Tekel’i dünya markası yapacağız

Tekel’in içki bölümünü alan ÅŸirketin CEO’su Galip YorgancıoÄŸlu, tüketim eÄŸilimlerini belirlemeden tasarrufa gitmeyeceklerini söylüyor, rakı ve likörle dünya piyasasında iyi bir yer bulacaklarına inanıyor. YorgancıoÄŸlu, ‘Yeni Tekel’i Tempo’ya anlattı.Dünyanın yedinci büyük üreticisi konumunda olan Tekel’in alkollü içkiler bölümünü satın alan Nurol Limak Özaltın Tütsab Ortaklığı geçtiÄŸimiz günlerde MEY adı altında yeni bir ÅŸirket kurdu ve başına da Burger King’den transfer ettiÄŸi Galip YorgancıoÄŸlu’nu getirdi.YorgancıoÄŸlu, Türkiye’de kendi deyimiyle ‘keyif verici maddeler sektörü’nün en deneyimli yöneticilerinden biri. Daha önce Coca Cola ve Philip Morris’te önemli görevler üstlenmiÅŸ, dünyanın bir numaralı alkollü içki ÅŸirketi Diego’nun Türkiye ÅŸubesini kurmuÅŸ. Bu kadar içki ve sigaranın arasında Burger King biraz aykırı duruyorsa da YorgancıoÄŸlu, ‘whopper’ı da keyif verici maddeler arasında sayıyor.YorgancıoÄŸlu, bir milyar dolarlık bir ÅŸirketin başına geçtiÄŸi için bir hayli heyecanlı ve Tekel’i bir dünya markası yapmaya kararlı. Tekel’in özelleÅŸtirilmesiyle Türkiye’deki alkollü içki üretiminin de patronu konumuna gelen MEY’in çiçeÄŸi burnunda CEO’su, a’dan z’ye Türk içki sektörünü anlattı...- Tekel’i Türkiye’nin dört bir yanına dağılmış 17 fabrikasıyla birlikte devraldınız. Rakı ve ÅŸaraptan vermut, brendi ve viskiye kadar çok çeÅŸitli içki üretiyordu Tekel. Bu yapıyı hantal bulup deÄŸiÅŸtirecek misiniz?Tekel, 10 çeÅŸit içki üretiyor. Neredeyse hafif ve alkollü içkilerin tamamında üretimi var. Dünyada benzeri olmadığını söyleyebilirim. Bilecik’te likör fabrikamız, Çanakkale’de brendi ve kanyak üretim merkezimiz, Yozgat’ta bira fabrikamız var. Listenin tamamı çok daha uzun. DoÄŸrusu, ÅŸimdilik bunların hepsini muhafaza etmeyi düşünüyoruz. Hiçbirinden vazgeçmeye niyetimiz yok.Ankara viskisine devam- Mesela, Tekel’in Ankara viskisini üretmeye devam edecek misiniz, yoksa biz rakı ve birada kalalım, brendi ve kanyaktan çıkalım gibi bir strateji mi izleyeceksiniz?Ankara viskisini üretmeye devam edeceÄŸimizi kesin olarak söyleyebilirim. Çünkü baktığınız zaman iç piyasada ciddi bir pazarı var. Neden üretmeyelim ki? Barlara, gece kulüplerine veriliyor; ayrıca, turistik tesislerin de talebi var. Genel olarak tüketici eÄŸilimlerini belirlemeden hiçbir tasarrufta bulunmayacağız. Tekel’in 1500’ü mavi, 100’ü beyaz yakalı olmak üzere 1600 çalışanı var. Bu alanda da ÅŸimdilik bir deÄŸiÅŸiklik düşünmüyoruz.- Ä°lk bakışta ÅŸirketin güçlü ve zayıf yönlerini ne ÅŸekilde ifade edersiniz?En güçlü yönümüz neredeyse dünyadaki bütün içkileri üretebiliyor olmamız. Rakı ve ÅŸarapta fabrikalarımız iyi durumda. Likör fabrikalarımız da çok iyi durumda. Votka ve cin üretimi de gayet kaliteli. Aslında fabrikaların hemen hepsi ya yeni yapılmış ya da revize edilmiÅŸ. O açıdan bir sorun yok. Ancak, marka ve pazarlama konularında hiçbir ÅŸey yapılmamış tabii. Bu konuda da kimseyi suçlamıyorum. Tekel konumunda olan hiçbir firma bu konuda çaba harcamaz.