Türk halkının tasarruf yöntemleri

Ankara Ticaret Odası'nın (ATO), ”Tasarrufun 101 Çeºidi ” adlı son raporu, vatandaşın mucizeler yaratan geçinme hikayelerini gün ışığına çıkardı. Rapora göre tasarruf yapmak için inanılmaz fedakarlıkları göze alan vatandaş iğneden ipliğe her harcamayı hesap ediyor.ATO'nun 2002 yılı Devlet İstatistik (DİE) verilerine dayanarak hazırladığı rapora göre, Türkiye'de nüfusun yüzde 2'den fazlası günde 1 dolarla geçiniyor. Günde 2 dolarla geçinenlerin oranı ise yüzde 10'u aşıyor. Türkiye'de “en yoksul” 14 milyonu aşan kişi günde 1.9 dolar ile yaşamaya çalışıyor. İkinci sıradaki 13.6 milyon kişilik “yoksul” kesim 3.5 dolar, “orta direk” 5 dolar, zengin kesim 7.3 dolar, “çok zengin” kesim ise 17.7 dolar günlük harcama yapıyor.Rakamlar alt alta toplandığında toplam 70 milyonu aşan nüfusun neredeyse yüzde 60'ı kıt kanaat geçinmeye çalışıyor.YAŞAMAK DİLİM DİLİMRapora göre, vatandaş gram gram, dilim dilim alış-veriş yapıyor. Bir sallama çay poşetini iki bardakta kullanıyor, kesme şeker yerine toz şekeri ikame ediyor. Kimi zaman sabahın erken saatlerinde halk ekmek kuyruklarına giriyor, kimi zaman fırın kapılarında ucuz bayat ekmek almak için bekleşiyor. Nereden alınırsa alınsın, dar gelirli ailelerde ekmekler atılmıyor, dilimi ziyan edilmiyor. Buzdolabında ya da naylon poşetlerde saklanıyor.Vatandaş, alışveriş için pazarı tercih ediyor. Bunun için fiyatların düştüğü akşam saatleri bekleniyor. Onlara kırık yumurta, kırık peynir, kırık pirinç ucuza geliyor. O gün yapılan pilav, ertesi gün kadın budu köfte ve çorbaya dönüşüyor. Sebzelerin yapraklarını ayıklandıktan sonra kalan sap ve köklerine kasaplardan toplanan kemiklerden yapılan et suyu da eklenerek sebze çorbası yapılıyor.Yemekler tüpgaz ya da fırında değil soba üzerinde pişiriliyor. Kızartmada kullanılan yağlar bir kaç kez kullanılıyor. Kapıdan su değil ama süt alınıyor.Yaz aylarından ucuza temin edilen gıda maddeleri kurutuluyor, donduruluyor, konserve, salamura, yapılıyor. Soğuk içecek, tatlı, yoğurt, salça, reçel, turşu gibi ürünleri evde üretmek ucuza geliyor.Çoğu aile kışlık erzağını memleketinden karşılıyor. Kimi aileler bir araya gelip erzaklarını toptan alıyor. Kızartmalık yağ, peçete, kağıt havlu, hijyenik ped, tuvalet kağıdı gibi ürünlerde ikinci kalite ve ucuz ürünleri tercih ediyor. Şarküteri ürünleri, balık gibi pahalı ürünleri almıyor, etlerin, sucukların en ucuzunu tercih ediyor, tavuk çiğerini et yerine sofraya koyuyor. Alışverişte limona sıra gelmeyince salataya limon tuzu koyuyor.Hazır mama alamayanlar undan, nişastadan yaptığı mamalarla bebeklerini beslemeye çalışıyor. Çocuğunu bisküviden, çikolatadan mahrum bırakmak istemeyen aileler ise açık ürünlere yöneliyor. Sigaranın ucuzu alınıyor, o da olmayınca tütün sarılıyor.Şehirlerarası yolculuklarda kumanya hazırlanıp yemeyi tercih edenler de işyerlerine evden yemek getirenler de, yemek çeklerini market alışverişinde kullananlar da onlar ya da onların komşuları. Veresiye avantajı nedeniyle bakkalı tercih edenler de onlar, alışveriş yapsın yapmasın yol parasından tasarruf etmek için süpermarketlerin servis araçlarını kullananlar da... DEVİR HESAP DEVRİRapora göre mağazalardan alınan kumaşın metresinin çok pahalı olması nedeniyle vatandaşlar, çeşitli boylardaki parça kumaşlara ilgi gösteriyor. Eteklik, pantolonluk, bluz ve gömleklik parça kumaş satan dükkanlar, ilgi ve talebin artması üzerine, ürün yelpazelerine perdelik, yatak nevresimleri ile abiye kıyafetler için fantezi kumaşları da ekledi bile. Bunların kilo ile satılanları da rağbet görüyor.Alt gelir grubuna