Tüp bebek iÅŸi çığrından çıktı

Sıradan bir gündü. Ve bir anda öyle olaÄŸandışı bir ÅŸey oldu ki, aklım uçtu. Ä°smi lazım deÄŸil bir doktor telefon etti, ‘‘AyÅŸ'anım, siz çok çocuk istiyordunuz, gelin size tüp bebek yapalım, üstelik...’’ Açıkça söylemiyor ama ben anlıyorum ki, ‘‘Size yazı konusu da çıkar!’’ demeye getiriyor. Haydaaa! Bu da nereden çıktı ÅŸimdi? Bu sayede, tüp bebek mevzuuna eÄŸilmek zorunluluÄŸunu hissettim. Doç. Dr. Bülent Urman'ı aradım, durumu anlattım. O da bana, ‘‘O bir ÅŸey mi?’’ dedi. Bakın ÅŸimdi ben size okuyorum: ‘‘Çocuksuz çift kalmayacak!’’ ‘‘Ünlü doktor dünyada en iyi gebelik oranları bizde dedi’’ ‘‘Tüp bebek artık yüzde 100 baÅŸarılı’’ ‘‘Artık ideal bebeÄŸe sahip olmak elinizde’’ ‘‘Tüp bebek ucuzladı: Bu ülke için seve seve’’ ‘‘Tüp bebeÄŸe 6 taksit!’’ ‘‘Bir tüp bebek yaptırana ikincisi bedava!’’ ‘‘Üç tüp bebek parası verin, gebelik olmazsa paranızı iade edelim’’. Bu laflar Bülent Urman'ı bir doktor olarak çileden çıkartan ve bu iÅŸ artık çığrından çıktı dedirten laflar. Neden öyle olduÄŸunu da heyecanlanmadan sakin sakin anlattı. Üç yaşındaki ÅŸahane kızı Defne de röportaj boyunca babasını yalnız bırakmadı...KomÅŸu apartmanın kapıcısının karısı ÅŸu anda para biriktiriyor. Çocukları olmadığı için tüp bebek yapacaklarmış. Tüp bebeÄŸe talep ne alemde?- Oldukça fazla... Karşıma gelip oturan çiftlere, tüp bebeÄŸin fiyatını söylemeye utandığım zamanlar oluyor. Ama sonradan, ‘‘Mümkün deÄŸil ödeyemez’’ dediÄŸim insanların, bir ÅŸekilde o paraları bulup buluÅŸturduklarına tanık oluyorum. Özellikle Türkiye'de bu konuda imece usulü bir yardımlaÅŸma var. Çünkü Türk insanının üremeyle, seksle ilgili bir obsesyonu var. Hele çocuk sahibi olmak! Düşük sosyoekonomik ve kültürel seviyede daha mühim ailevi bir problem. O ya da bu ÅŸekilde mutlaka bir çözüm istiyorlar.Talebin bu kadar çok olması saÄŸlıklı bir ÅŸey mi?- SaÄŸlıklı olan talebin gerektiÄŸi kadar olması. Yani ‘‘Ben gebe kalamıyorum’’ diyen bir kadına hemen ‘‘Çözüm tüp bebek’’ demek doÄŸru deÄŸil. Ama ne oluyor? Tüp bebek merkezlerinin sayısı günden güne artıyor. BaÅŸka yöntemlerle, hatta tedavisiz gebe kalabilecek çiftlere de bu yöntem öneriliyor. Yapay bir pazar yaratılıyor anlayacağınız.Peki fiyatlar makul bir seviyede mi?- Doksanların başında, bütün memlekette 3 tane tüp bebek merkezi vardı. Åžimdi sadece Ä°stanbul'da 22 tane var. O zamanlar bir mikroenjeksiyonun maliyeti yaklaşık 5000 dolardı, ÅŸimdilerde 2000 dolara geriledi.UMUT TACÄ°RLİĞİ YAPIYORLAR Tüp bebeÄŸin, para tuzağı olarak kullanıldığı söylenilebilir mi?