‘Vosvos’ aldı hayatı değişti

Vosvos tutkusu onu yazar yapmış. Elmira Elgezdi, Vosvos Efsnesi ismini verdiÄŸi kitabını önce yüksek lisans tezi olarak hazırlamış sonra da yayınevinin yolunu tutmuÅŸ.‘‘Hangimiz bir telaÅŸ, yaÅŸamayı öğrenmeye çalışırken -ve büyürken- çocuk günlerimize özlem dolu, yaralı bakışlar fırlatmadık? GençliÄŸimizin, çocukluÄŸumuzun izlerini sürerken onunla karşılaÅŸtık pek çoÄŸumuz. Kimilerimiz için ise o bir akımı ve ruhu simgeledi. Ve bir yaÅŸam biçimini... Savaşı tanıdı ilk önce, sonra barışa ve özgürlüğe umudu taşıdı. Dönemlere, yaÅŸantılara tanıklık etti. Uzun ve renkli bir yol öyküsü bu. KaplumbaÄŸa'nın yolculuÄŸu... ’O bir araba deÄŸil...’’ Böyle özetlemiÅŸ Elmira Elgezdi Vosvoslar'la kurduÄŸu duygusal bağı kitabının önsözünde. GeçtiÄŸimiz haftalarda elime geçti ‘‘Vosvos Efsanesi.’’ Ä°lk önce yüksek lisans bitirme tezi olarak hazırlanmış ve yoÄŸun talep üzerine kitaba dönüştürülmüş faydalı bir eser. Otomotiv tarihinin gelmiÅŸ geçmiÅŸ en sevimli, iyi huylu ve tüm bunlara raÄŸmen karizmatik; çiçek çocuklardan Nazilere kadar uçlara esneyebilen bir kitleye sahip olmayı becermiÅŸ; sinema dünyasında da yer edenmiÅŸ tek otomobili Vosvos'un bu baÅŸarısını irdeleyen bir kitap. Yazarı Elmira Elgezdi ise Vosvos tutkunu bir sosyal hizmetler uzmanı. HerÅŸey onun uzun bir aradan sonra Ä°stanbul Ãœniversitesi'nde Halkla Ä°liÅŸkiler Yüksek Lisansı yapmaya baÅŸlaması ve Vosvos sevgisinin kalbini ele geçirmesiyle baÅŸlamış.Vosvos Efsanesi, önce sizin yüksek lisans tezinizdi sonra kitaba dönüştü. Bunun hikayesini anlatır mısınız?Ä°sterseniz önce nasıl tez olduÄŸunu anlatayım. Vosvos'umu yüksek lisans yaptığım dönemde aldım. 15 yıldan fazla bir süredir Vosvos hayalim vardı ama hep vazgeçiriliyordum. Bir yaz, bir arkadaşımın teÅŸvikiyle bir Vosvos turuna katıldım ve Vosvos alma kararı ile döndüm. Çok da gönlüme göre bir tane buldum. Ä°lk sahibinden aldım, kadın 25 yıl kullanmış, eÅŸine bile dokundurtmamış. Aynı benim gibi pimpirikli bir hatundan aldım. Gittik noterde satış iÅŸlemleri yapıldı ve giderken ben kullanmadım. Cesaret edemedim. Siz kullanın dedim. Kadıncağız yaÅŸlılıktan satıyor. Ve yolda ‘‘Öyle yapma, böyle yapma, in ben kullanacağım’’ diye azarlıyor. Notere gittik, satış yapıldı, kadın anahtarı vermiyor. Noterin kapısından çıktık. Boynuma sarıldı, hüngür hüngür aÄŸladı. Ve böylece tezinizi Vosvoslar'la iliÅŸkilendirmeye karar verdiniz.Evet. Yüksek lisans tezimi yazma dönemi geldi. Herkes marka, liderlik gibi konular seçiyordu. Ben Vosvos konusunda yazmak istiyordum. Hocamı ikna ettim. Gösterge Bilim, iletiÅŸim fakültelerinde son dönemde yoÄŸunlaÅŸan bir ders. Oradan yakaladım. Vosvoslar'ın reklamları geçen