Üç kadından biri çiş kaçırıyor
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Şubat 26, 2006 00:00
İdrar kaçırma, kadınların sosyal yaşamını bozan, bazen eve kapanmalarına yol açan bir sorun. Ancak çoğu kadın, sorununa çözüm aramak yerine, onunla yaşamayı tercih ediyor. 45 ildeki 240 üroloji ve kadın doğum polikliniğinde, 5 bin 565 kadınla yapılan, iki yıl süren bir araştırmaya göre, her üç kadından birinde idrar kaçırma sorunu var.
Ancak yine aynı araştırma gösteriyor ki, 10 kadından sadece üçü tedavi olmanın yollarını arıyor. Çalışmayı yürüten ekibin başkanı, üroloji uzmanı Prof. Dr. Bülent Çetinel, kadınların idrar kaçırma sorunlarını "bir sır gibi" sakladıklarını, kızlarına bile anlatmayan anneler bulunduğunu söylüyor. Bu sorundan ömür boyu korunmanın yolu ise, günde 10 dakika, 10’ar saniye pelvis (leğen kemiği) kaslarını gevşetip, sıkarak egzersiz yapmak.
Kadınlarda çok sık rastlanan idrar kaçırma sorunu ile ilgili araştırma, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Bülent Çetinel tarafından yürütüldü. Çetinel’in Türkiye’nin farklı illerinde koordinatörlüğünü üstlendiği anketler, iki yılda sonuçlandı. Araştırma, üroloji ve kadın doğum polikliniklerine "idrar kaçırma" dışında böbrek ağrısı, akıntı gibi farklı şikayetlerle başvuran 18 yaşın üzerindeki kadınlarla yapıldı.
Araştırmadan çıkan sonuçlar çok çarpıcı. Kadınlar, mahcubiyet nedeniyle bu sorunu çevresiyle paylaşmıyor. Doktora da başvurmuyor. Prof. Dr. Çetinel, sık ve şiddetli idrar kaçıran kadınların, bunu son derece rahatsız edici bulsalar da 10 kişiden sadece 3’ünün sağlık kuruluşuna başvurduğunu söylüyor. Yani yaklaşık yüzde 30’u.
Bunun mahcubiyet hissi dışında diğer bir sebebi de, bazı kadınların bu sorunu doğal kabul edip tıbbi çözümünün olmayacağına inanması. Prof. Dr. Çetinel’e göre tedaviden kaçışın bedelleri ise ağır: "İdrar kaçıranlar, tedavi edilmedikleri takdirde sosyal izolasyona mahkum oluyor. Evden dışarı çıkmak istemiyorlar. Çalışıyorsa, sorunları iş hayatında başarısızlıklara zemin hazırlıyor. Cinsel yaşamlarını son derece olumsuz etkiliyor."
TIPKI ERKEKLERİNEREKSİYON SORUNU GİBİ
Prof. Dr. Çetinel, kadınların yaşadığı bu sorunu bazı yönlerden erkeklerin ereksiyon sorununa benzetiyor: "Erkekler nasıl ereksiyon (iktidarsızlık) sorunlarını konuşmak istemiyorlarsa kadınlar da idrar kaçırmaktan söz etmiyor. Hatta son zamanlarda, ilaçların ve bu konudaki yayınların artmasıyla erkeklerin ereksiyon sorunları, kadınların idrar kaçırmasından bile daha rahat telaffuz edilir hale geldi. Kadınlar hálá sorunlarını kendilerine saklıyor."
Prof. Dr. Çetinel, tedavi sürecince önce teşhisin doğru yapılması gerektiğini söylüyor: "İdrar kaçırmanın sıklığı, şiddeti, nedenleri iyi incelenmeli. İdrar testleri istiyoruz. İdrar torbası ve ağzındaki kasların işlevsel durumunu gösteren basınç ölçümleri yapıyoruz. Sorunun nedenini belirledikten sonra tedavi yöntemini seçiyoruz. Örneğin, kadınlarda sık görülen idrar kesesi iltihabı (sistit) bu soruna neden olabilir. Bu durumda sistit tedavisi gerekir. Hasta idrar kaçırmada ileri derecede sorun yaşamıyorsa, geri dönüşümü olmayan cerrahi tedavilerden kaçınmak gerekir."