mensup ailelerde buzdolabı, televizyon, çamaşır makinası gibi ikinci el kullanılmış ev eşyaları tercih ediliyor, giyim eşyası ihtiyacını bit pazarlarından karşılanıyor. Hal böyle olunca da ikinci el mal satan mağazalar hızla çoğalıyor.Orta gelir grubu ise daha çok spot mağazalar, outletler ve sosyete pazarlarını tercih ediyor, markalar yerine taklit markalar satın alıyor. ÇALDIR-KAPAT DEVRİTüketici faturalı telefon hatlarını iptal ederek, kontürlü telefonlara dönüyor. Faturadan tasarruf için çaldır-kapat yöntemiyle aranan kişiye “beni ara” mesajı veriyor. Direkt aramıyor, mesaj göndererek haberleşiyor. Arama yapacağı zaman indirimli saatleri tercih ediyor. Cep telefonu kullanıcıları her promosyonu takip ediyor. Bir operatörü bırakıp diğerine geçiyor. Böylece en ucuza onlar konuşuyor.Vatandaşların birçoğu, park ve bahçelerden ağaç dalı, karton kutu, sağdan soldan pet şişe, araba lastiği, sebze meyve hallerinden meyve kasaları topluyarak yakacak yapıyor. Paçavra haline gelen eski elbiseleri, eski mobilyaları atmıyor, atılanları topluyor. Bazı aileler bir araya gelip kışlık yakacaklarını toptan ve indirimli alıyor. Bazı aileler de yakacaklarını yaz aylarından temin ederek düşük fiyat avantajından yararlanıyor.PARMAK ISIRTAN TASARRUF YÖNTEMLERİVatandaşın bulduğu tassuf yöntemleri parmak ısırtıyor. Kimileri elde çamaşır yıkarken önce beyazları, durulama suyu ile de renklileri yıkıyor. Kimileri, şofben veya kombiden sıcak su gelene kadar akan soğuk suyu biriktirerek kullanıyor.Gücü yeten güneş enerjisi kullanıyor, yetmeyen suyu güneşe koyup ısıtıyor. Bulaşığı da çamaşırı da elektiriğin ucuz olduğu saatlere denk getiriyor. Kimileri bulaşık, çamaşır makinası deterjanı, yumuşatıcı, gibi maddelerde nisbeten daha ucuz olan market markalarını ya da açık ürünleri tercih ediyor, kimileri küçük sabunları birleştirilip çamaşırda ya da banyoda yeniden kullanılıyor.Ampüllerde florasan ya da tasarruf sağlayan ürünler kullanıyor. Her gelir seviyesindeki kişilerin ortak tutumu ise, gereksiz ışıkları söndürmek.Raporda vatandaşın uyguladığı diğer tasarruf yöntemleri şu şekilde sıralanıyor. Evler kapatılıyor, baba evine dönüş yapılıyor. Bekarlar aynı evi başkalarıyla paylaşıyor. Böylece kiradan tasarruf sağlıyor. Ev kiralarken, kapıcısız, asansörsüz, kombili evler tercih ediyor. Evde bulunulmayan saatlerde kombi yakılmıyor. Perde gupürü eskiyince yenisi ile değiştirip yenileniyor. Evleri boyamak için boya yerine kireç kullanılıyor. Eski buzdolaplarına kaplama yapılıyor, koltuk yüzleri değiştiriliyor...Vatandaş hasta olduğunda doktora gitmiyor, kulaktan dolma bilgilerle kendini tedavi ediyor. Kimileri komşusundan, eşinden, dostundan tek tek ilaç alıyor. Kimileri aktara gidip şifalı otlardan dermen bulmaya çalışıyor. Çocuğunun dişini kendi çekiyor, seyyar dişçiyi eve çağırıyor. Damacana suyu değil çeşme suyu kullanıyor. En yoksul kesim tuvalet kağıdı kullanmıyor. EĞİTİMDEN TASARRUFVatandaş tasarruf için çocuğunu özel okulldan alıyor, devlet okullarına gönderiyor. Okula giden çocuğuna harçlık veremiyor, ekmek arası kumanya hazırlıyor. Okul kitaplarını alamayan aileler çoğu zaman tanıdıklarından kitap temin etmeye çalışıyor Bazıları da ikinci el kitap alıyor. İkinci el satılan kitapları alamayanlar da fotokopilerle idare ediyor.Kadınlar, saç boyama, manikür, gibi bakımlarını evlerinde yapıyor. Saçını evde kesiyor, fön masrafından tasarruf için saçlarını ütü ile ütülüyor. Marka parfümler yerine açık parfümler kullanıyor. Perdeyi kumaşı metre ile değil, kiloyla alıyor. Marketlerdeki promosyonları sürekli olarak takip ediyor.