- Rakıda rakipsiz konumunuza karşın ÅŸarap ve birada rakipleriniz çok güçlü. Bu konuda bir ÅŸey yapmayı düşünüyor musunuz?Türkiye birada çok ciddi bir patlama yaÅŸadı. Ben Türkiye’de Diego’yu kurduÄŸumda bira tüketiminin yüksek alkollü içkilere oranı yüzde 60’a yüzde 40 seviyesindeydi. Åžimdi biranın oranı yüzde 70’e çıktı. Arada geçen yıllarda bira üreticileri ciddi yatırımlar yaptılar. Son 3-4 yılda pazara hem yerli hem yabancı çok güçlü markalar girdi. Bunların hepsi önce Tekel’in pazarından çalmış. Tekel de buna seyirci kalmış. Göz göre göre pazardaki payını yitirmiÅŸ. Aynı ÅŸey ÅŸarap için de geçerli. - Bira ve ÅŸarapta Tekel markalı ürünlerin pazar payı için ne söyleyebilirsiniz?Birada dediÄŸim gibi çok ciddi kapasite sorunu var. Tekel birası Türkiye’de tüketilen biranın yüzde biri bile deÄŸil. 20 milyon litre civarında bir ÅŸey üretiyoruz. Önce talebi ve üretimi canlandıracağız. Åžarapta 6-7 yıl öncesine kadar yılda 14 milyon litre satış yaparken, bugün bu rakam bir milyon litreye düşmüş. Çünkü özel sektör almış başını gitmiÅŸ. Oysa, Tekel’in halk arasında ÅŸarapçı tabir edilen ve en ucuz ürünü tüketen kesime hitap eden ürünlerden tutun da yabancı üzümlerle üretilen ÅŸaraplara kadar geniÅŸ bir üretim yelpazesi var. Güzel Marmara, BuzbaÄŸ, Gamay, Keyif, Harput, HoÅŸbaÄŸ, Ãœrgüp vs... Bunlar hepsi Tekel’in üretimi.Tekel birası bir marka- Pazara yeni markalarla çıkmak gibi bir niyetiniz var mı?DoÄŸrusu, Tekel birasını ben bir marka olarak deÄŸerlendiriyorum. Ä°steyip de her zaman bulamayan bir müşterisi var. O yüzden birada Tekel adını kullanmaya bir süre daha devam edeceÄŸiz. Ancak, bir milyar litrelik devasa bira pazarında yalnızca Tekel markasıyla mücadele edemeyiz. Tabii ki, farklı ürünler de geliÅŸtireceÄŸiz. Åžarapta ise sabırlı olacağız. Ä°ÅŸe önce kaliteli üzüm yetiÅŸtirmekle baÅŸlamak istiyoruz. - Tekel’in dünya içki üreticileri arasında yeri nedir?Tekel, 100 milyon litre üretim kapasitesiyle ciddiye alınması gereken bir üretici. Bu kapasitenin yüzde 60’ını kullanıyor. Cirosu bir milyar dolar. Benim tahminin dünyada 7. sırada olduÄŸu. Mesela, birinci sırada olan Diageo’nun cirosu 15 milyar dolar. Aradaki fark, Diageo’nun tüm dünyaya satış yapması, Tekel’in ise yerel bir ÅŸirket olmasından kaynaklanıyor. Biz bu durumu deÄŸiÅŸtirmek, Tekel’i dünyaya açmak istiyoruz.Nerede ne fabrikası var?Ä°stanbul rakıNevÅŸehir rakıTekirdaÄŸ rakıŞarköy ÅŸarapÄ°zmir rakı ve ÅŸarapBilecik likörDiyarbakır rakıElazığ ÅŸarapYozgat biraÃœrgüp ÅŸarapAnkara viskiÇanakkale brendi ve kanyakÅžiÅŸesi güzel deyip Grappa alıyorlar- Türkiye’de içki tüketimi geliÅŸmiÅŸ ülkelerle, hatta benzer ülkelerle kıyaslandığında bir hayli düşük. Bu durumda Türkiye’deki firmaların güçlenmesi zor deÄŸil mi?KiÅŸi başına düşen alkol tüketimi bir litre. G.Kore’de 13, Avrupa ortalaması ise 8 litre civarında. Ben Türkiye’nin kapasitesinin daha yüksek olduÄŸunu düşünüyorum. Zaten içki tüketimi dünyada giderek artıyor. Daha çok ihracatla büyümeyi hedefliyoruz. Kore’nin içki tüketimi çok yüksek ama ihracatı yok. Oysa bizim en baÅŸta rakı olmak üzere pek çok üründe böyle bir ÅŸansımız var. Mesela, likörlerimiz dünyada gerçek meyve özüyle yapılan tek likör. Bizden baÅŸka herkes aroma kullanıyor. Ama, iÅŸ markalaÅŸmaya geldiÄŸinde çuvallıyoruz. Ä°talyanların Grappa diye bir içkisi var. Bana göre dünyanın en kötü içkisi. Sırf ÅŸiÅŸesi güzel diye bütün dünyada alıcısı var. Bizim güzelim likörlerimizin ise bir markası bile yok. Votka ‘votka’, cin ‘cin’ diye satılıyor. Öncelikle bunlara bir kimlik kazandırmak gerek. Ambalaj ve ÅŸiÅŸelemeye ciddi yatırım yapmayı düşünüyoruz.Alkollü içkide en büyükler1 Diageo2 Pernod Ricard3 Gemini Alliance4 Brown & Forman5 Maxxium6 Allied Domecq7 TekelÂ