yüzyılın reklamı seçildi. ‘‘Ben bu reklamları Gösterge Bilim çerçevesinde yüksek lisans tezi yapsam kabul eder misiniz’’ dedim kabul ettiler. Böyle baÅŸladım bu maceraya. Tezimi 2000 yılında verdim. Araya da bir Amerika macerası girdi. Geçen yıldan beri de yayınevinde. Kitaba dönüştürmede çok zorlanmadım aslında çünkü kuramsal bölümünü azalttım okuyucu keyif alsın diye. Gösterge bilim çözümlemesi nedir? Gösterge bilim çözümlemesi reklam metinleri veya resimleri için, aslında hayatın bütün alanında olabilir, yeniden anlamlandırmak kısacası. Yayınevine gittiÄŸinizde yayınevi nasıl karşıladı bunu? Ä°kna etmeniz gerekti mi? Gerekmedi. Epsilon'a gittim. ‘‘Biz okuyup size haber verelim’’ dediler ama Vosvos'u fikir ve görüntü olarak çok sevimli buldular. Sonra aradan bayağı bir zaman geçti. Benim kendi özel hayatımla ilgili geliÅŸmelerde yayınevi ile iletiÅŸimim koptu. Bir altı ay ses seda çıkmadı. Tezimi almaya gittiÄŸimde sadece bana ulaÅŸamadıkları için ertelediklerini söylediler. Sonra halkın anlayabileceÄŸi bir dile getirmemi istediler. Ãœstünde çalıştım ama çok keyif aldım. Ne kadar sürdü?Kitaba dönüştürme süreci gece-gündüz çok yoÄŸun bir çalışmayla bir buçuk ay sürdü. Çünkü özellikle birinci bölümde bayağı bir deÄŸiÅŸme var. Tez yazarken hoca olabildiÄŸince bilimsel olsun diyor. Kitap olunca daha keyifli olsun dedim. DiÄŸer bölümlerde fazla bir oynama yok. Satışlar ne durumda? Ä°lgi çekti mi?Birkaç kitapçıdan tesadüfen aldığım habere göre çok satanlar arasına girmiÅŸ. Internet üzerinden satışlarda Pandora'da en çok satan 100 arasında 21'inci olmuÅŸtu baktığımda. Kitabın giriÅŸinde ‘‘kaplumbaÄŸa otoların kimliÄŸinde barındırdığı simgesel deÄŸerlerden’’ bahsediyor. Bunlar neler?Kitapta tarihçesini anlatırken bahsettiÄŸim ÅŸeyler aslında. Bir diktatörün emriyle yapılmış. Hitlerin gözleri yuvalarından fırlamış. Böyle kötü bir sabıkayla baÅŸlıyor. Sonra savaÅŸ karşıtlarının, ‘‘çiçek çocuklarının’’ sembolü haline dönüşmüş. Åžimdiki kitlesinde yaptığım anketlerde o çıktı ki Vosvoscular'ın çoÄŸu barıştan, çevrecilikten yana, yani hala çiçek çocuklarının ruhunu taşıyorlar.Böyle bir ÅŸey nasıl büyük bir dönüşüm geçirebildi? Nazilerden çiçek çocuklara. Görünümündeki sevimliliÄŸinden kaynaklanıyor olabilir mi? Aslında doÄŸanın taklidi olarak da söylenir Vosvoslar. KaplumbaÄŸa deriz, Amerika'da böcek denir. DoÄŸada olan bir canlının adı veriliyor. DiÄŸer otomobillerde yok. Onlar çok mekanik. Vosvos çok da sevimli. Ä°nsanı güvenle kucağına alan bir araç. Gerçekten içinde oturduÄŸunuzda onu anlıyorsunuz. Ve istemiyorsunuz, baÅŸka hiçbir aracınız olsun istemiyorsunuz. Gerçekten çok güzel bir his. Ben de Vosvos'tan baÅŸka araba kullanmayı reddediyorum. Anket yaptığım Vosvoscular'ın çoÄŸunun kiminin BMW'si kiminin Mercedes'i var. Ama tören arabaları Vosvoslar.