Taşeron işçilerin kadro güvencesi olacak mı?

Maliye Bakanı Naci Ağbal, NTV canlı yayınına konuk oldu. NTV Ankara İstihbarat Şefi Ahmet Ergen’in sorularını yanıtlayan Ağbal, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun dün açıkladığı taşeron işçilerin kadroya alınmasına ilişkin detayları anlattı.

Bakan Ağbal'ın açıklamasına göre, düzenleme 1 Kasım'dan önce kamu kurumlarında çalışan ve halen çalışmaya devam eden işçileri kapsıyor. 1 Kasım sonrası işe başlayanlar ve SGK sistemine göre emeklilik yaşını geçenler kapsam dışı olacak.

Kadroya alınan işçiler, özel sözleşmeli personel statüsünde istihdam edilecek ve 3’er yıllık dönemde, iş performanslarına bakılarak, sözleşmeleri yenilenecek.
İşçiler, çalıştıkları işlerinde ne kadar ücret alıyorlarsa o ücret üzerinden kamuda o ücreti almaya devam edecekler. Senelik zamlar da memur ve sözleşmeli personelin tabi olduğu sözleşme hükmüne göre yapılacak. Yönetmelik ile değil yasal düzenleme ile hayata geçirilecek düzenlemenin iki hafta içinde tamamlanması öngörülüyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal'ın canlı yayında kendisine yöneltilen sorulara verdiği yanıtlar şöyle:

720 bin kamuda çalışan taşeron işçiden söz ediyoruz. Bu yapılan düzenleme bu 720 binin tamamının kadroya alınacağı anlamına mı geliyor?
Biz Maliye Bakanlığı olarak kamuda çalışan işçiler için Bakanlar Kurulu kararı çalışması yapık. O dönemde de kamuda çalışan personel sayılarına ilişkin verileri derledik. Bugün 720 bin olarak ifade ettiğimiz sayılar kurumlardan aldığımız verilere dayanıyor. Bu kanuni düzenleme bu personeli kapsıyor. Biz seçim beyannamemizde ve hükümet programımızda asıl işlerde çalışan personeli kamuya alacağız dedik ama bunu genişleterek yardımcı işlerde çalışanları da kapsayacak hale getirdik. Dolayısıyla kamuda istihdam edeceğimiz kişileri özel sözleşmeli personel statüsünde istihdam edeceğiz. Yeni bir statü getiriyoruz. Bundan sonra kamuda özellikle yardımcı işler başta olmak üzere ihtiyaç duyulan alanlarda yeni bir özel sözleşmeli personel statüsü bu. Dolayısıyla geleceğe dönük olarak yeni bir sistem kuruyoruz. Bir defa da bu yeni sisteme mevcut çalışan işçilerin geçişini düzenliyoruz. Onun için cevap olarak burada kişileri kamuya alıyoruz ama almış olduğumuz statü özel sözleşmeli personel statüsü olacak.
Bu kriterler hayata geçirildiğinde bu 720 bin sayısının daha aşağı indiği bir tablo göreceğiz sanırım.
Bir defa bu kanun kapsamında kamuya alınacak çalışanlar 1 Kasım’dan önce kamu kurumlarında çalışıyor olacak ve bugünde halen kamu kurumlarında çalışan bir kişi olacak. Dolayısıyla 1 Kasım tarihinden sonra ilk defa işe girenler yararlanamayacak. Sosyal güvenlik sistemine göre emeklilik yaşını geçmişse bu yasadan yararlanamayacak. Sınav şartı getiriyoruz. Burada kurumların ihtiyaçlarına göre yapılacak sınavlarla eleman alacağız. Dolayısıyla 720 bin kişi sayı olarak ifade edilse de bunlardan sadece bu koşulları yerine getirenleri alacağız.

1 Kasım 2015’ten önce kamu kurumlarında çalışan taşeron işçiler diye vurguladınız ama burada da bazı kriterler var. Çalışma süresi ve çalışma şekli ne olacak bu kapsama girebilmek için?
Yaptığımız yasal düzenleme hazırlığında 12 ay boyunca ve tam zamanlı olarak çalışanları öngörüyoruz. 6 aylık bir çalışma dönemi için 3 aylık geçici bir çalışma süreci olabilir o kişiler yararlanamayacaklar.

Mali hakları ve emeklilik bakımından hangi statüde olacak?
Bu kişiler özel sözleşmeli personel pozisyonunda istihdam edilecekleri için bu yeni bir statü. Dolayısıyla burada bu kişileri bu pozisyona atarken bir ücret belirlememiz lazım. Bu kişiler halihazırda kendi çalıştıkları işlerinde ne kadar ücret alıyorlarsa o ücret üzerinden kamuya geçecekler. Emeklilik bakımından da bizim 4A’lı dediğimiz SSK’lı dediğimiz işçiler bakımından haklara sahipler. 4A kapsamında emeklilik yaşına sahipler. Dolayısıyla kişi yaşı ve ödediği prim tutarına göre örneğin 52 yaşında emekli olması gerekiyorsa bu statüye atadığımız kişiler o yaşa geldiklerinde emekli olacaklar. Emeklilik yaşına 2 yıl kalmışsa 4A’nın aynı koşulları geçerli.