- Tamamen bu iÅŸi yapanların ahlaki deÄŸerlerine kalmış bir ÅŸey. Karşınızdaki insan sizden medet umuyor. Çocuk sahibi olamıyor ve olabilmek için her ÅŸeyi göze almış durumda. Ona ne teklif etseniz kabul edecek. Bu durumda, olmayacak ÅŸeyleri olabilecek gibi göstebilirsiniz. Mesela kadın 45 yaşında, ‘‘Gebe kalma ÅŸansınız düşük siz bu iÅŸi denemeyin bile’’ diyorsunuz, ama o hayır cevabını kabul etmiyor, koÅŸtura koÅŸtura baÅŸka bir merkeze gidiyor ve ona, ‘‘Tedavi ÅŸansınız yüzde 20 hatta 30’’ deniyor. Yok böyle bir ÅŸey!Demek ki bu tüp bebek ciddi bir rant kapısı...- Elbette. Sizce özel hastanelerin ilk kurmak istedikleri bölüm neden tüp bebek? Çünkü iyi para kazanılan bir birim. Sigorta tarafından karşılanmadığı için hastanelerin cebine nakit para giriyor. Bir de, baÅŸka pek çok sektörde olduÄŸu gibi, faturasız iÅŸlem yaparak haksız kazanç elde ediliyor. Dürüst çalışan hastane sayısı maalesef pek fazla deÄŸil.Tüp bebek yaptıranların birden fazla çocuÄŸu oluyor. Bu normal mi? Tüp bebekle tek çocuk yapılamaz mı?- Yapılabilir. Ãœstelik artık çoÄŸul gebelikler baÅŸarısızlık olarak kabul ediliyor.ÊNe yani, tüp bebekle 5 çocuk baÅŸarısızlık mı!- Evet. Önceleri hedeflenen, çocuk sahibi olmak isteyen çifti gebe bırakmaktı. Nasıl olursa olsun, yeter ki olsun! Ama sonradan Amerika'da ve Avrupa'da bu gebeliklerin sisteme getirdiÄŸi maliyetler tartışılmaya baÅŸlandı. Tekil gebeliÄŸin maliyeti yaklaşık 30 bin dolar civarında... Maliyetten ne kastediyorsunuz?- Hastanın ya da sigorta ÅŸirketinin canlı bir çocuÄŸa sahip olmak için ödediÄŸi para. Ä°kiz gebelikte bu rakam 80-90 bin, üçüz gebelik de yaklaşık 140 bin dolar. Ãœstelik bu iÅŸin sadece maddi kısmı. Bir de psikolojik ve manevi kısmı var. Çocukların yoÄŸun bakımda kalması, o çocukların sakat doÄŸma riski, daha sonra bir ailenin o üç çocuÄŸu bir eve götürüp aynı anda bakmaya çalışması, o çocukların büyümeleri, eÄŸitimleri, ÅŸunları, bunları... Yani artık tüp bebekte çoÄŸul gebelik itibar edilen bir ÅŸey deÄŸil. Avrupa ÅŸu an ‘‘single embriyo transfer’’ denilen ÅŸeye geçmeye çalışıyor. Dünyanın pek çok ülkesinde de transfer edilecek embriyo sayısında kanuni kısıtlamalar var. Ãœstelik denetleyen kuruluÅŸlar da. Bugün Ä°ngiltere'de iki taneden fazla embriyo transfer edemiyorsunuz. Üçüz gebelik elde ederseniz kanunu çiÄŸnemiÅŸ oluyorsunuz, suçlu duruma düşüyorsunuz!Peki Türkiye'de...- Hiçbir kısıtlama yok. Benim hastalarım arasında bir uygulamasında 10 tane embriyo transfer edilmiÅŸ biri vardı. Düşünün 10 tane! Gebe kalsaydı, altız, yediz filan olacaktı...Neden böyle çığ gibi çoÄŸalıyorlar?- Herkes bu pastadan pay almak istiyor. Ä°yi de, var mı bu ülkede bu kadar çok merkezi taşıyabilecek kadar eÄŸitilmiÅŸ insan? Cevabı yok. Tüp Bebek Kurulu'ndan bu iÅŸi yapabilirsin onayını aldın mı, tamam. Ne istiyor bu kurul? Åžu kadar metrekare laboratuvar, bekleme salonu, tuvalet, ambulans, asansör falan, filan. Sonra, a aleti, b aleti. Ama bu iÅŸlerden anlayan klinisyenin kriteri yok! Laboratuvar embriyoloÄŸunuz da varsa, kolay, açıverirsiniz bir tüp bebek merkezi!TUZAKLARA ARACI MEDYAAnne adaylarına ne tür tuzaklar kuruluyor?