ÅžiÅŸman, banyo saatin geldiSizinki kaç model?73 modeldi. Orijinal bir araç. Bir kez kahverengiye boyatmış ilk sahibi. Gerçek bir kaplumbaÄŸaya benzemiÅŸ o zaman. Hiçbir parçası deÄŸiÅŸmemiÅŸti. Kaportasını yenilettim. Katalogdan da kendi rengine dönüştürttüm. Sizin deÄŸil mi hala? Yoksa sattınız mı?Maalesef Amerika uÄŸruna arabamı sattım gidiyorum diye. Benim için dramatik bir konu oldu. Kitabımın kapağında plakayı görüp de belki yeni sahibi arar diye umudum var. Benim sattığım kiÅŸi de bir baÅŸkasına satmış. Ona ulaÅŸmayı denedim aslında. Arabanızı kaybettiniz.Arabamı kaybettim. O konuda biraz kırgınım aslında. O benim ilk arabamdı, özel bir yeri vardı. Onun kadar seveceÄŸim bir Vosvos'um olsun istiyorum. Ama bir daha ona baÄŸlandığım kadar baÄŸlanmayacağım. Bir öykü bile yazmıştım ilk aldığımda. Ve gerçekten çok üzüldüm. O benim yaram oldu artık.Arabanıza karşı nasıl bir tutumunuz vardı? Pimpirikli miydiniz yoksa rahat mı?Bende toplam 3 yıl kaldı. Ãœstünü hep örterdim. Çok iyi bakardım. Komik hikayelerim vardır. Mesela buji kablosunu çıkarırdım. Vosvoslar'a kasko yapmazlar, eski araçtır diye. Aslında klasik araç olduÄŸu için Vosvoslar'ın da hırsızları var. Çalıştıramasınlar diye akÅŸam eve giderken buji kablosunu mu çıkartıyordunuz?Evet, onunla da yetinmeyip ya arabama bir ÅŸey yaparlarsa diye baston kilit, üstüne de örtüsü... Ben artık motoru söküp götürmeyi düşünüyordum. Öyle kıymetli oluyor sizin için. Onunla konuÅŸuyorsunuz mesela yıkarken. BaÅŸkasına yıkatmayı sevmezdim ben. ‘‘ŞiÅŸman, banyo saatin geldi’’ derdim. Ustaya bile bırakmazdım.Adı ÅžiÅŸman mıydı?Yok ‘‘Nihayet’’ idi. Neden? Nihayet aldım anlamında mı?Evet, öyleydi aslında. Vosvos'umu almadan koyduÄŸum isimdi. Aldığımda ‘‘Nihayet’’ oldu. Giyim tarzım deÄŸiÅŸtiSiz kendiniz yaÅŸam biçimi olarak Hippilere yakın görüyor musunuz?YaÅŸam biçimi olarak deÄŸil ama düşüncede. Farkında olmadan, zaman içinde ortaya çıktı. Bunu bana söylediklerinde ilk baÅŸta ÅŸaşırıyordum. Giyim tarzımı benzetirler mesela. Gözlüklerim, saçımın ÅŸekli... ‘‘Aaa, yine geldi bizim çiçek çocuk’’ derler. Kitabın kapak resmi için resim çektirmek gerektiÄŸinde ‘‘Hippi giysileri kiralayan bir yer var’’ dediler. ‘‘Gerek yok, bende yeteri kadar var’’ dedim. Öyle farkında olmadan olmuÅŸum. Belki de Vosvos'la yollarınız bu ÅŸekilde kesiÅŸti.Belki de. Dünya görüşüm de benzer. Çiçekleri takın saçınıza, dünyada barış ve sevgiyi istiyorsanız. Özgürlük istiyorsanız. Bunlar da benim hayat görüşümle birebir örtüşen ÅŸeyler.Yeni Beetle'ı sevmiyorlarVosvos'un kendine özel bir sesi var