Test sonuçları ırkçıların keyfini kaçırıyor

Hürriyet Gazetesi yazarı Bekir Coşkun, köşesinde test sonuçlarıyla ilgili şöyle yazmıştı: "Ben dünya üzerindeki ırkçılığın ve faşist milliyetçiliğin DNA sayesinde ortadan kalkacağına, çünkü her ülkede var olan faşist milliyetçilerin ne mal olduklarının DNA’lar ile ortaya çıkacağına inanıyorum. Herkes bu testi yaptırmalı." Hanson’a testi yapan Floridalı özel şirketin bilimsel direktörü Dr. Matt Thomas’la testin özelliklerini konuştuk.

CSI GİBİ ÇALIŞIYORUZ

Atalarınızı bulmamız için yapmanız gereken size verdiğimiz pamuklu çubuğu yanağınızın içinde gezdirmek ve bize göndermek. Pamuğa, DNA içeren hücreler yapışıyor. Çubuğu bir tüpe koyuyoruz. Farklı kimyasallar ekleyip DNA’nızı ayrıştırıyoruz. Yani yaptığımız iş TV dizisi CSI’da (Olay Yeri Araştırma) gördüğünüz gibi. Benzer aletlerle DNA kodunu çözüp bilgisayara yüklüyoruz. Olasılık hesabı yapan özel bir program, bu kodu çeşitli istatistikler ve şablonlarla karşılaştırıyor. Örneğin, kişinin DNA’sında birinci bölgede G harfi çıkarsa atası Avrupalıdır. Sonuçta yüzde 80 Avrupalı, yüzde 20 Ortadoğulu çıkabiliyorsunuz. İşlem bir haftada tamamlanıyor.

TESTİMİZİN FARKI HEM ANNE HEM BABA TARAFINI GÖSTERMEMİZ

Yöntemi biz keşfetmedik, bu alandaki bilgi birikimini kullanıyoruz. Bu yöntemlerin geçerliliği son 15 yılda birçok bilimsel makaleyle kanıtlandı. Birçok ülkede bu tür DNA testi yapan şirketler var. Diğerlerinden farkımız, testle kişinin atalarını bulabilmemiz, ırksal özelliklerini oranlar halinde çıkarabilmemiz. National Geographic’in başlattığı, yaygın uygulanan mitokondrial DNA testi sadece kişinin anne tarafıyla ilgili bilgi veriyor. Bizimki hem anne hem baba tarafındaki gelişim sürecini gösterebiliyor.

BİZ IRKIN BİYOLOJİK BİLEŞENLERİNİ BULUYORUZ

Irk kavramının farklı birçok tanımı, belirleyici faktörü var. Toplumsal, kültürel etkiler bu faktörler arasında. Biz, ırkın sadece genetik bileşenlerini inceliyoruz. Kişinin zenci ya da beyaz olmasını, atalarının dünyanın farklı yerlerinden gelmiş olmasıyla açıklıyoruz. Aslında DNA, çok basit; dört harflik bir kod. Bir kuşaktan diğerine geçerken değişim gösterir, bunu tespit etmek mümkün. Zaten yaptığımız, bu değişimleri tespit etmek. Örneğin DNA’nızı alıyoruz ve karşımıza "G" harfi çıkıyor. Biliyoruz ki bu harf Avrupalılarda yaygın ama Kızılderililerde çok nadir bulunuyor. Buradan hareketle istatistiksel analizler yapıyoruz, DNA’nızı referans gruplarıyla karşılaştırıyoruz ve atalarınızın nereden geldiğini çözebiliyoruz.

SAFKAN ALMAN VEYA TÜRK POLİTİK BİR TANIM

Kişinin yüzde yüz Kızılderili ya da yüzde yüz Avrupalı kabul edilebilmesi için DNA’sının tamamen bu grubun özellikleriyle örtüşmesi gerekir. Buna çok nadir rastlıyoruz. Çoğunluk karışık ırk özellikleri gösteriyor. Örneğin DNA’larını incelediğimiz Doğu Avrupalıların çoğunda Doğu Asya kodlarına rastladık. Bu, iki toplumun farklı kuşaklar boyunca yakın ilişki kurduğunu gösteriyor. Ülkelerin, ırkların kesin çizgilerle birbirinden ayrıldıkları düşünülür. Testlerimiz, bunun doğru olmadığını, "safkan Alman" ya da "safkan Türk" kavramlarının politik tanımlar olduğunu gösteriyor. Örneğin testlerimizde, ülkenin kuzey ve güneyinde yaşayan Almanlarda farklı DNA özellikleri saptadık. Peki safkan Alman nedir? Bunun cevabını testimiz veremez. Çünkü insanoğlunun yüzyıllar boyunca kurduğu ilişkiler, ulaştığı yerler bugünkü haritalar üzerindeki sınırlarla sınırlı değil.

