyoruz. Yöneticilerin atamalardaki liyakatsizliÄŸi, yalakalığı doÄŸuruyor. Yöneticinin karakter zaafı varsa, yaÄŸcıya göz yumuyor. Her övgü yapan kiÅŸi yalaka mıdır? Samimi övgü ile yalakalığı nasıl ayırt edeceÄŸiz?- O iki kiÅŸinin arasındaki iliÅŸkinin hukukuna baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir. Ä°nsan akıllıysa karşısındakinin dalkavukluk yapıp yapmadığını anlar. Zaafları sınıflandırmak lazım. Onu da ben deÄŸil, sosyologlar yapsın.ÇÖZÃœM NÄ°METLERDEN MAHRUM BIRAKMAKYalakalardan kurtulmak mümkün mü?- Ancak sistem düzelirse kurtulunabilir. Nice siyasetçi objektif olacağım diye yola çıktı ama yalakalara yenik düşen çok kiÅŸiyi gördük.YaÄŸcılardan korunma yöntemleri var mı?- YaÄŸcılık yapıldığını hissediyorsanız ve sizden bir faydalanma, nimetlenme varsa, o kiÅŸiyi o nimetlerden mahrum bırakacaksınız. Bazen bu en yakınınızdaki kiÅŸi olabilir, mücadeleyi göze alacak kadar cesur olmanız gerekir. Yalakalık siyasetten baÅŸka, en fazla hangi yerlerde görülür?- Aile içinde, okul ortamında, öğrenci-öğretmen iliÅŸiklerinde her yerde var. Sevgililerin cicim ayları da yalakalıktır. O kiÅŸiler evlenmeden önce kaynanalarına anneciÄŸim derken, evlendikten sonra anne bile demez olurlar. Ben yalakalığı üç ‘D’ olarak aldım. DuyuÅŸ, düşünüş ve duruÅŸ.Adam elektronik yaÄŸcı, ben nasıl mücadele edeyimKitapta Erkal Zenger’den bir alıntı ile ÅŸu anısı anlatılıyor: ‘Efendim yaÄŸcılıktan istifa etmek istiyorum, etrafınız benden büyük yaÄŸcılarla doldu. Milletvekilleri, bakanlar, iÅŸ adamları, yazarlar hep yaÄŸdanlık oldu. Hatta ÅŸarkıcı Selami Åžahin bile arkasında sekiz kiÅŸilik saz heyeti ile sahneye çıktı, her ÅŸarkı arasında 15 dakika yaÄŸ çekti durdu. Adam teknolojinin tüm imkánlarını kullanan elektronik bir yaÄŸcı. Ben sazlı sözlü yaÄŸcılarla nasıl mücadele edeyim?’ Bunun üzerine Özal, Zenger’e, ‘Sen yaÄŸcılığa devam et, ben sana sekiz kiÅŸilik saz heyeti bulurum’ diye karşılık verdi.Â