Vladimir Vladimiroviç Putin

Åžaşırtacak kadar soÄŸukkanlı ve ketum. Makyavel’i kıskandıracak kiÅŸisel prensipleri sayesinde KGB ajanlığından liderliÄŸe sessizce ve aniden yükseldi. KoltuÄŸunu koruma ilkesi gayet basit: ‘Önce sen vur, rakibin ayaÄŸa kalkamasın!’ 20 yıllık eÅŸi Ludmila’ya bakılırsa ‘aslında çok çekingen.’ Çok çalışıyor, spordan vazgeçmiyor.Öğleleri kefirle geçirip, akÅŸam mükellef yemekleri seviyor. Mart ayında tüm dünyayı ÅŸaşırtan yüzde 70’lik oy oranıyla ikinci kez baÅŸkan seçildi.31 Aralık 1999 akÅŸamı, Rusya Devlet BaÅŸkanı Boris Yeltsin olaÄŸan yeni yıl mesajı için çıktığı TV programında tüm dünyaya sürpriz yapıp istifasını açıkladı. O güne kadar Vladimir Putin, halkın gözünde, biri gidip diÄŸeri gelen baÅŸbakanlar kafilesinin üyesiydi. Bir anda objektifler Putin’e çevrildi. Gazeteciler kollarını sıvayıp, üç ay baÅŸkanlığa vekalet edecek bu sıradan bürokratın özgeçmiÅŸini yazmaya koyuldu. Fakat bir tuhaflık vardı Putin’in biyografisinde: DoÄŸum tarihiyle (7 Ekim 1952) KGB’ye girdiÄŸi 1975 arasındaki 23 yıl tam bir kara delikti. Ailesi hakkında tek satırlık bilgi yoktu. Sadece bir kaynakta işçi babasının ve annesinin 1996’da öldüğü yazılmıştı.Ä°ÅŸte tam bu günlerde Gürcü gazetesi Alia ‘Putin’in gizlediÄŸi annesini bulduk’ manÅŸetiyle çıktı. Kaspi ilçesinin Metina Köyü’nde yaÅŸayan 73 yaşındaki Vera Putina ‘Biz ona Vova derdik’ diye anlatıyordu. ‘Ural’da teknik lisede okurken tanıştım babasıyla. Hamile kaldıktan sonra evli olduÄŸunu öğrendim, terk ettim. DoÄŸumdan sonra Vova’yı aileme verdim. Ä°kinci evliliÄŸimi yaptığım kiÅŸi oÄŸlumu istemedi. Önce ailem onu yetiÅŸtirme yurduna gönderdi, sonra eÅŸim onu bir yüzbaşıya evlatlık verdi.’Gazetenin piyasaya çıktığı gün basın Metina köyüne koÅŸturdu. Ama bir sürprizle karşılaÅŸtılar. FSB (KGB) gelmiÅŸ, tüm fotoÄŸrafları almıştı. Gürcistan Güvenlik Bakanı Kutateladze, Black Sea Press’e yaptığı açıklamada ‘Evet, fotoÄŸraflar alınmış. Ama biz emir vermedik, yerel yetkili inisiyatif kullanmış. Aileye albümü en kısa zamanda geri verilecek’ diyordu.FotoÄŸraflar geri dönmedi ama birkaç ay sonra üç Rus gazetecinin Putin’le görüşerek hazırladığı biyografi çıktı piyasaya: ‘BaÅŸ Adam: Rus Devlet BaÅŸkanı Putin’in Åžaşırtacak Kadar Samimi Otobiyografisi.’ Ä°ki yıl sonra ise ‘Ailemin köklerini araÅŸtırıyordum, bu arada Putin’in biyografisini yazdım’ diyen Aleksandr Putin’in kitabı yayımlandı: ‘Putin Sülalesi.’ Biz de Rusya CumhurbaÅŸkanı Vladimir Vladimiroviç Putin’in izini bu iki kitap ve Ä°lyas Kamalov’un mart ayında Türkçe yayımlanan ‘Putin Rusyası’ adlı derlemesinden sürdük.BABADAN GÄ°ZLÄ° VAFTÄ°ZBabası gibi St. Petersburg’da doÄŸdu Putin. Oysa ailesinin kökeni Tver kentinin Kalininsky bölgesine uzanıyor. Kısa süre öncesine kadar halasının ve amcasının yaÅŸadığı Pominovo köyünün kayıtlarında, çiftçi Putin Ailesi’yle ilgili bulunan en eski bilgi 1719 tarihine ait: Fadei Putin ve oÄŸullarının mal dökümü.