- Tüp Bebek Kurulu'nun kurallarına bakarsanız, bir merkez yaptığı iÅŸleri, bilimsel bir derginin dışında lanse edemez. Ama öyle olmuyor iÅŸte! Her hafta ‘‘ünlü doktor’’ bilmem kimin müthiÅŸ bir mucizesini okuyoruz! Çocuk sahibi olmak isteyen insanlar umutlanıyor ama ne yazık ki haberler de çoÄŸunlukla gerçeÄŸi yansıtmıyor. Maalesef tuzaklar medya aracılığıyla kuruluyor.Peki doktorların, hastanelerin, merkezlerin hiç mi suçu yok!- Olmaz mı? Hastalara abartılmış gebelik oranları veriyorlar. Bana diyor ki hastam, ‘‘Siz düşük bir gebelik ihtimali veriyorsunuz. Oysa bilmem neresi ÅŸansımın yüzde 70 olduÄŸu söyledi!’’ Tuzaklardan biri bu, umut tacirliÄŸi! Ben şöyle bir haber okudum, ünlü doktor bilmem kim, su altı lazeri kullanarak embriyoları rahime yapıştırıyormuÅŸ! Yüzde 90 gebelik ihtimali elde ediyormuÅŸ! Kısırlığa son! Hurraaa! Herkes o ünlü doktora koÅŸuyor. Ben böyle birini bizzat SaÄŸlık Bakanlığı'na, Ä°l SaÄŸlık Müdürlüğü'ne ve Tabibler Odası'na ÅŸikayet ettim. Yok çünkü böyle bir ÅŸey! Ama ne oldu? Hiçbir ÅŸey. Tabipler Odası bir ihtar göndermiÅŸ, o kadar. Bu tür insanların kanseri tedavi ettiÄŸini iddia eden Zakkumcu Bilmem Kim'den ne farkları var?Hepsi bu kadar mı!- Hasta telefon açıyor, ‘‘Türkiye çapında tüp bebek kampanyası varmış, siz de kampanyaya dahil misiniz?’’ Duruma bakar mısınız? ‘‘Bize gelin ÅŸu kadar para verin, size üç uygulama yapalım, gebe kalamazsanız paranızın ÅŸu kadarını iade edelim!’’. Ya da ‘‘Memleketim İçin Seve Seve kampanyasına bilmem hangi tüp bebek merkezi de katıldı!’’. Ä°ÅŸin kötü tarafı tıbbın baÅŸka hiçbir alanında yok bunlar. Siz hiç açık kalp cerrahisi kampanyası duydunuz mu? Ya da prostat kampanyası. Ama tüp bebekte var!Eyvah durum giderek vahimleÅŸiyor, peki açıkladıkları doÄŸurganlık oranları doÄŸru mu?- Valla, merkezler yıllık sonuçlarını Tüp Bebek Kurulu'na gönderiyorlar. Ama bunların doÄŸruluk oranı bilinmiyor, kontrol da edilmiyor. Oysa yurt dışında denetim altında. Ä°nternet'e giriyorsunuz ve istediÄŸiniz her ÅŸeyi öğreniyorsunuz. O merkeze kaç kiÅŸi baÅŸvurmuÅŸ, kaçına tüp bebek tedavisi uygulanmış, kaçının kucağında ÅŸu anda bebek var. Ailelerden de kontrol edilerek hazırlandığı için karambolde kalan herhangi bir durum yok. Bizde masabaşında, tamamen gerçek dışı verilerle o formlar doldurulabilir ve hiçbir kontrol mekanizması yok.DOKTORLARA YÃœZDE VERÄ°LÄ°YORNe yani, tüp bebekle doÄŸumda dünya sıralamasında en üstlerde yer almıyor muyuz!