Türk obezlere mide bandı, Amerikalı obezlere mide by-pass’ı

Bariatrik cerrahiden kasıt, mide veya bağırsaklara ya da her ikisine birden ameliyatla müdahale ederek çok yemeyi önlemek, yenenlerin emilmesini yani yağa dönüşmesini engellemek. Dolayısıyla kısa zamanda, büyük oranda kilo vermeyi sağlamak. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Uzmanı Prof. Dr. Nihat Yavuz, bu yolla yüzde 80’lere varan kilo kaybının sağlandığını söylüyor. Türkiye’de en sık mide bandı uygulanıyor. Obezitenin ciddi bir sorun haline geldiği ABD’de ise en sık mide by-pass’ı yapılıyor. Bu fark, beslenme alışkanlığından kaynaklanıyor. Türklerde yüksek kalorili (çikolota, dondurma, tatlı) gıdalarla beslenme alışkanlığı daha az. Amerikalılar ise daha yüksek kalorili besleniyor. Bu nedenle besinler kana karışmadan atılmaya çalışılıyor.

Malum obezite son yılların giderek büyüyen sorunu. Türkiye’de obezite görülme sıklığının yüzde 22’lere ulaştığı bildiriliyor. Morbit (ölümcül) obezite ise birkaç kilo fazladan çok daha fazlası. Morbid obeziteyle ilişkili 30’dan fazla hastalık var. Uyku apnesi, solunum ve kalp yetmezliği, damar tıkanıklıklarına bağlı felç ve kalp krizleri, dejeneratif artrite bağlı hareket edememe gibi sorunlar ölüm riskini artırıyor. ABD’de 2005 yılında yapılan bir çalışmaya göre obezite dolayısıyla her yıl 112 bin kişi ölüyor.

Sadece ABD’de kilo kaybetmek için kullanılan ürünlere yılda 30 milyon dolar harcanıyor. Ama bazılar bir yandan kilo almaya devam ediyor, hevesle başladıkları diyet programları ve egzersizlerden vazgeçiyorlar. Geriye daha radikal bir yol kalıyor. Cerrahi.

DOKTOR ORDUSU KARAR VERİYOR

Ancak kilom fazla diyen herkes ameliyata aday değil. Ameliyatların uygulanması için ilk koşul, vücut kitle indeksinin 40 kg/m2’den fazla olması. Bir başka aday grup, vücut kitle indeksi en az 35 kg/m2 olan, ayrıca birbirinin içine gizlenen hastalıkları bulunanlar. Geçmişte diyet, egzersiz ve ilaçla kilo kaybında başarılı olamayanlar da aday. Hastaların 18-60 yaş arasında olması bir başka koşul. Ameliyata bir doktor ordusu karar veriyor. Dahiliyeci, cerrah, anestezist, psikolog veya psikiyatrist ve bir diyetisyen. Aslına bakarsanız, ameliyatlar obeziye bağlı tüm sorunları çözmeye yetmiyor. Yine de morbid obezite cerrahisi sonrasında ilave hastalıkların büyük bir kısmında gerileme oluyor.

AMELİYAT BİTİYOR DİYET BİTMİYOR

Obezite cerrahisi birkaç gruba ayrılıyor. En sık uygulananlar, ayarlanabilir mide bandı ile mide bypass’ı. Mide bandı (kelepçe) ameliyatıyla, ayarlanabilir silikon bir bant, yemek borusuyla mide arasında 15-20 ml’lik bir cep oluşturacak şekilde yerleştiriliyor. Gıdalar yemek borusunu geçerek bu mide cebini dolduruyor. Hasta bu sayede, tokluk hissi çabuk oluştuğu için, daha az yiyor. Ameliyattan sonraki 4-6 hafta banda hiçbir ayarlama yapılmıyor. Hasta bu arada diyetisyen kontrolünde sık aralıklarla, az miktarlarda, sulu ve yumuşak gıdayla besleniyor. Bandın yerleşmesi ve yerinden hareket etmemesi için katı gıdalarla beslenmesi önerilmiyor. Kelepçeye ilk ayar 2 ay sonra yapılıyor. Band rezervuardan hava veya serum verilerek şişiriliyor. Genellikle 2-3 kez ayarlama yeterli oluyor. İlk yılın sonunda fazla kiloların yüzde 50-60’ı kaybediliyor. Daha sonra kilo kaybı yavaşlıyor.

