Türk Ermeni kardeşliği tiyatro sahnesinde

Nar Taneleri, asırlardır Anadolu’da Türklerle aynı toprakları paylaşmış, kültürleri iç içe geçmiş, kader birliği yapmış Ermenilerin kültürel zenginliklerini anlatan destansı bir oyun. Oyuncular ağırlıklı olarak Ermeni kökenli vatandaşlarımız. Folklorik dans ve müzikleriyle bazen yüreğinize dokunan, bazen sizi eğlendiren oyunun özgün hikâyesi Aram Gostanyan ve Hagop Ari Güleç’e ait. Müşfik Kenter’in sesinden dinlediğimiz dizelerle başlayan oyun; izleyiciyi yalnızlaşmaya, kendi kültürüne yabancılaşmaya karşı çıkan Ermeni asıllı bir adamla birlikte tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Kendilerini dağılan nar tanelerine benzeten, kültürünün izini özlemle ve merakla süren bu adam, bazen Ağrı Dağı’na bazen Van Gölü’ne götürüyor izleyiciyi. Bazen de savaş günlerine... Çekilen acılar, efsaneler, destansı aşklar anlatılırken hep sevgi, anlayış, hoşgörü duygularıyla kurulan ilişkiler öne çıkıyor. Kardeşlik mesajı veriliyor.
Nar Taneleri oyunu sahneye konulmadan önce yaklaşık 2 yıllık bir prova süreci yaşandı. Çünkü oyuncuların büyük bir bölümü gönüllüler. Onları bir araya getirense Hagop Ari Güleç. Yıllardır Ermeni okullarında ve derneklerinde dans eden, eğitmenlik yapan Güleç’in asıl işi turizm. Yani kendisi de bir gönüllü. Güleç, okullarda eğitim verdiği öğrencilerini ve derneklerden tanıdığı arkadaşlarını haberdar ederek bir dans ekibi oluşturdu. Çalışmalarına devam ederlerken Bakırköy Belediyesi onlara destek verdi. Güleç’in hikâyesini yönetmen Aytekin Özen oyunlaştırdı ve yönetti. Bazı profesyonel oyuncular da oyunda rol aldı. Provalarını Bakırköy’deki Yunus Emre Kültür Merkezi’nde yapmaya başladılar. Fakat oyunun kadrosundaki gönüllülerin birçoğu çalıştığı, bazıları öğrenci olduğu için hep geç saatlerde prova yaptılar. Gece yarılarına kadar süren provalar ailelerinden, sevdiklerinden uzak kalmalarına neden oldu. Buna rağmen fedakarlık yapmaktan vazgeçmediler, sonunda uzun çalışmalar sona erdi, Nar Taneleri’yle seyirci karşısına çıktılar.
Oyunun 24 Mart’ta yapılan galası CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Türkiye Ermenileri Patrik Vekili Aram Ateşyan, Bakırköy Belediye Başkanı Ateş Ünal Erzen, Yeşilköy Ermeni Okulu’ndan Yetişenler Derneği Başkanı Arev Cebeci, fotoğrafçı Ara Güler gibi isimlerin katılımıyla gerçekleşti. Galada oyunun önemine değinilen konuşmalar yapıldı, barış, kardeşlik mesajları verildi, oyunculara ve oyunun hazırlanmasında emeği geçenlere çiçek, plaket verildi. En küçükleri 14 yaşındaki Arden Ulutaş ve Ani Kuyumcu olan gönüllü ekip, tepkilerden memnun olduklarını ve emeklerinin karşılığını aldıkları için mutlu olduklarını söyledi.
Oyunun yönetmeni Aytekin Özen, “Oyun her ne kadar bir adamın kendi varoluş nedeninin tarihsel kimliğini sorgulama ekseninde geçse de, özünde; dil, din, ırk ayrımı gözetmeksizin, tüm farklı inançların, değişik kültürlerin yan yana, dostluk kardeşlik içinde yaşanabileceğinin önemli ipuçlarını sunuyor insanlığa ve davet ediyor herkesi” diyor.
Nar Taneleri oyununda simultane üst yazı yerleştirmesi uygulaması var. Oyun işitme engellilere de hitap ediyor. Ayrıca oyundaki Ermenice şarkı sözlerinin Türkçe karşılıklarını okuyabiliyorsunuz.