PELVİS EGZERSİZİBAŞLAMADAN ÖNLÜYOR
İdrar kaçırma sorunuyla karşılaşmak istemeyen kadınlara ise, idrar borusunun da etrafını saran pelvis taban kaslarını güçlendirecek egzersizler öneriliyor. Konuyla ilgili bir uzmanın, pelvis taban kaslarının durumunu vajinal tuşe muayenesiyle anlaması kolay.
Bilgisayar yardımıyla uygulanan bir başka yöntemde hem tanı konuluyor, hem de hastaya kas kontrolü öğretiliyor. İşlem sırasında vajinaya bir cihaz yerleştirilip, hastadan kaslarını sıkması isteniyor. Ekranda sıkma kuvveti ölçülüyor. İstenilen sıkma kuvvetine ulaşıldığında cihaz uyarı veriyor. Pelvis kaslarını kullanmayı öğrenen kadının günde 10 dakika egzersiz yapması öneriliyor. Yöntem, kasları 10 saniye kasıp, 10 saniye gevşetmek.
YAŞ VE DOĞUM SAYISI ÖNEMLİ
İleri yaşlarda idrar kaçırma daha sık görülüyor.
Eğitim arttıkça sorunun görülme oranı azalıyor. Bu, doğum sayısının azalmasıyla ilgili.
İdrar kaçırma en çok öksürürken, hapşırırken ya da ağır bir şey kaldırırken ortaya çıkıyor. Bunu, tuvalete yetişemeden idrar kaçırma takip ediyor. Hepsinin bir arada olduğu tipteki idrar kaçırma en rahatsız edici olarak değerlendirileni.
Her üç kadından biri idrar kaçırıyor. Bunlardan yüzde 20’sinin sorunu ileri düzeyde.
Tedavi yöntemlerinden biri botox
İlaç: Sorun idrar kesesindeki kontrolsüz kasılmalardan kaynaklanıyorsa ilaç tedavisi kullanılabilir. Örneğin kas gevşeticiler. Ancak ilaç tedavisi, bazı hastalarda bu kez ihtiyaç halinde idrar yapmayı zorlaştırabilir, normal idrara çıkmayı da ortadan kaldırabilir. İlaç kesildiğinde yan etki de ortadan kalkar.
Egzersiz: Pelvis taban kaslarına yönelik egzersizler, hem tedavi hem de önleme amaçlı kullanılabilir. Pelvis taban kasları kasıldığında refleks olarak mesanedeki düz kas kasılmaları da ortadan kaldırabiliyor.
Elektrik: Bazı çizgili kaslar içine iğnelerle elektriksel uyarı veriliyor. Bu kasılmaya neden oluyor. Bu kasılmalar da mesane düz kasında gevşemeye neden oluyor. Belli aralıklarla yapılması gerekiyor.
Botox: Mesane içine Botox enjeksiyonu yeni bir yöntem. Mesane düz kasının 20-30 ayrı noktasına enjekte ediliyor. Kasın 7-8 ay gevşemesine neden oluyor. Yöntem oldukça iyi sonuçlar veriyor.
Bant: İdrar borusunun altına elastik bant yerleştiriliyor. Öksürme, hapşırma, ağır kaldırma gibi karıniçi basıncı artıran durumlarda, idrar borusu aşağıya doğru iniyor. Bu sırada banta çarpıyor, bant, idrar borusunu kapatıyor. İdrar kaçışı önleniyor.
Mesane büyütme ameliyatı: Nörolojik hastalıklarda mesane küçülüp, esnekliğini kaybedebilir. Böyle olunca içinde idrar biriktiremez. Bu durumda son çare mesane büyütme ameliyatları. Hastanın kendi bağırsağından bir parça alarak mesane büyütülüyor.
Vajina ameliyatı: Daha ender de olsa açık ameliyatla vajina yukarıya doğru çekiliyor. Buna vajinanın asılması da deniyor. Böylece idrar borusunun altına vajina sayesinde destek sağlanıyor.
NEDENLERİ
Menopoz da etkileyebilir sigara da
İdrar kesesi (mesane) kaynaklı: Sağlıklı çalışan idrar kesesi (mesane), tuvalete gidildiğinde kasılır ve idrarı boşaltır. Eğer, kese istem dışında kasılıyorsa idrar kaçırma başlar.
