Ülseratif kolit
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 09, 2005 00:49
Ülseratif kolit kalın bağırsak iç yüzeyinin bilinmeyen nedenlerle kendiliğinden iltihaplanmasıdır. Kanlı, mukuslu bir ishal, sürekli tuvalete gitme isteği, ateş, kilo kaybı, karnın alt kısmında ağrı gibi şikayetlerle gelişen ülseratif kolit hastalığı, ciddiye alınması gereken bir sorun.
l Kalın bağırsaktaki iltihaplanma başka hangi sorunlara yol açıyor?
Bu iltihaplanma kalın bağırsak yüzeyinde geniş yaraların açılmasına ve bu yaralardan da kan, protein ve diğer değerli vücut salgılarının kaybına yol açıyor. En sık dışkı yoluyla kan kaybedilmesi, kanamanın yanı sıra şiddetli ishal, kilo kaybı, karın ağrıları ve ateşle ortaya çıkan ülseratif kolit hastalığının muhakkak ciddiye alınması ve tedaviye başlanması gerekiyor. Aksi halde kalın bağırsak kanserine yakalanma riski artıyor.
l Hastalık nasıl oluşuyor?
Ülseratif kolitin nedenleri bilinmez. Erkeklerde kadınlara göre biraz daha sık rastlanır. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkili olduğunu düşünüyoruz. Bu faktörler arasında en çok tartışılanlar sigara ve alkol kullanımı, beyazlatılmış şeker tüketme, doğum kontrol hapları ve bazı enfeksiyon hastalıkları. Olayın bağışıklık sisteminin henüz çözülemeyen bir bozukluğundan ileri geldiğine dair güçlü deliller de var. Yine de henüz hastalığın nedeninin kesinleşmediğini söyleyebiliriz.
l Ülseratif kolit kanser riskini nasıl artıyor?
Hastalığın çok iyi izlenmesi gerekiyor. 10-15 yıl devam etmesini takiben kanser riski giderek artıyor. Bu nedenle ülseratif kolitli hastaların düzenli olarak kolonoskopiyle (bağırsağın iç yüzünün görüntülenmesi) takip edilmeleri önemlidir. Ayrıca gerektiğinde bağırsak yüzeyinden alınan parçalar da mikroskop altında incelenmelidir.
l Başka sorunlara yol açabiliyor mu?
Vücudun başka organlarında da ülseratif kolite yol açan mekanizmanın etkilerine bağlı hastalıklar gelişebilir. Bunların başında bel kemiği ve diğer eklem iltihaplanmaları, karaciğer-safra sistemi iltihaplanması, ayrıca ağız, göz ve deride yaralar oluşması, kansızlık, böbreklerde bazı sorunlar ile akciğer ve kalp zarının iltihaplanmaları geliyor.
l Tedavisi nasıl yapılıyor?
Ülseratif kolitin tedavi seçeneğindeki ilk adım ilaç tedavisi. Tedavinin ilk basamağında öncelikle Aspirinin, etkileri güçlendirilmiş bir benzeri olan maddelerin muhtelif bileşikleri tercih ediliyor. Bu tip ilaçlarlara kortizonlu ilaçların eklenmesiyle tedavi şansı artıyor. Ancak verilen ilaçların miktarı, tedavi güçleri ve kullanma süreleri arttıkça yan etkilerinin de artabileceği unutulmamalı.Bu nedenle hastaların ancak belirli sürelerle bu ilaçları kullanmaları ve eğer cevap alınamıyorsa bağışıklığı baskılayıcı ilaçlara geçilebiliyor. Yine cevap alınamazsa cerrahi olarak tedavi edilmeleri gerekli. Ayrıca bu ilaçları kullanan kişilerde böbrek yetmezliği gelişme ihtimali olduğu da unutulmamalı.
l Kimlere ilaç, kimlere ameliyat gerekir?
Ülseratif kolit hastalığında tedavi seçenekleri hastanın durumuna göre belirleniyor. Hastalarda şiddetli kanama, bağırsak delinmesi, bağırsak duvarının iltihaplanması sonucu bağırsak çapının iyice genişleyip patlamaya doğru gitmesi, bağırsaktan kan dolaşımına geçen mikropların kan zehirlemesine yol açması gibi durumlarda acil cerrahi gerekir. Eğer ilaçla tedavide yan etkiler ortaya çıkmışsa veya tedaviye rağmen hastalık kontrol altına alınamıyorsa yine cerrahi tedavi gündeme gelir. Cerrahinin bir diğer gerekçesi de hastada kanser gelişmesi veya hastalığın kansere doğru ilerlediğinin tespitidir. Hekimin bu noktadaki marifeti hastanın kansere yakalanmadan gereğinde ameliyat edilmesinin sağlanmasıdır.