Çiftçilikten sıkılan Putin’in dedesi Spiridon, 15 yaşında köyünü terk eder. St. Petersburg’un lüks restoranlarında aşçı olur. 1917’de Ekim Devrimi geldiÄŸinde ÅŸehrin adı Leningrad’a dönüşecek, aşçı Putin maharetini Lenin’in evinde sergilemeye baÅŸlayacaktır. Sonra da Stalin’in yazlığında. Patronu ölünce emekli olur, Komünist Parti’nin yaz kampına yerleÅŸip aşçılık yapar. Torun Putin onu ‘çok az konuÅŸan biriydi’ diye hatırlıyor.Putin’in babası Vladimir Spiridonoviç’le annesi Mariya, Pomidov’da tanışır. 1928’de evlendiklerinde her ikisi de 17 yaşındadır. 1932’de Leningrad’a dönerler. Sovyetler BirliÄŸi’nde 15 milyon kiÅŸiyi canından edecek 2. Dünya Savaşı gelip çatar. Spridoniç, deniz kuvvetlerine katılır. Mariya ise ilk oÄŸluyla, kardeÅŸinin yanına sığınır. Kentte 900 gün süren kuÅŸatma sırasında, hastaneye kaldırılır. Bir ara öldüğü düşünülüp morga konur. Bu arada ilk oÄŸlu bakımevinde difteriden ölür.KardeÅŸleri arasında savaÅŸtan tek dönen Putin’in babasıdır. Vagon fabrikasında çalışmaya baÅŸlar, mutfak ve tuvaletin komÅŸularla ortak kullanıldığı bir lojmana yerleÅŸirler. 1952’de ikinci oÄŸulları dünyaya gelir. Mariya, oÄŸlu Vladimir’i parti üyesi eÅŸinden gizli vaftiz ettirir. Tam 41 yıl sonra oÄŸlu resmi ziyaret için Ä°srail’e giderken vaftiz haçını verecek ‘İsa’nın mezarına git’ diyecektir. Haç, o gün bugündür Putin’in boynunda.ÇAT KAPI KGBÄ°lkokul öğretmenleri onu, zeki, derse hep geç kalan, vasat bir öğrenci olarak hatırlıyor. O ise çete lideri olduÄŸunu söylüyor: ‘Lider olduÄŸum sürece okulu seviyordum. Zaten mahalle kontrolüm altındaydı. 10 yaşında liderliÄŸim tehlikeye girince boksa baÅŸladım. Burnum kırıldı, hastaneye gitmedim. Sonra judoya geçtim. Ailem judoyu kavgada kullanacağımı düşünüyordu. Antrenörümle tanışıp, baÅŸarılarımı görünce fikirleri deÄŸiÅŸti.’Öğretmeni Tamara Stelmakova, ‘sormayınca konuÅŸmayan, konuÅŸunca çok bildiÄŸi izlenimi veren bir öğrenci’ olarak hatırlıyor Putin’i. Vera Gureviç ise 6. sınıfta okul arkadaşı Lena’ya aşık olduÄŸunu, bu sayede birden derslere ilgisinin arttığını, notlarının yükseldiÄŸini anlatıyor. Liseye geldiÄŸinde denizci ya da pilot olma hayallerini bir yana bırakır. Ajan olmaya karar verir. Ajan romanları okur, filmleri kaçırmaz. Lise 1’de KGB’nin yerel ÅŸubesine gider ‘Ben ajan olmak istiyorum’ der. Görevli ters bir ifadeyle bakıp cevap verir: ‘Delikanlı, kapıdan her geçeni almıyoruz. Önce üniversiteyi bitir!’ Bir de tavsiyede bulunur ‘hukuk oku.’NÄ°KAH MASASINDAN KAÇTIDiÅŸini sıkar Putin, hukuk fakültesinin liseden yeni mezunlara ayırdığı yüzde 10 kontenjana girer. Fakültenin 3. sınıfında hayatı birden renklenecektir. Annesine piyangodan Zaporejets marka otomobil çıkar; direksiyondaki çekiciliÄŸi sayesinde bir doktorla tanışıp aşık olur. Ancak son anda nikah masasından kaçar.Fakültenin son sınıfına geldiÄŸinde, kapısından döndüğü KGB bu kez iÅŸ teklifi için üniversiteye gelecektir. Okul avlusunda buluÅŸtuÄŸu görevli ‘Haydi, seni bekliyoruz’ der. 1975 yılı evrak memurluÄŸuyla geçer. Dış istihbarata katılma hayalleri kurduÄŸu günlerde, bu birimden bir yöneticinin dikkatini çeker. Moskova’daki KGB Andropov Dış Ä°stihbarat Enstitüsü’ne gönderilir. Judoda ustalaÅŸmış, kara kuÅŸaÄŸa ulaÅŸmıştır. Yarışmalara katılır. 