deÄŸil mi? Bir de Porsche motoru takarlar ona.Evet, motor sesi. Zaten vosvosların tasarımı Porsche. Ä°lk Amerika'ya gönderildiÄŸinde ‘‘ne garip araba, ne çirkin bir ÅŸey bu, motoru da olmaması gereken yerde’’ demiÅŸler. Ama bunlar onu özel yapan ÅŸeyler. Mesela benimkini şöyle bir teknik özelliÄŸi vardı. Önünde bagajın altında stepne vardır, stepneden bir hortum çıkarmışlar, silecek pompasına hava basıyor. Yani silecek suyunu stepnenin havası püskürtüyor. Sonradan minik bir motor geliÅŸtirilmiÅŸ. Ben orijinalliÄŸi bozulmasın diye onu deÄŸiÅŸtirmedim ve stepne hava kaçırıyordu. SileceÄŸimi yaÄŸmurlu havalarda çalıştırmayı tercih ediyordum. Çok komik ve ekonomik.Ä°nsanın hoÅŸuna gidiyor. Hava ile çalıştığı için kalorifer sorunumuz asla olmuyor. Hamam gibi arabanın içi, araba çalıştıkça ısınıyor. Klimayı açtık sonuna kadar diyoruz. Kelebek camlar açılınca gerçekten müthiÅŸ bir esinti yapar. Bunlar hakikaten üstün zeka ÅŸeyleri. Kelebek cam tek vosvoslarda deÄŸil ama... Tüm bunlar müthiÅŸ sevimli geliyor. Detayları görmeyi ve onlardan keyif almayı seviyorsunuz. ÖnceliÄŸiniz demek konfor ve teknoloji deÄŸil. DeÄŸil tabi. Konfor ve rahatlığı herkes sever ama onun keyfi baÅŸka. Onu yaÅŸadığınız zaman anlıyorsunuz.Peki Beetle'lar hakkında ne düşünüyorsunuz?Kabul etmiyoruz. Ne biçim, ne de teknoloji olarak bizden deÄŸil. HoÅŸlanmıyorum da açıkçası. Vosvos'un adını kullanarak... Benzemiyor da bana göre. Hiç denemedim. Gerçek Vosvoscular'dan da kimseden duymadım ‘‘Beetle'ları sevdim, benim de olsun istiyorum’’ diye.Herkesin bir Vosvos öyküsü var- Sizin kitapta da anlattığınız çok komik bir Vosvos hikayeniz var. - Bir adam orijinal Vosvoslar toplar, satar diye duyum aldım. Bir yer tarif etmiÅŸlerdi. Ä°ki yakın arkadaşım var SavaÅŸ ve Özgür. Tutturdum onlara gidelim bakalım diye. Adrese gittik ama denilen yerde bir bostan var. Bir amca paçaları sıvamış, kafada hasır ÅŸapka, elinde tırmık bize bakıyor. ‘‘Amca’’ dedim, ‘‘Burada Vosvos toplayan birisi varmış. Haberiniz var mı?’’ Amca gayet ciddi cevap verdi. ‘‘Kızım burada yıllarca patlıcan toplıyem, domates toplıyem, vosvos neyen toplamıyem?’’- Peki bu Vosvos sevgisini bir mania olarak tanımlamak doÄŸru mudur? - Aslında benim tanımım deÄŸil. Yabancı kaynaklarda da Vosvos mania olarak geçiyor. Mesela ÅŸu anlattığım amca hikayesi ona uygun geldi bana. Bu sadece bana ait bir özellik deÄŸil, farkında olmadan bütün Vosvosçuların yaptığı ÅŸey: Odamın her tarafında bir sürü Vosvos obje var. Bundan hoÅŸlanıyoruz. Bunlar vosvos mania adı altında toplanabilir. Vosvos maceraları çok keyiflidir. Herkesin Vosvos'u ile ilgili mutlaka bir öyküsü vardır. Zaten ‘‘Vosvos Efsanesi’’ de bunlarla baÅŸlıyor. Â