Venedik Karnavalı’nın baş müdavimi Sultanahmet’ten halıcı Murat Kale

Evli, üç çocuk babası Murat Kale’yi, beş yıldır Avrupa’nın bir başka kentine taşıyan bir hobisi var: Venedik Karnavalı’nda kostüm giymek. Malatya Pötürgeli Murat Kale, ilkokulu bitirip 15 yaşında İstanbul’a akrabalarının yanına çalışmak için gelmiş. Halıcılığa, halı tamirciliğiyle başlamış, 1989’dan beri satış yapıyor: "Hayatta en çok zorluk çektiğim şey, okuyamamış olmak. Üç buçuk aylık İngilizce kursundan sonra hep sokak İngilizcesiyle, konuşarak gelişti İngilizcem."

Amcasının Sultanhamet’teki dükkanında, birlikte çalıştığı kuzenleriyle, 8 yıl önce Amerikalı bir turist grupla tanışıyor. Almanya’da Amerikan üslerinde çalışan Amerikalı öğretmenler bunlar. Dost oluyorlar. Öğretmenler her yıl Türkiye’ye geliyor, diyalog sürüyor. 2002’de Murat Kale ve kuzenlerini, üslerde yapılan bir fuarda halı standı açmak için Almanya’ya davet ediyorlar: "Almanya’dayken bize her yıl Venedik’e gittiklerini, orada kostümler giydiklerini anlattılar, bizi de çağırdılar. Bizim arkadaşlar 4-5 kişiydi; Peggy, Mary ve Karen ve Nancy. Ama Venedik’e giden grup 16-18 kişiye çıkıyordu. İlk sene bir şey giymedim, onları kamerayla çektim."

BEN GİYMEM DESE DE İTİRAZI FAZLA SÜRMEDİ

Tiyatro sahnesinin kulisi gibi, karnavala çıkmadan önce otel lobisinde herkes toplanıyor, son rötuşlarla ilgileniyor, birbirinin kıyafetine yardım ediyordu. Bu sahne bile Murat için ilginçti: "Her sene yeni kostüm dikiliyor. Eski kostümler arkadaşlara ödünç veriliyor. Kostüm tasarımları tamamen kendilerine ait. Arkadaşlar birbirine bakıp, bu sana yakıştı ya da yakışmadı, diyor. Gruptaki bir Alman erkek, bir sonraki sene sen de giy, bunda kötü bir şey yok, dedi."

Serde ağır abilik vardı, önce "Yok canım ben giymem öyle kostüm" dedi Murat Kale. Ama bir sonraki yıl yine aynı grupla karnavala gidince denemeye karar verdi. Bugün Murat Kale, Venedik Karnavalı grubunun bir parçası: "Yıllardır Almanya’ya gidiyorum. Tanıdığım Amerikalı öğretmen sayısı 200’ü bulmuş olmalı. Almanya’ya gittiğimde hiç otelde kalmam, hep arkadaşların evlerinde kalırım."

FOTOĞRAFÇILARIN HÜCUMUNA UĞRADI

Murat Kale, beş yıldır karnavala kostümle katılıyor. Ama sahneye, yani Venedik sokaklarına kostümle attığı o ilk adımın anısı başka: "Grupla birlikte bana da bir kostüm hazırladık. Sokağa çıkınca bir baktım, önümde 50 fotoğrafçı yerlere yatmış fotoğraf çekmek için birbirini eziyor. Bana o kadar tuhaf göründüler ki ben de cebimden kendi makinemi çıkarıp onların fotoğrafını çektim. Gülmekten kırıldılar." Kale’nin anlattıklarına bakılırsa, Venedik’te kostüm giyenler birden popülerleşiyor. Kendini fotoğrafçıların ortasında buluyor, hatta film yıldızları gibi flaşlardan bunalıyor.

Murat Kale’nin grubu her yıl karnaval öncesi hummalı bir hazırlık yapıyor. Grup üyelerinden bazıları Türkiye’ye gelip Kapalıçarşı’dan kumaşlar, süslü şeritler, kavuklar, şallar, kaftanlar, aksesuvarlar alıyor. Kostümlerini elle dikiyorlar. Grup kalabalık olduğunda bir otel kapatılıyor. Bazıları çocuklarıyla geliyor. Zaten hepsi bir aile gibiler. Her yıl ocak sonu, şubat başında düzenlenen karnavala onlar gibi bir sürü grup daha, yüzlerce kostümlü katılıyor.

TÜRK FOTOĞRAFÇIYA RASTLADI

Artık Murat Kale için fotoğrafının çekilmesi çok normal. Bir keresinde saatlerce ayakta durmaktan yorulup bir kenarda maskeyi kaldırıp sigara içti. Bu görüntüsü de hemen yakındaki fotoğrafçıların objektifine yakalandı. Giysilerinin ve maskelerinin güzel olduğuna şüphe duymuyor. Bazı fotoğrafları seçilip Venedik kartpostalları arasına bile girdi.

Geçen yıl fotoğrafını çeken kalabalık arasında bir çiftin Türkçe konuştuğunu duydu. Bunlar, panaromik Venedik Sergisi için çekim yapmaya çalışan fotoğrafçı Tamer Hartevioğlu ve eşi Selin’di: "Önümde fotoğraf çeken gruptan biri (Selin) itiş kakış arasında Türkçe, biz burada böyle fotoğraf çekemeyiz, dedi. Ben de maskenin altından, çekersiniz, dedim. Aaa, maskeli bir Türk, dediler şaşkınlıkla. Otele geldiler, arkadaş olduk." Murat Kale’yle tanışmak, Tamer Hartevioğlu ve eşine çoğu fotoğrafçıyı kıskandıracak bir avantaj sağladı. Murat tüm arkadaşlarını sabahın köründe meydanda toplayarak onlara poz vermelerini sağladı.

MASKE ALTINDAN SOHBET

Acaba başka Türk var mı maskeliler arasında? Murat şimdiye kadar rastlamamış: "Diğer gruplarla maske altından konuşuruz: Nereden geliyorsunuz, kostümünüz çok güzel, malzemeleri nereden aldınız, gibi. Turist olarak gelen çok Türk var ama ben hiç kostümlü Türk görmedim. Herkesin bir Venedik kartviziti vardır, istediğine kart verirsin. Verilen kartlarda da hiç Türk ismine rastlamadım."

Aralarında sanatçı yok ama belki de içlerindeki sahneye çıkma duygusunu bu yolla tatmin ediyorlar; "Akşam otelde herkes günün nasıl geçtiğini, nasıl fotoğraflarının çekildiğini anlatır. Bu bir eğlence, kendini değişik gösterme... Biz 3-4 gün kalıyoruz Venedik’te. Herkes kendi masraflarını karşılıyor. Hiç harcamasan 1000 Euro’ya yakın para gider; kıyafetlerin masrafı hariç tabii."

Murat Kale, seneye karnavala bir Osmanlı padişahının kıyafetiyle katılmak istiyor.