Türkiye’de solun grafik serüveni

10 Haziran 1977 sabahına Ankara yeni güne başlamak için sokağa çıktığında bütün duvarların, bir afişle kaplı olduğunu görürler. Şimdiki gibi sosyal medya üzerinden “tatlı su anarşistliği” yapılmayan yıllardır. ODTÜ öğrencisi, Devrimci Gençlik üyesi Ertuğrul Karakaya 8 Haziran 1977’de jandarma tarafından öldürüldüğü için Devrimci arkadaşları serigrafik baskı tekniğiyle afişler hazırlamış ve 9 Haziran gecesi bütün şehri bu afişle donatarak, durumdan bütün bir şehri haberdar etmişlerdi.

Bir ikonun öyküsü

1964: Cinema Novo hareketinin üyesi, yönetmen Glauber Rocha, Tanrı ve Şeytan Güneş Toprağında adlı filmini çeker. Basıoa dağıtılan görüntü filmin içinden bir kare

1966: İstanbul Sinematek Derneği yayını Yeni Sinema, Cinema Novo’yu tanıtan yazısında bu görsele yer verir. 67’de dergi 5’inci sayısında da aynı görseli kullanır.
1968: Aradan 20 ay geçtikten sonra, Ekim 68’de yayın hayatına başlayan Genç Sinema dergisinin çıkış sayısının kapağında kadrajlanarak kullanılır.
1969’da ODTÜ Sosyalist Fikir Kulübü yayınladığı broşürde yine aynı görseli çini mürekkebi ile çalışılmış olarak, üzerine tipografiyle kullanır.
1970’te Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu’nun Mart 1970’te yayınladığı İleri dergisinin 1’inci sayısının kapağında aynı figürü farklı bir çizimle kullanır.
1977’de isyan ikonuna dönüşmekte olan Dev-Genç figürü, 1977 ODTÜ ÖTK seçimlerine Devrimci Gençlik adıyla katılan grubun 12 Mart öncesi dönemle bağının altını çizmek için tekrar kullanılır
2012 1 Mayıs pankartlarında aynı anda farklı gruplar tarafından figür kullanılmaya devam eder…

Devrimci Yol Ambleminin ortaya çıkışı

Sadi Şamar: “Devrimci Yol dergisi için bir amblem yaptırmayı istiyorduk. Oğuzhan Müftüoğlu ile kamblemin nasıl olması gerektiğini konuştuktan sonra –ben Yurtdışındaki yayınları hep izlerdim. Özellikle Latin Amerika’dakileri, bunların da etkisiyle- tasarımda mutlaka yıldız, güneş ve yumruk olması gerektiğine karar verdik. Bu tasarımı yapacak kişi olarak da Sinan Çetin geldi aklıma. Tasarımcı olarak Yılmaz Aysan’ı da tanırdım Ankara’dan ama ilk etapta aklıma o gelmemişti. Sinan’a gittim, ‘Böyle bir şey düşünüyoruz yapar mısın?’ dedim. O da önce, işi olduğunu söyleyip atlatmaya kalktı. Ben üsteleyince ‘Tamam’ dedi. Tasarımı yapmak için alet edevat gerekiyordu, o da bizde yoktu. Yılmaz Aysan’ı Sinan da tanıyordu. Kalktık birlikte Yılmaz’a gittik. Yılmaz ve Sinan grafik üzerine epey sohbet etti. Bu görüşmenin ardından ikisi amblem üzerine çalışmışlar. Bize 30-40 tane farklı grafik geldi, hepsinde yumruk, yıldız ve güneş vardı tabii. Çizimler öyle uzun zaman içinde değil, bir gecede ortaya çıkmış işlerdi. Sonra bir sunum toplantısı yapıldı. BU toplantıya Sinan katıldı ama Yılmaz katılmadı. Toplantıda, bu çizimlerden birini seçtik. Çizim, Yılmaz’ın çizimiymiş, ben de sonradan öğrendim.

Abidin Dino’nun Sosyal Adalet dergisindeki ilk desenleri, 1965 Mayıs sayısında yer aldı.

Selçuk Demirel: “Yeraltı Maden-İş Sendikası’nın logosunu yapmam önerildi. Yaptığım ilk logo çalıyması bu oldu, bu çalışma daha ileriye gitti. Sendikanın kuruluş aşamasına katıldım, sendikanın her türlü yayını ile uğraşmaya başladım...”

1969 sonu 1970 bayşlarında FKF’nin Dev-Genç’e dönüşümü sürecinde TİP’li gençler tarafından kurulan Sosyalist Gençlik Örgütü’nün (SGÖ) 1970’te düzenlediği ‘Toplum Polisi Kaldırılmalıdır’ kampanyası kapsamında serigrafi ile ürettiği bir afiş.