Oluşturulma Tarihi: Ağustos 19, 2006 00:00
Artık bizim ele de gitsek, katık da, kaymak da, bal da söylesek ne fayda. Çünkü derdimizi anlatıp, ağıtlar yaktığımız, sevincimizi, coşkumuzu, sevdamızı paylaştığımız telli turnamız sizlere ömür. Yaşam alanlarının yok olması, kirlenme ve duyarsızlık yüzünden türkülerimizin bu muhteşem kuşu, ebedi değil, "edebi" olarak yaşayacak artık.
AŞIK Poyrazoğlu’nun "Telli turna bizim ele gidersek, katık söyle, kaymak söyle, bal söyle" dizelerindeki telli turnanın türü Türkiye’de tükendi.
Dünyadaki 10 binden fazla kuş türünü kapsayan veri tabanı çalışmasıyla dünya kuş bilimcileri arasında saygın yeri olan Dr. Çağan Şekercioğlu, Türkiye’deki Telli Turna neslinin yok olduğunu söyledi.
Almanya’nın Hamburg kentinde devam eden 24. Dünya Kuş Bilimcileri Kongresi’nde dünyanın sayılı uzmanları arasında bulunan ABD Stanford Üniversitesi Çevre Bilim Merkezi bilim adamı Dr. Çağan Şekercioğlu, çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Dört yılda bir yapılan ve tüm dünyadan beş bine yakın kuş bilimcinin katıldığı kongrenin iki yıl önce sekiz öğrencisiyle yaptığı, dünyanın tüm kuş türlerini kapsayan veri tabanı çalışmasıyla en tanınmış isimleri arasında yer alan Dr. Çağan Şekercioğlu, Türkiye’de telli turnanın türünün tükendiğini söyledi.
’5 TANE VAR’ BİTTİ DEMEKTİR
Şarkılarımıza, duygularımıza giren, aşk, özlem, şans ve bereket sembolü, bilimsel adı Anthropoides virgo olan telli turnadan Türkiye’de sadece artık beş tane bulunduğu söyleyen Dr. Şekercioğlu, "Bu türün tükendiği anlamına gelir. Çok acı ve üzücü. Türkülerimizdeki kuşu yok ettik. Son beşi Muş’un Bulanık Ovasında. Telli turnanın tükenmesinde, diğer türlerin tükenmesinde olduğu gibi ne yazık ki insan faktörü önemli rol oynadı" dedi.
ULUSLARARASI KARS’TA PROJE
Kendi çabaları ve ABD’deki bir vakıftan ve Stanford Üniversitesi’nin imkanlarıyla Kars’ta uluslararası bilim adamlarının katılımıyla bir proje başlatan Dr. Şekercioğlu, "İnsan, her kuş türünün tükenmesiyle salgın hastalıkların, felaketlerin zemininin hazırladığının farkına varmalı. Tüm çabalarımız bu projeyle insanları duyarlı kılmak, doğaya ve doğal dengeye saygılı bilinçli ve hatta sonuçta daha verimli ve kazançlı tarım üretim yollarına yöneltmek" dedi.
ABD’de kuş gözlemcilerinin yılda milyar harcadığını, Kosta Rika gibi küçük bir ülkenin bile kuş gözlemci turizminden yıldan 500 milyon dolarlık gelir sağladığını ifade eden Dr. Şekercioğlu, "Türkiye herşeye rağmen halen kuş türü çeşitliliği açısından ve göç yollarının geçtiği merkez olduğu için Avrupa’da birinci sırada ve kuş bilimcileri ve gözlemcileri için dünyanın en önemli sayılı ülkelerinden biri. Yani kuş bilimcileri ve gözlemcileri için 465 kuş türüyle tam bir cennet.
1 GELEN 5 BİN DOLAR BIRAKIYOR
Bunlara rağmen Türkiye’de kuş gözlem turizmi diye bir şeyin olmadığını belirten Dr. Şekercioğlu, şöyle konuştu: "Bunu biz yavaş yavaş organize etmeye çalışıyoruz. Düşünün kuş gözlemi için ülkeye gelen yabancı lüks, beş yıldızlı otel aramıyor. Tek aradığı dünyanın hiçbir yerinde göremeyeceği kuş türleri. Yani bu turizm alanı için çok az bir yatırımla, ülkeye milyarlar ölçüsünde turizm geliri sağlama imkanınız var. İki, üç haftalığına kuş gözlemi için gelen kişi dört, beş bin dolar bırakıyor. Nereye bırakıyor. Ülkenin Doğu’suna yani normal çok az bir turist geliri olan bölgeye. Bu alanda mutlaka bir şeyler yapılmalı. İlk bizim organize ettiğimiz kuş gözlemci turunda kişi başına üç bin 700 dolar aldık. Katılımcılar havalara uçtu, fiyat çok ucuz diye. Kar amaçlı yapmadık. Tüm gelir TEMA Vakfı ile beraber çalıştığımız için onlara kaldı."
KUŞLARI KORUMAK EKONOMİYE DE FAYDALI
Bir çok dünya ülkesinde ve kıtada yaptığı araştırmalar sonunda 2100 yılına kadar dünyadaki kuş türlerinin yarıya yakının tükeneceği sonucu çıkaran Dr. Şekercioğlu, "Bu süreci durdurmanın tek yolu kuşların doğal yaşam ortamlarını korumak. Bu çok zor bir şey değil. Zaten yapılan bir çok uluslararası anlaşmalar var ama bunlara uyan yok. Oysa kuşu korumak, doğanın dengesini korumak, uzun vaade de tarım üretimini artırmak demek. Yani direk insana, ekonomiye faydası var"
Telli turna
Sakın çıkma patika yollara
O dağlara, kırlara, o karlı ovaya
Yenik düşüyor her şey zamana
Biz büyüdük ve kirlendi dünya
Kemal DOĞAN