1976’da St. Petersburg birincisi olur. AJAN FORSU Ä°ÅžE YARADI1980’de, arkadaÅŸları onu kendinden beÅŸ yaÅŸ küçük güzel hostes Ludmila’yla tanıştırır. Ajan forsuyla bulduÄŸu tiyatro biletleri sayesinde genç kızın dikkatini çeker. 3 yıl sonra evlenirler. 1985’te kızları MaÅŸa doÄŸar. Ertesi yıl Putin, hocasının ‘çok içine kapalı’ sicil notuna karşın enstitüden mezun olur. DoÄŸu Almanya’nın Dresden kentine atanır.Ä°lk iÅŸi ağırlıklı olarak teknoloji casusluÄŸudur. Bir yıl sonra Katya doÄŸar. Judonun yanı sıra yüzme ve tenise baÅŸladığı halde, haftada 4 litre bira içip, kıtlık yıllarının acısını çıkartacak kadar yemek yiyip tam 12 kilo alır.Berlin Duvarı yıkılana kadar, toplam 5 yıl süren DoÄŸu Almanya görevi Putin’e önemli bir hayat tecrübesi kazandırır. Onu Kremlin’de yıldırım hızıyla liderliÄŸe taşıyacak 6 altın ilkesinin bu günlerden kalma olduÄŸu söylenir: ‘Az konuÅŸ çok dinle, sivri çıkışlar yapma, kararını kendine sakla, patronuna sadakatini belli et, sakın ön plana çıkma, gerekmiyorsa konuÅŸma.’Uygulama konusundaki yaklaşımını ise bir röportajda ÅŸu veciz sözlerle ifade eder: ‘İlk vuran sen olacaksın ve öyle ÅŸiddetli vuracaksın ki, rakibin bir daha ayaÄŸa kalkamayacak!’ SOKAKTA, ÇIRILÇIPLAKDresden’de KGB ofisinin bulunduÄŸu binaya yürüyen halkın elinden canını ve gizli belgeleri zor kurtarmış, ‘reel sosyalizmin’ baÅŸ aÅŸağı gittiÄŸini görmüştür. Ãœlkesine döndüğünde geleceÄŸini düşünür, ajanlık iÅŸine seçenek yaratmayı dener. KGB’nin onayıyla 1990’da Leningrad Ãœniversitesi’nde doktoraya baÅŸlar; maaşı devam etmektedir. Rektörün uluslararası iliÅŸkiler danışmanı olur. Åžehir Meclisi’nin kararıyla, St. Petersburg Belediye BaÅŸkanı Anatoli Sobçak’ın danışmanlığına getirilir. Ardından baÅŸkan yardımcılığını üstlenir. BaÅŸkan Sobçak, yardımcısının imzaladığı kararların bürokraside hiç takılmadığını görmüş, birçok iÅŸi ona bırakmıştır. Åžehrin yabancı sermayeye açılmasını saÄŸlayan Putin, özelleÅŸtirmeleri baÅŸlatır, borsayı kurar. Bu arada iki kez Türkiye’yi ziyaret eder. 1996’da Sobçak seçimleri kaybeder, hemen istifasını veren yardımcısını Moskova’daki dostlarına tavsiye eder.Putin, yenilginin üstesinden gelmek için bir süreliÄŸine Petersburg yakınlarındaki yazlığına gider. Sekreterini eÅŸiyle birlikte tatile davet eder. Bir sabah sekreterinin eÅŸi banyodayken yangın çıkar. ‘Soba borusu yanlış yerleÅŸtirildiÄŸi için’ çıkan yangın göz açıp kapayıncaya kadar tüm evi saracaktır. Ä°kinci katta mahsur kalan kızı MaÅŸa ve sekreterini birbirine baÄŸladığı iki çarÅŸafla balkondan indiren Putin, itfaiyecilerin ÅŸaÅŸkın bakışları arasında sokaÄŸa indiÄŸinde çırılçıplaktır. Evi, yatak odasındaki çantada sakladığı tüm parasıyla birlikte kül olur. Yas