Hazırlayan: Mesude ERŞAN
Bu iltihaplanma kalın bağırsak yüzeyinde geniş yaraların açılmasına ve bu yaralardan da kan, protein ve diğer değerli vücut salgılarının kaybına yol açıyor. En sık dışkı yoluyla kan kaybedilmesi, kanamanın yanı sıra şiddetli ishal, kilo kaybı, karın ağrıları ve ateşle ortaya çıkan ülseratif kolit hastalığının muhakkak ciddiye alınması ve tedaviye başlanması gerekiyor. Aksi halde kalın bağırsak kanserine yakalanma riski artıyor.
l Hastalık nasıl oluşuyor?
Ülseratif kolitin nedenleri bilinmez. Erkeklerde kadınlara göre biraz daha sık rastlanır. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkili olduğunu düşünüyoruz. Bu faktörler arasında en çok tartışılanlar sigara ve alkol kullanımı, beyazlatılmış şeker tüketme, doğum kontrol hapları ve bazı enfeksiyon hastalıkları. Olayın bağışıklık sisteminin henüz çözülemeyen bir bozukluğundan ileri geldiğine dair güçlü deliller de var. Yine de henüz hastalığın nedeninin kesinleşmediğini söyleyebiliriz.
l Ülseratif kolit kanser riskini nasıl artıyor?
Hastalığın çok iyi izlenmesi gerekiyor. 10-15 yıl devam etmesini takiben kanser riski giderek artıyor. Bu nedenle ülseratif kolitli hastaların düzenli olarak kolonoskopiyle (bağırsağın iç yüzünün görüntülenmesi) takip edilmeleri önemlidir. Ayrıca gerektiğinde bağırsak yüzeyinden alınan parçalar da mikroskop altında incelenmelidir.
l Başka sorunlara yol açabiliyor mu?
Vücudun başka organlarında da ülseratif kolite yol açan mekanizmanın etkilerine bağlı hastalıklar gelişebilir. Bunların başında bel kemiği ve diğer eklem iltihaplanmaları, karaciğer-safra sistemi iltihaplanması, ayrıca ağız, göz ve deride yaralar oluşması, kansızlık, böbreklerde bazı sorunlar ile akciğer ve kalp zarının iltihaplanmaları geliyor.
l Tedavisi nasıl yapılıyor?
Ülseratif kolitin tedavi seçeneğindeki ilk adım ilaç tedavisi. Tedavinin ilk basamağında öncelikle Aspirinin, etkileri güçlendirilmiş bir benzeri olan maddelerin muhtelif bileşikleri tercih ediliyor. Bu tip ilaçlarlara kortizonlu ilaçların eklenmesiyle tedavi şansı artıyor. Ancak verilen ilaçların miktarı, tedavi güçleri ve kullanma süreleri arttıkça yan etkilerinin de artabileceği unutulmamalı.Bu nedenle hastaların ancak belirli sürelerle bu ilaçları kullanmaları ve eğer cevap alınamıyorsa bağışıklığı baskılayıcı ilaçlara geçilebiliyor. Yine cevap alınamazsa cerrahi olarak tedavi edilmeleri gerekli. Ayrıca bu ilaçları kullanan kişilerde böbrek yetmezliği gelişme ihtimali olduğu da unutulmamalı.
l Kimlere ilaç, kimlere ameliyat gerekir?
Ülseratif kolit hastalığında tedavi seçenekleri hastanın durumuna göre belirleniyor. Hastalarda şiddetli kanama, bağırsak delinmesi, bağırsak duvarının iltihaplanması sonucu bağırsak çapının iyice genişleyip patlamaya doğru gitmesi, bağırsaktan kan dolaşımına geçen mikropların kan zehirlemesine yol açması gibi durumlarda acil cerrahi gerekir. Eğer ilaçla tedavide yan etkiler ortaya çıkmışsa veya tedaviye rağmen hastalık kontrol altına alınamıyorsa yine cerrahi tedavi gündeme gelir. Cerrahinin bir diğer gerekçesi de hastada kanser gelişmesi veya hastalığın kansere doğru ilerlediğinin tespitidir. Hekimin bu noktadaki marifeti hastanın kansere yakalanmadan gereğinde ameliyat edilmesinin sağlanmasıdır.
Hazırlayan: Mesude ERŞAN