Çok sayıda ayarlanabilir bant var. Ancak en sık Lap-Band ve İsveç bandı kullanılıyor. Gerektiğinde bandın çıkarılması mümkün. Ayrıca kilo alınması gereken durumlarda (örneğin hamilelikte) band gevşetilerek hasta normal durumuna dönebiliyor. Ameliyatlar, diyetin bittiği anlamına gelmiyor asla. Hasta diyetisyenin hazırladığı diyet programını uygulamak zorunda. Yüksek kalorili gıdalarla beslenmekten kaçınmalı, düzenli egzersiz yapmalı.

AMERİKALILARA MİDE BANDI YETMİYOR

Mide by-pass’ı, yüksek kalorili gıdalarla beslenme alışkanlığı olanlar için ideal. Hem gıda alımını kısıtlıyor hem de gıda emilimini engelliyor. Kilo vermede mide bandına göre daha etkili. Bu yöntemde midede 30 ml’lik bir cep oluşturuluyor. Sonra bu cep ince bağırsaklara bağlanarak by-pass sağlanıyor. Dolayısıyla alınan gıdalar mideden direkt olarak sindirime uğramadan bağırsaklara geçiyor. Emilmeden vücuttan atılıyor. Bu operasyondan sonra da hastaların diyet uygulamaları gerekiyor. Ayrıca emilim bozulduğu için gıdalara ilaveten vitamin ve mineral takviyesi yapılıyor. Hızlı kilo kaybı 3-6 ay içerisinde oluyor. 24 ayın sonunda fazla kiloların yüzde 69-82’si kaybediyor.

Mide ağızdan verilen silikonla da küçültülüyor

Obezite tedavisinde kullanılan yöntemlerden biri de mideye balon yerleştirilmesi. En sık silikon balon kullanılıyor. Bu bir ameliyat yöntemi değil. Balon mideye endoskopi yöntemiyle (ağızdan) yerleştiriliyor. Sonra içine verilen özel sıvıyla şişirilip midede yer tutması sağlanıyor. Silikon balon, mideye uyguladığı basıyla açlık hissini azaltıyor. 6 ay midede kalıyor. Mideye silikonu yerleştirmek yetmiyor, beslenme ve egzersiz programı da veriliyor. Hastaya takılan silikon balon ile yüzde yüzde 25-30’a kadar kilo kaybı olabiliyor.

Kimler ameliyat olamaz

Cerrahi için ileri derecede yüksek risk, Majör psikiyatrik hastalık, Endokrin sebebe bağlı obezite, Enflamatuar bağırsak hastalığı, Kronik pankreatit, Siroz, Portal hipertansiyon Sindirim ve boşaltım sisteminde doğumdan gelen anomali, Kanser hastaları, Düzenli olarak nonsteroid antienflamatuar ve kortizon kullananlar, Alkol veya madde bağımlılığı, Hamileler, Çocuklar.

Kimler morbit obez?

Vücut Kitle İndeksi Vücut ağırlığı (Kg)/Boy2 (m2)

Vücut kitle indeksine göre obezite sınıflaması

Vücut kitle indeksi8.5-24.9 kg/m2 ise normal ağırlık

Vücut kitle indeksi25-29.9 kg/m2 isefazla kilolu

Vücut kitle indeksi30-34.9 kg/m2 iseobez

Vücut kitle indeksi35-39.9 kg/m2 iseciddi obez

Vücut kitle indeksi40 ve üstü kg/m2 isemorbid obez

OBEZİTE CERRAHİSİ NASIL GELİŞTİ

1950’ler: Gıda emilimini engelleyen ameliyatlar

1960’lar: Gıda alımını sınırlayan ameliyatlar

1970’ler: Yine gıda emilimini engelleyen daha karmaşık (safra ve pankreası devredışı bırakan) ameliyatlar

1980’ler: Mide bandı

1990’lar: Laparoskopik morbid obezite cerrahisi