tutmaktansa, olaydan ders çıkarmayı tercih eder: ‘Bu felaketten filozofça bir sonuç çıkardık. Anladık ki bu hayatta ne ev ne para için üzülmeye deÄŸer. Her ÅŸey yanıp, birkaç dakikada kül olabiliyor.’SAVCI YATAKTA BASILDIBirkaç ay sonra Kremlin’in hukuki sorunlar ve yurtdışındaki mülklerle ilgili idari yöneticiliÄŸine getirilir. Röportajlarda o günlerden söz ederken ‘Bir ara, her ÅŸeyi bırakıp serbest avukatlığa baÅŸlamaya karar vermiÅŸtim’ dese de, sonraki üç yılda zirveye koÅŸarak tırmanır.Rusya ile BirleÅŸik Devletler TopluluÄŸu’nun lideri Boris Yeltsin, ailesi ve yardımcılarının karıştığı yolsuzluklar nedeniyle 1998’de zor günler yaÅŸarken tüm dünyayı saracak büyük bir ekonomik kriz patlar. Ä°ÅŸte tam bu günlerde Yeltsin, çok güvendiÄŸi Putin’i Rusya İç Ä°stihbarat Servisi’nin (FSB) başına getirir. BaÅŸbakan StepaÅŸin, yolsuzluk iddiaları hakkında soruÅŸturma izni verir. Savcı belgeleri toplar. Ve tam bu sırada Aeroflot gelirlerini hortumlamakla suçlanan milyarder Berezovski’nin TV’sinde bir porno kaset yayımlar: SoruÅŸturma savcısı iki fahiÅŸeyle yataktadır. Yüzü iyice görünmediÄŸi için, kanıtı incelemek Putin’in FSB’sine düşer.Putin, 1999’un 9 AÄŸustos’unda baÅŸbakan yardımcılığına atanır. 16 AÄŸustos’ta Yeltsin 17’nci baÅŸbakanını kovar, yerine onu getirir. Ancak Putin sevinemez, aynı gün babasını, kısa süre sonra annesini kaybeder. Diplomaside izlediÄŸi farklı taktikle dış dünyada dikkat çeker. Tüm Rus görüşmeciler ‘Hayır’ diye baÅŸlarken görüşmelere o ‘Evet’ der ve ardından, ret gerekçelerini anlatır. ÇoÄŸu kez karşısındakini ikna eder. DOKUNULMAZLIK SÄ°GORTASIAradan dört ay geçer, bu kez Yeltsin sürpriz kararla istifa edip ona kendi koltuÄŸunu sunar. Ailesine ve kendisine ancak bu yolla dokunulmazlık kazandıracağının farkındadır. Putin sessizce gelip vekaleten yerleÅŸtiÄŸi Kremlin’de, ilk büyük ÅŸovunu cumhurbaÅŸkanlığı seçimlerinden birkaç gün önce yapar. Bir savaÅŸ uçağının yardımcı pilot koltuÄŸunda Çeçenistan seferine çıkar. Mesaj açıktır; seçmenler algılamakta zorlanmaz. Åžaşırtıcı bir seçim zaferiyle Rusya CumhurbaÅŸkanı olur.Kremlin’e yerleÅŸtikten sonra sadece iki alışkanlığı deÄŸiÅŸir: AkÅŸam yemeklerini evde yeme inadından vaz geçer. Yıllar boyunca dört takım elbise ve birkaç blue jean’den baÅŸka giysi görmeyen gardırobunu imaj danışmanına emanet eder.Otoriter liberal politikalarla dört yılda Rusya’ya çekidüzen verir. Yeni Rus milyarderlerini dize getirir, karşısına çıkanları ezip geçer, gazete ve TV kapatmaktan çekinmez, Kafkasya’da ÅŸahin politikasını sürdürür. Bu arada ulusal gelir artar, iÅŸsizlik düşüşe geçer, ekonomi yüzde 30 büyür, bütçe denkleÅŸir ve ruble istikrar kazanır. Ãœlke yeniden merkeziyetçi yönetime yönelir. Yoksulluk azalmasa da, Putin’in kamuoyu desteÄŸi yüzde 80’i bulur.26 Mart Seçimleri’ni açık farkla kazanan Putin, 2008’e kadar görevde kalacak. Sonrası meçhul. Ancak 56 yaşında, her ÅŸeyi bırakıp dünya turuna çıkmayacağına kesin gözüyle bakılıyor...Â