Halk arasında bilinen şekliyle emekli olana kadar bir kadro güvencesi var mı?
3’er yıllık sözleşme dönemleri olacak. Dolayısıyla çalışan bu statüye atandıktan 3 yıl sonra sözleşmesi yenilenecek. Kanunda ve bakanlar kurulunda belirlediğimiz koşullarda. İş performansına bakılacak, hizmetten beklenen fayda sağlanmış mı ona bakılacak ve 3’er yıllık sözleşmeler yenilenecek. Dolayısıyla bu statüye atanan kişiler emekli oluncaya kadar sürekli istihdam edilecek gibi bir değerlendirmeden ziyade sözleşmeleri yenilenecek. Şu anda bu kişiler taşeron firma yanında çalışırken sözleşmeleri yıllık ya da 3 yıllık. Dolayısıyla biz bu kişiler bakımında sözleşmelerini yıllıktan 3 yıllığa çıkarmış oluyoruz.

Bütün taşeron işçiler biz memur oluyoruz gibi bir algı içinde. Bunu belki biraz daha netleştirebiliriz.
Bugün kamuda farklı statüler var. Memur statüsü var, 4B sözleşmeli memur personel statüsü var. 4C dediğimiz geçici personel statüsü var bir de 4D dediğimiz işçi statüsü var. Bu yeni bir statü bunların dışında. Bu kişileri biz memur kadrosunda atamıyoruz ama mali ve sosyal hakları bakımından sözleşmeli personelin tabi olduğu haklara tabi olarak istihdam etmeye başlıyoruz. Kamuda çalışan personel statüsüne geçecekler.
Memur toplu sözleşmeleri uygulanacak diyorsunuz bu kadroya alınacaklar için. Bu bir defalık mı olacak yoksa sürekli mi olacak? Bir daha farklı bir statü kazanma yolu açık gibi bir yorum var.
Yeni bir personel statüsü ihdas ediyoruz. Kişiler kendileri bu statüye geçmek için müracaatlarda bulunuyorlar ve buraya atanıyorlar. Bu statüye atandıktan sonra hem anayasaya hem kanunlarımıza göre memurlar ve diğer sözleşmeli personelin tabi olduğu toplu sözleşme hükümlerine tabiler. Dolayısıyla bir defa değil tamamen 2 yılda bir memur sendikaları ile yapılan görüşmelerde alacaklar. Mevcut aylıklarıyla şu anda kamuya geçecekler ama 2017 Ağustos ayında memurlarımızla toplu sözleşme görüşmeleri yapacağız. O yıllara ilişkin mali ve sosyal haklarındaki artışları oradan alacaklar. 2016 ve 2017 mali ve sosyal haklarında artışlarıysa memur ve sözleşmeli personel için yaptığımız halihazırda bir sözleşme hükmü var. Bütün bu artış oranlarını aynen memurlara sağlanan artış oranları kadar alacaklar.

Memur olma şartlarını taşıma hükmü var. Bu memurluğa atanmak şartları yaşı kapsıyor mu?
Yaş hariç, eğitim durumu, devlet memurluğuna atanmada belli suçları işlememe var, hizmetin özelliğine göre aranan ayrıca şartlar var. Dolayısıyla yaş hariç tüm şartları arıyoruz. Güvenlikte önemli bir konu. Bugüne kadar bu çalışanlar bir taşeron firma yanında çalışıyorlardı. Ama bunlar artık kamu personeli oluyorlar. Dolayısıyla devlet olarak bu kadar kapsamlı ve geniş bir kitleyi ilgilendiren bir düzenleme yapıyoruz. Tabi ki güvenlik soruşturması konusunda devlet gerekli düzenlemeleri, araştırmaları yapacak ve bu kişiler bundan sonra devlet adına imza atacaklar. Mevcut mevzuatımız zaten var, gerekli düzenlemeler yapılarak geçiş sürecin gerekli güvenlik ve çalışma yapılacak.

Şu anda aldıkları aylık üzerinden maaş verilecek dediniz ama bunun devamında taşeron işçiler kadroya alımdan sonra hangi kurumun, hangi birimin veya hangi işi yapıyorsa aynı şekilde devam edecek. Bu tam olarak işleyiş nasıl olacak?
Çalışanlarımız şu anda bir bakanlığın bir biriminde çalışmak üzere ihale sözleşmesi kapsamında görevlendirilmiş bulunuyorlar. Mesela Sağlık Bakanlığı Atatürk Araştırma ve Eğitim Merkezi Araştırma Hastanesi’nde, poliklinik servisinde temizlik hizmeti yapmak üzere görevlendirilen bir çalışanımız var Biz bu kişileri yeni statüye atarken hem kurum olarak sağlık bakanlığı hem hastane olarak hem de mevcut çalışmakta olduğu yerde mevcut çalışmakta olduğu işte çalıştırmaya devam edeceğiz. Farklı bir işte çalışabilir miyim, farklı bir kuruma geçebilir miyim? Özel bir sözleşme statüsü olduğu için ve bizim burada bu hizmete ihtiyacımız olduğu için bu kişileri kamuya aldığımıza göre mevcut bulundukları yerde işlerini yapmaya devam edecekler. Geçiş sürecinde kendileriyle yapılacak özel sözleşmelerde de bu husus sözleşme altına alınacak.

