Vücudun mikropla savaÅŸ stratejisi

Bu yıl Uluslararası Ä°mmünoloji Dernekleri BirliÄŸi (IUIS), 29 Nisan tarihini ‘Halkı bilgilendirme günü’ ilan etti. En hızlı geliÅŸme gösteren ve en genç bilimlerden olan immünoloji, toplum tarafından pekiyi bilinmiyor. 1974 yılında kurulan Ä°mmünoloji DerneÄŸi, Türkiye adına IUIS’e destek veriyor. Ä°mmün yani bağışıklık sistemi, insanın enfeksiyon hastalıklarına veya yabancı maddelere karşı direncini ve savunmasını saÄŸlar. l Ä°mmünoloji hangi konuları araÅŸtırır? DoÄŸuÅŸdan ve sonradan kazanılan immün yetersizlikler, enfeksiyon hastalıkları (AIDS, viral enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonları), aşılama, kansere zemin hazırlayan etkenler, romatizmal ve otoimmün hastalıklar, organ ve kemik iliÄŸi transplantasyonları, allerjik hastalıkların nedenleri ve tedavileri temel immünolojinin araÅŸtırma konularıdır. l DoÄŸal savunmayı saÄŸlayan maddeler nelerdir?Bakteri, virus, parazit, mantar gibi küçük canlılar ağız, burun, göz, deri, mide, akciÄŸerler, idrar yolları ve kan yoluyla vücudumuza girmeye çalışırlar. Vücudun dış ve iç yüzeylerindeki normal bakteri florası, hastalık yapan canlıların üremesine izin vermez. Doku ve vücut sıvılarında (gözyaşı) bulunan lizozim, bakterilerin ölümüne neden olurlar. Kanımızda çok düşük düzeyde bulunan ve sayıları 30’a yaklaÅŸan kompleman proteinleri vücudumuza giren küçük canlıların uyarısı ile hızla artar ve hücre duvarını zedeleyip küçük canlıların ölümüne yol açar. l Savunmada görev alan hücreler hangileridir?Kemik iliÄŸimizde bizi küçük canlılara karşı savunan ve farklı isimlerle anılan akyuvarlar yapılır. Akyuvarlarımız (nötrofiller, monositler, makrofajlar), B lenfositleri, T lenfositleri ve doÄŸal öldürücü hücreler gibi birçok hücre gruplarından oluÅŸur.l Ä°mmün (bağışıklık) sistem nasıl savunur?Vücudumuza giren bakteri, virüs, mantar, parazit ve farklı maddelerle önce tanışır ve onun bir yabancı olduÄŸunu farkeder. Sonra ona karşı savunmak için mikroba özgü B ve T hücreleri oluÅŸturur. B hücreleri, T hücrelerinin yardımıyla enfeksiyon etkenine karşı ‘antikor’ denilen koruyucu maddeler yapar. Bu antikor yapan bellek (hafıza) hücresini ikinci bir mikrop saldırısına hazırlıklı olmak için ömür boyu saklar. Enfeksiyon hastalığına yakalanan veya aşılanan bir kiÅŸi aynı mikrop ile tekrar karşılaÅŸtığında immün sistem hafızasında taşıdığı hücrelerin yardımıyla hemen bu mikrobu tanır. Hızla savunmaya geçer. Bu nedenle geçirdiÄŸimiz bir hastalığa yeniden yakalanmayız veya hastalığa karşı aşı yapıldığında enfeksiyon hastalığından korunuruz. l Enfeksiyon neye denir?Mikroplar vücudumuzda bulunan tüm bu savunma silahlarını geçip, seçtiÄŸi bölgede üremeye baÅŸlarsa kendinizi yorgun hissedersiniz. AteÅŸiniz yükselir. Öksürürsünüz, boÄŸazınız, göğsünüz veya karnınız aÄŸrır. Bu duruma ‘enfeksiyon’ denir. En kısa zamanda doktora baÅŸvurmanız gerekir. l Primer Ä°mmün Yetersizlik Hastalıkları’nın uyarıcı belirtileri nelerdir?En önemli 10 belirtisi ÅŸunlardır;1- Bir yılda 8’den fazla infeksiyon geçirme2- Bir yılda 2’den fazla ciddi sinüs infeksiyonu 3- 2 aydan uzun süren etkisiz antibiyotik kullanımı 4- Bir yılda 2’den fazla pnömoni5- Büyüme ve geliÅŸme geriliÄŸi6- Yineleyen derin doku veya organ apseleri 7- Bir yaşından sonra ağızda veya ciltte süregen mantar infeksiyonu8- Ä°nfeksiyonu iyileÅŸtirmek için damar içi antibiyotik kullanımı gereksinimi9- 2’den fazla derin doku yerleÅŸimli infeksiyon10-Ailede primer immün yetersizlik öyküsü l Sekonder Ä°mmün Yetersizlik Hastalıkları nedir? Bağışıklık sistemi kanserli hastalar, ÅŸeker hastalığı, böbrek ve karaciÄŸer yetersizliÄŸi, otoimmün bazı hastalıklar, immünsupressif ilaç(kortikosteroid, siklosporin) tedavisi sırasında, ağır beslenme bozukluÄŸunda (malnutrisyon) zayıflamaktadır. Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