İdrar kesesinin ağzındaki kaslarının gevşekliği: Karın alt bölgesinde, idrar kesesinin de bulunduğu pelvis boşluğu yer alır. Bölge pelvis kaslarıyla çevrilidir. İdrar kesesinin ağzı da bu kaslarla kontrol edilir. Gebelikte alınan kilo, pelvis taban kaslarının zayıflamasına yol açabilir. Aşırı kilolu bebek, kasları zayıflattığı gibi, sorunlu doğumlar sırasında da zedelenmeler oluşabilir.
Tali nedenler: Menopoz da bir risk faktörü. Yaşın artması, sigara içilmesi, MS, omurilik yaralanmaları gibi bazı nörolojik hastalıklar da sorunun görülme sıklığını artırıyor.
Kadınlarda çok sık rastlanan idrar kaçırma sorunu ile ilgili araştırma, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Bülent Çetinel tarafından yürütüldü. Çetinel’in Türkiye’nin farklı illerinde koordinatörlüğünü üstlendiği anketler, iki yılda sonuçlandı. Araştırma, üroloji ve kadın doğum polikliniklerine "idrar kaçırma" dışında böbrek ağrısı, akıntı gibi farklı şikayetlerle başvuran 18 yaşın üzerindeki kadınlarla yapıldı.
Araştırmadan çıkan sonuçlar çok çarpıcı. Kadınlar, mahcubiyet nedeniyle bu sorunu çevresiyle paylaşmıyor. Doktora da başvurmuyor. Prof. Dr. Çetinel, sık ve şiddetli idrar kaçıran kadınların, bunu son derece rahatsız edici bulsalar da 10 kişiden sadece 3’ünün sağlık kuruluşuna başvurduğunu söylüyor. Yani yaklaşık yüzde 30’u.
Bunun mahcubiyet hissi dışında diğer bir sebebi de, bazı kadınların bu sorunu doğal kabul edip tıbbi çözümünün olmayacağına inanması. Prof. Dr. Çetinel’e göre tedaviden kaçışın bedelleri ise ağır: "İdrar kaçıranlar, tedavi edilmedikleri takdirde sosyal izolasyona mahkum oluyor. Evden dışarı çıkmak istemiyorlar. Çalışıyorsa, sorunları iş hayatında başarısızlıklara zemin hazırlıyor. Cinsel yaşamlarını son derece olumsuz etkiliyor."
TIPKI ERKEKLERİNEREKSİYON SORUNU GİBİ
Prof. Dr. Çetinel, kadınların yaşadığı bu sorunu bazı yönlerden erkeklerin ereksiyon sorununa benzetiyor: "Erkekler nasıl ereksiyon (iktidarsızlık) sorunlarını konuşmak istemiyorlarsa kadınlar da idrar kaçırmaktan söz etmiyor. Hatta son zamanlarda, ilaçların ve bu konudaki yayınların artmasıyla erkeklerin ereksiyon sorunları, kadınların idrar kaçırmasından bile daha rahat telaffuz edilir hale geldi. Kadınlar hálá sorunlarını kendilerine saklıyor."
Prof. Dr. Çetinel, tedavi sürecince önce teşhisin doğru yapılması gerektiğini söylüyor: "İdrar kaçırmanın sıklığı, şiddeti, nedenleri iyi incelenmeli. İdrar testleri istiyoruz. İdrar torbası ve ağzındaki kasların işlevsel durumunu gösteren basınç ölçümleri yapıyoruz. Sorunun nedenini belirledikten sonra tedavi yöntemini seçiyoruz. Örneğin, kadınlarda sık görülen idrar kesesi iltihabı (sistit) bu soruna neden olabilir. Bu durumda sistit tedavisi gerekir. Hasta idrar kaçırmada ileri derecede sorun yaşamıyorsa, geri dönüşümü olmayan cerrahi tedavilerden kaçınmak gerekir."
PELVİS EGZERSİZİBAŞLAMADAN ÖNLÜYOR
İdrar kaçırma sorunuyla karşılaşmak istemeyen kadınlara ise, idrar borusunun da etrafını saran pelvis taban kaslarını güçlendirecek egzersizler öneriliyor. Konuyla ilgili bir uzmanın, pelvis taban kaslarının durumunu vajinal tuşe muayenesiyle anlaması kolay.
