OluÅŸturulma Tarihi: Mart 16, 2004 00:00
Parkinson, ilerleyici ve kronik bir hastalık. Beyinde dopamin denen maddeyi saÄŸlayan hücrelerin, henüz bilinmeyen bir nedenle hasara uÄŸraması, azalmasıyla ortaya çıkıyor.Hareket ve denge sistemi etkileniyor. Genellikle 55 yaÅŸ üstünde çıksa bile, gençlerde de görülebiliyor. Türkiye’de 60 yaşını geçen 300 kiÅŸiden biri Parkinsonlu. Amerikan Hastanesi Beyin Cerrahisi KliniÄŸi’nden Dr. Ali Zırh hastalık ve tedavisiyle ilgili sorularımızı yanıtladı. Parkinsonda en sık görülen belirti nedir?Titreme en sık görülen belirti. Sıklıkla elde ve baÅŸ parmakta. Ancak örneÄŸin heyecan ile ortaya çıkan titremelerle karıştırılmamalı. Uzuvların titremesi, hareket hızının yavaÅŸlığı, adalelerde sertlik, denge ve yürüme bozuklukları, konuÅŸmada ses bozukluÄŸu, ince iÅŸleri yapmada beceriksizlik, yutma zorluÄŸu, kabızlık, terleme, aÄŸrılı kaslar ve kasılmalar, depresyon, yazı yazmada zorluk diÄŸer belirtileri.Erken tanı mümkün mü?Erken tanı için iki ayırıcı belirti var. Ä°lki dinlenirken titremeler, diÄŸeri de hareketlerde yavaÅŸlama. Eskiden rahat yapılan hareketlerin ağırlaÅŸması, beceriksizleÅŸme. Muayene ve tetkikler sonucu sadece dopamin eksikliÄŸi olduÄŸu anlaşılırsa tanı konur. Hastalığın tedavisi mümkün mü?Parkinson kronik bir hastalık. Ne yazık ki tamamen kurtulmak mümkün deÄŸil. Bozulan kimyasal dengenin düzeltilmesine, yaÅŸam kalitesinin artırılmasına dayanıyor tedavi. Hastalığın derecesine göre 3 grup ilaç kullanıyoruz. Birinci gruptaki ilaçlar belirtilere yönelik. Hastanın kendini daha rahat hissetmesini saÄŸlıyor. 60 yaşın altındaki hastalara veriyoruz. Ä°kinci gruptaki ilaçlar beynin dopamin kaynaklarını daha iyi kullanmasını saÄŸlıyor. Üçüncü gruptakiler ise dopaminin kendisini içeriyor. Ä°laç grupları sırayla deneniyor. Bazen ilaçlar kombinasyonlar halinde kullanılıyor. Ameliyat ne zaman gündeme geliyor?Hastalar ilaç tedavilerine baÅŸlangıçta iyi yanıt veriyorlar. Ancak yıllar geçtikçe hastalığın ilerlemesi, ilaca tolerans geliÅŸmesi ve yan etkiler nedeniyle sorun yaÅŸamaya baÅŸlıyorlar. Ä°laç tedavisi ile yapılacak birÅŸey kalmamışsa cerrahi müdahale gerekebiliyor. Uyguladığınız mikro elektrot kayıt ve stimülasyon tekniÄŸi yöntemi güvenilir mi?5 yılda 350 parkinson ameliyatı yaptım. Bu hastaların tamamı, ameliyat sonrasında hastalığın etkilerinden kısmen ya da tamamen kurtuldular. Cerrahi giriÅŸimler içinde bu en seçkin ve karmaşık ama bir o kadar da güvenilir ve baÅŸarılı bir yöntem olduÄŸunu düşünüyorum.Yöntemi nasıl uyguluyorsunuz?Beyindeki 2-3 milimetre çapındaki anatomik oluÅŸumun saptanmasına dayanıyor. Bu bölgede dopamin eksikliÄŸi sonucu hücreler aşırı aktivite gösteriyor. Bu durumu ‘sürekli frene basılı araba’ya benzetebiliriz. Biz frene basılı ayağı kaldırıyoruz. Ne bir mimimetre aÅŸağıya ne de bir milimetre yana gidemeyiz. Tek hücre düzeyinde mikroelektrot kayıt ve stimülasyon tekniÄŸiyle bu bölgeleri hatasız bulabiliyoruz. Beynin fizyolojik haritasını çıkarmak için beynin içine çok ince bir elektrotu, kafatasına delinen minik bir delikten bilgisayar yardımıyla ilerletiyoruz. Beyinteki tek bir hücrenin bile elektriksel aktivitesini dinleyebiliyoruz. Bu sırada hasta uyanık oluyor. Mikroamper düzeyinde elektrik akımı vererek hastaların bu uyarıyı verdiÄŸi yanıtı izliyoruz. Bundan sonra önümüzde iki seçenek var ya lazere benzeyen bir yöntemle anarÅŸiye yol açan bölgeyi yakmak ya da bölgeye beyin pili takmak.Beyin pili ne kadar etkili?Tedavinin önemli alternatiflerinden biri. Kalp pili gibi yerleÅŸtiriliyor ve 4-8 yıl ömrü var. Sadece Parkinson deÄŸil, baÅŸka hareket bozukluklarının tedavisinde de etkili. Pil takıldıktan sona hastaların günlük yaÅŸamları kısıtlanmıyor. Her türlü sportif faaliyeti sürdürebilir ve yüzebilirler. Åžu güne kadar 17 hastaya beyin pili taktık. Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ
button