ARKADAŞINA DNA TESTİ HEDİYE EDENLER VAR

Test için başvuranların birincil nedeni merak. ABD’de bundan dört yıl önce Sağlık Bakanlığı’nın başlattığı Human Genome Project (İnsan Genetik Haritası Projesi) çok konuşulmuş, medyada çok yer almıştı. DNA’daki 3 milyar bilgiyi çözerek insana dair her şeyi öğrenmeyi amaçlıyor bu proje. Yakında bitecek. Bu proje ve TV’deki CSI dizisi DNA’ya ilgiyi artırdı. Test yaptırmak, DNA’larını görmek isteyenlerin sayısı arttı. Aslında kimim, atalarım nereden geldi, dünyanın farklı yerlerindekilerle ortak biyolojik özelliklerim var mı gibi soruların yanıtlarını arıyorlar. Büyüklerinden dinledikleri aile öyküsünü teyit etmek istiyorlar. Müşterilerimizin büyük kısmı, evlatlık alınan ve biyolojik ailesini hiç tanımayan kişiler. Onların merakı ve köklerini bulma isteği bambaşka. Bu arada test hediyeye dönüştü. Hediye almakta zorlanılan kişiye verilebilecek en güzel hediye bu aslında. Bazıları sonuçları sağlık dosyalarına koyuyor, bazıları da çerçeveletip salonlarına asıyor. Evlatlık olanlar ise sonuçlara göre kökleri neredeyse oraya seyahat ediyor ve araştırmalarını derinleştiriyor.

DÜŞMAN DEDİKLERİNİZLE ORTAK GENLERİNİZ ÇIKARSA ŞAŞIRMAYIN

Test sonuçları çoğunlukla kişinin geçmişiyle ilgili bilgileriyle uyumlu oluyor. Farklı çıktığını da gördük. Beklenmedik sonuç alanların bazıları heyecanlandı, bazıları ise kızdı. "Bu işi bilmiyorsunuz, yanlış yapıyorsunuz" diyen şikayet mektupları aldık. Bazı kişiler bu tür sürprizleri kaldıramıyor. Özellikle politik yaklaşımını ırk ekseninde belirleyenlerin keyfi DNA testinden sonra kaçabiliyor. Sonuç politik yaklaşımlarıyla çelişebiliyor. Hiç ortak noktanız olmadığını düşündüğünüz, eleştirdiğiniz, hatta düşman gördüğünüz toplumlarla biyolojik özellikler paylaştığını görseniz ne yaparsınız? Ama aynı şekilde bana gelip "Büyükannemin yıllardır anlattığı hikayeleri bilimsel olarak kanıtladınız, teşekkür ederim" diyen çok oldu.

BİLGİLERİ KÖTÜ EMELLERİMİZ İÇİN KULLANMAYACAĞIZ

Kamuoyunda DNA testiyle ilgili birçok çekince var. Topladığımız bilgilerin kötüye kullanılmasından korkuluyor. Veriler sıkı güvenlik önlemleri ve yasaların koruması altında. Bilgilerinizi polis bile istese, onayınızı almadan vermem. Ayrıca şirketimiz müşteri bilgilerini başka alanlarda kullanmama konusunda yasal yükümlülük altında.

Thatcher’ın kızı ve Whoopi Goldberg de yaptırdı

Testi geçen sene eski İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher’ın kızı da yaptırmıştı. Onun DNA’sında yüzde 24 Ortadoğu kodu çıkmıştı. ABD’li aktris Whoopi Goldberg ise testi geçen hafta yaptırdı ve sonuçta köklerinin Afrika’da, Gine Bisau’daki iki kabileye ait olduğunu öğrendi. Gine Bisau’da bu durum sevinçle karşılandı ve Goldberg’e özel bir davet hazırlandı. Ama Goldberg uçak korkusu nedeniyle 20 yıldır çok az seyahate çıkıyor.

ÜLKE DEĞİL BÖLGESEL ORANLAR VERİYOR

DNA Print şirketinin testi DNA’nızdaki 176 genetik göstergeyi inceliyor. Sonuç, oranlarla veriliyor. Örneğin, yüzde 85 Avrupalı, yüzde 15 Ortadoğulu çıkabiliyorsunuz. Ülke, din kriterleri hakkında bilgi vermiyor. Ama Ortadoğulu dendiğinde Suudi Arabistan, Irak, İran, Ürdün ve Kuzey Afrika’nın Arap ülkeleri kastediliyor. Ya da örneğin Kuzey Avrupa dendiğinde İrlanda, İskoçya ve İngiltere; Güneydoğu Avrupa ise Türkiye ve Yunanistan anlamına geliyor. Fiyatı 200 dolar ve posta ücreti.

Anadolu Türkleri’nin genleri Akdenizli

İspanya’daki Madrid Complutense Üniversitesi’nden üç bilimadamı Akdeniz toplumları ile Afrika’da Sahra Çölü’nün altındaki bölgede yaşayan toplumlar arasındaki genetik yakınlıkları inceledi. Sonuçlarını 2002’de Tissue Antigens Dergisi’nde yayımladı. Altı önemli bulgu elde edildi: 1) Anadolu Türkleri’nin genleriyle diğer Akdenizlilerinki arasında belirgin fark yok. Bu veri Asya’dan gelen Türk akınlarının izlerinin bölgedeki genetik yapıya yansımadığını gösteriyor. 2) Kürtlerin ve Ermenilerin genetik yapıları Türklere ve diğer Akdenizlilere çok yakın. 3) Tarihteki Aryan akınlarının izi, bölgedeki genetik özelliklerde görülmüyor. 4) Yunanlar, genetik açıdan Sahra şeridi altındaki toplumlarla (Etiyopyalılarla ve Batı Afrikalılarla) ortak özelliklere sahip. Chr 7 kodlarındaki benzerlik bu tezi doğruluyor. 5) Basklılar dahil, İber Yarımadası’ndaki toplumlarla Kuzey Afrikalı Berberiler arasında yakın bir bağ var. 6) Bugünkü Cezayir ve Fas nüfusunun genetik özelliklerini Berberilerinkinden ayırt etmek imkansız.