Bilgisayar yardımıyla uygulanan bir başka yöntemde hem tanı konuluyor, hem de hastaya kas kontrolü öğretiliyor. İşlem sırasında vajinaya bir cihaz yerleştirilip, hastadan kaslarını sıkması isteniyor. Ekranda sıkma kuvveti ölçülüyor. İstenilen sıkma kuvvetine ulaşıldığında cihaz uyarı veriyor. Pelvis kaslarını kullanmayı öğrenen kadının günde 10 dakika egzersiz yapması öneriliyor. Yöntem, kasları 10 saniye kasıp, 10 saniye gevşetmek.
YAŞ VE DOĞUM SAYISI ÖNEMLİ
İleri yaşlarda idrar kaçırma daha sık görülüyor.
Eğitim arttıkça sorunun görülme oranı azalıyor. Bu, doğum sayısının azalmasıyla ilgili.
İdrar kaçırma en çok öksürürken, hapşırırken ya da ağır bir şey kaldırırken ortaya çıkıyor. Bunu, tuvalete yetişemeden idrar kaçırma takip ediyor. Hepsinin bir arada olduğu tipteki idrar kaçırma en rahatsız edici olarak değerlendirileni.
Her üç kadından biri idrar kaçırıyor. Bunlardan yüzde 20’sinin sorunu ileri düzeyde.
Tedavi yöntemlerinden biri botox
İlaç: Sorun idrar kesesindeki kontrolsüz kasılmalardan kaynaklanıyorsa ilaç tedavisi kullanılabilir. Örneğin kas gevşeticiler. Ancak ilaç tedavisi, bazı hastalarda bu kez ihtiyaç halinde idrar yapmayı zorlaştırabilir, normal idrara çıkmayı da ortadan kaldırabilir. İlaç kesildiğinde yan etki de ortadan kalkar.
Egzersiz: Pelvis taban kaslarına yönelik egzersizler, hem tedavi hem de önleme amaçlı kullanılabilir. Pelvis taban kasları kasıldığında refleks olarak mesanedeki düz kas kasılmaları da ortadan kaldırabiliyor.
Elektrik: Bazı çizgili kaslar içine iğnelerle elektriksel uyarı veriliyor. Bu kasılmaya neden oluyor. Bu kasılmalar da mesane düz kasında gevşemeye neden oluyor. Belli aralıklarla yapılması gerekiyor.
Botox: Mesane içine Botox enjeksiyonu yeni bir yöntem. Mesane düz kasının 20-30 ayrı noktasına enjekte ediliyor. Kasın 7-8 ay gevşemesine neden oluyor. Yöntem oldukça iyi sonuçlar veriyor.
Bant: İdrar borusunun altına elastik bant yerleştiriliyor. Öksürme, hapşırma, ağır kaldırma gibi karıniçi basıncı artıran durumlarda, idrar borusu aşağıya doğru iniyor. Bu sırada banta çarpıyor, bant, idrar borusunu kapatıyor. İdrar kaçışı önleniyor.
Mesane büyütme ameliyatı: Nörolojik hastalıklarda mesane küçülüp, esnekliğini kaybedebilir. Böyle olunca içinde idrar biriktiremez. Bu durumda son çare mesane büyütme ameliyatları. Hastanın kendi bağırsağından bir parça alarak mesane büyütülüyor.
Vajina ameliyatı: Daha ender de olsa açık ameliyatla vajina yukarıya doğru çekiliyor. Buna vajinanın asılması da deniyor. Böylece idrar borusunun altına vajina sayesinde destek sağlanıyor.
NEDENLERİ
Menopoz da etkileyebilir sigara da
İdrar kesesi (mesane) kaynaklı: Sağlıklı çalışan idrar kesesi (mesane), tuvalete gidildiğinde kasılır ve idrarı boşaltır. Eğer, kese istem dışında kasılıyorsa idrar kaçırma başlar.
İdrar kesesinin ağzındaki kaslarının gevşekliği: Karın alt bölgesinde, idrar kesesinin de bulunduğu pelvis boşluğu yer alır. Bölge pelvis kaslarıyla çevrilidir. İdrar kesesinin ağzı da bu kaslarla kontrol edilir. Gebelikte alınan kilo, pelvis taban kaslarının zayıflamasına yol açabilir. Aşırı kilolu bebek, kasları zayıflattığı gibi, sorunlu doğumlar sırasında da zedelenmeler oluşabilir.
Tali nedenler: Menopoz da bir risk faktörü. Yaşın artması, sigara içilmesi, MS, omurilik yaralanmaları gibi bazı nörolojik hastalıklar da sorunun görülme sıklığını artırıyor.