SU ÇATLAĞINI BULDU

Nar Taneleri’nin bir bölümünde Hrant Dink’in sesinden, Anadolu’da dostane ilişkiler içinde yaşayan Ermeni ve Türk halkıyla ilgili gerçek hikâyelerden birini dinliyoruz: “Sivas’ın bir gün hangi kazasında bilmiyorum, yaşlı bir bey beni aradı. Dedi ki: ‘Oğul’ dedi, ‘Seni aradık, bulduk. Burada yaşlı bir kadın var. Herhal sizdendir bu’, dedi. ‘Allah’ın rahmetine kavuştu. Bunun yakınını falan bulursanız gönderin, gelip alsınlar ya da biz burada namazımızı kılıp gömeceğiz.’
Peki, dedim, amca ararım. Verdi adını soyadını. Beatrice Hanım diye biri. 70 yaşında, Fransa’dan oraya gezmeye gitmiş. Aradım. 10 dakika içinde buldum. Biz birbirimizi biliriz. Çok azız çünkü. Gittim dükkânlarına dedim: Böyle birini tanır mısınız? Adını verdim. Bir kadın döndü. ‘Benim anamdır’ dedi. Dedim valla böyle böyle. Senin anan nerede? ‘Yani Fransa’da yaşar.’ ‘Abi’ dedi, ‘o’ dedi ‘Senede 3-4 kere Türkiye’ye gelir. Ama İstanbul’a ya uğrar ya uğramaz. Kalkar köyüne gider’ dedi. ‘Terk ettiğimiz köyüne gider.’ Dedim böyle böyle kalk git. Ertesi gün bana bir telefon açtı. Bulmuş, tespit etmiş anasını. Ağladı birden. Peki getiriyor musun naaşını? Burada mı gömeceksin? ‘Ben getireceğim ama burada bir amca var’ dedi. Ağlamaya başladı. ‘Amcayı ver’ dedim. Amca aldı telefonu. Amca, niye ağlatıyorsun? ‘Oğlum’ dedi, ‘Bir şey demedim’ dedi. ‘Dedim ki: Kızım, anandır, malındır ama bana sorarsan bırak kalsın, burada gömülsün. Su çatlağını buldu’ dedi. Ben döküldüm, orada döküldüm. Anadolu insanının ürettiği bu deyişten döküldüm. Bu algılamadan döküldüm. Evet... Su çatlağını bulmuştu.”

Nar Taneleri’ni bu pazar; ayrıca 22-26 Nisan, 1-10-16-19 Mayıs, 1-11-12 ve 21 Haziran tarihlerinde saat 20.30’da Bakırköy Belediye Tiyatroları Yunus Emre Kültür Merkezi Müşfik Kenter Sahnesi’nde izleyebilirsiniz. Biletler Yunus Emre Kültür Merkezi Gişeleri, Kurtuluş’taki Dodo Giyim, Bakırköy’deki Beyaz Adam, Cumhuriyet Meydanı Gişe’si, Yeşilköy’deki Sevan Eczanesi’nde.

Oyunlaştıran ve yöneten: Aytekin Özen
Çeviren: Hermine Benlioğlu
Dans Müziği: Hagop Ari Güleç
Dekor-Kostüm-Işık: Bakırköy Belediye Tiyatroları
Oyuncular: Murat Kuş, Hagop Ari Güleç, Erdal Erol, Serda Mireşoğlu, Nora Nayir Delgi...
Dans ve oyuncu korosu: Narod Nayir Güleç, Selin İşlek Konu, Liza Çakaroğlu, Gülfidan Artan Ülutaş, Dilara Özdemir, Nadin Kasımoğlu, Ani Kuyumcu, Karin Çekem, Sesil Karahisaridis, Tanya Kıllıoğlu, Meral Kır, Lusi Avcı, Hagop Ari Güleç, Dikran Taş, İbrahim Dikme, Nora Nayir Delgi, Meydi Vanlıoğlu.