- Bizim merkezlerin verilerine bakılacak olursa bizden iyisi yok! Güya acayip baÅŸarılıyız. Hatta Amerika'dan bile üstünüz!Hipokrat yemini etmiÅŸ bir doktor olarak sizin bu gördüğünüz manzara karşısındaki duygularınız nedir?- Vahim buluyorum olup biteni. Tüp bebek iÅŸi artık çığırından çıkıyor. Benzer bir durum, radyolojide de yaÅŸanmıştı. Bizim hastanenin sokağında, tam 4 tane manyetik rezonans merkezi var. MR yani. Oysa bütün Londra'da 2 ya da üç taneden fazla bulamazsınız. Bir tek Ä°stanbul'da tüm Ä°ngiltere'den daha fazla MR makinası var! SaÄŸlık sistemimiz çarpık. Gereksiz yere tetkik isteniyor. Karşılığında da doktorlara yüzde veriliyor...Tüp bebek yönetmeliÄŸi belli ki yeterli deÄŸil...- Evet. Çünkü oldukça sığ hazırlanmış. Åžu anda önemli bir revizyon içinde. Eminim o kuruldaki insanlar da rahatsızlar. Konunun üzerine gitmek istiyorlar. Zaten zorundalar. Çünkü ipin ucu tamamen kaçmak üzere.KuÅŸku duyanlar gerçeÄŸi nereden ve nasıl araÅŸtıracak?- Zor. Çok zor. Gazetede okuyacak inanacak ve gidecek. Maalesef! Tüp bebekte çok uzun yıllardır devrim sayılabilecek hiçbir yenilik yok. Sadece gebelik oranlarında bir yükseliÅŸ söz konusu. Yenilikleri takip etmek hekimlere düşüyor ama bunların hasta üzerindeki uygulamalarının denetimi Türkiye'de derneklere düşmeli. Tüp Bebek Kurulu'na ya da Türk Jinekoloji DerneÄŸi'ne. Birtakım haberler çıktığı zaman da, Türk Jinekoloji DerneÄŸi ‘‘Görüşümüzü bildiriyoruz. Åžu haber yanlıştır, bu doÄŸrudur demeli ki vatandaÅŸ da neyin ne olduÄŸunu anlasın!’’.Biz nereden bilelim sizin anlattıklarınızın doÄŸru olup olmadığını...- Bilemeyeceksiniz malesef!Ya siz de kendi merkezinizin reklamını yaptıysanız!- Kendi merkezimizin reklamını yapmadım. Ä°smini bile zikretmedim...ÇEKÄ°LÄ°ÅžTE KAZANANA BEDAVA TÃœP BEBEKTüp bebek alanında rekabet inanılmaz seviyede! Ä°ndirimler yapılıyor. Kampanyalar hazırlanıyor. Toplantılar düzenleniyor, bazı merkezler o toplantılara sponsor oluyor, çekiliÅŸte kazanana bedava tüp bebek yapılıyor. Böyle tuhaf ÅŸeyler oluyor iÅŸte.TÃœP BEBEK Ä°STEYEN ANNE ADAYLARI DÄ°KKATHer yolu deneyip çocuk sahibi olmayan ve tüp bebekle doÄŸum yapmaya karar veren anne adaylarının dikkat etmesi gereken bazı hususlar var: 1) Verilen en yüksek gebelik oranı daima en doÄŸru oran deÄŸildir. 2) Verilen gebelik oranının canlı doÄŸum oranıyla baÄŸdaÅŸtırılması gerekir. 3) En ucuz fiyat en doÄŸru yer, en iyi tedavi anlamına gelmez. Birileri on lira dediÄŸinde, neden diÄŸerinin üç liraya yaptığının soruÅŸturulması ve bu iÅŸ nasıl bu kadar ucuza yapılabiliyor diye araÅŸtırılması lazım. 4) Son olarak bu tedaviye gerçekten ihtiyacım var mı diye sormalı. Çünkü hastaların büyük bir kısmı bize ‘‘Ben tüp bebek yaptırmaya geldim’’ diye deÄŸil, ‘‘ÇocuÄŸum olmuyor’’ diye geliyor.Â