Sınav meselesiyle ilgili nasıl bir sınav olacak, merkezi bir sınav mı olacak yoksa kurumlar kendileri mi yapacak sınavı?
Burada çok farklı kurumlar var. Sağlık Bakanlığı büyük ölçüde sağlık personelinin çalıştığı bir kurum. Biz burada sınavla ilgili kurumlar kendi bünyelerinde yazılı veya sözlü sınav yapabilirler buna imkan sağlıyoruz. Kurumlar ÖSYM’ye sınav yaptırabilirler. Milli Eğitim Bakanlığı'na, ölçme değerlendirme genel müdürlüğüne sınav yaptırabilirler. Her kurumun kendi özelliğine göre bir sınav sistemi getireceğiz.
Peki sınav nihai nokta mı olacak kadroya alım için? Sınavdan sonra sınavı yapan birim size ya da başka bir birime başvuracak mı bu kadroya alım için?
Biz bu yasal düzenleme çerçevesinde çalışanlarımız müracaatlarını kendi kurumlarına yapacaklar. Kurumlar kendilerine yapılan müracaatları yasa çerçevesinde değerlendirecekler gerekli bilgi ve belgeyi toplayacaklar. Bir taraftan da o kamu idaresinde ihtiyaç olarak sayı olarak bunu belirleyecekler. Daha sonra maliye bakanlığına, devlet personel başkanlığına bu defa kurumlar müracaatta bulunacak. Hem ihdas edilecek pozisyon sayılarına ilişkin talepte bulunacaklar hem de geçiş için yasadaki şartları taşıdığını düşündükleri, bilgisini ve belgesini alıp bu kişi hak sahibidir kamuya geçebilir dedikleri kişiler için bilgileri gönderecekler. Bu bilgiler üzerine maliye bakanlığı, devlet personel başkanlığı yasadaki gereken şartların taşınıp taşınmadığını, ihdas edilmesi gereken pozisyon sayılarını belirleyecek. Daha sonra kurum düzeyinde bir vize işlemi yapacağız. Üniversite hastanesinde kaç kişi istihdam edilmesi gerekiyor talep neyse ona göre hem sayı hem de isim vizesi yapacağız. Ama burada bir sonraki aşamada kurum hak sahibi olan bu kişileri sınava tabi tutacak. Maliye bakanlığının verdiği pozisyon sayısı belli olduktan sonra bu sınav süreci işleyecek. O sınavı geçen arkadaşlarımızda pozisyonlara atanabilecekler.

Herhangi bir kurum örneğin 10 kadro için başvurdu ama siz 7’sini uygun gördünüz bu anlamda tahsis konusun…
Burada ilgili kamu idaresi, devlet personel başkanlığı ve Maliye Bakanlığı bunu müştereken beraber çalışacağız. Biz bu personeli kamu alıyoruz, bir taraftan ihtiyaçlarımızı gidereceğiz bir taraftan da pozisyon sayılarını belirleyeceğiz. Sonuçta bir kamu kaynağı kullanıyoruz biz hizmet yürütüyoruz personelin ihtiyaç dahilinde olması son derece önemli. Burada kurumların talebi de önemli. Bir kamu kurumu mevcut çalışan sayısı kadar talepte bulunduğunda yapılan analizlere göre de zaten bu kadar ihtiyaç elzem ve zorunluysa biz onu vereceğiz. 2007 yılında 5620 sayılı kanunla bir geçiş düzenlemesi yapıldı. O dönemden bu uygulamaları yaptık. Dolayısıyla o tecrübeyle burada da hem kamu kurumlarımızın ihtiyaçlarını karşılayalım hem ihtiyaç duyulan personeli kamuda istihdam edelim, aracıları aradan çıkaralım. Bu insanlar aynı hizmeti, aynı derecede aynı şekliyle, aynı istekle yapsın. Esas olan vatandaşa hizmet sunmaktır. İnşallah bu arkadaşlarımızda kamuya geçtiklerinde bugünkü hizmet anlayışlarını devam ettireceklerdir."
Yanıtı en çok aranan sorulardan biri belediyeler ve mahalli idareler. Bu konuda kendi bünyelerinde şirketlere alım gibi bir durum söz konusu oldu ama halihazırda belediyelerin şirketlerinden taşere edilen işçilerin durumu ne olacak? Bunlar için bir kadroya alım gibi yeni bir süreç işleyecek mi?
Şu anda yapmakta olduğumuz düzenleme de belediyeye veya belediyenin bağlı kuruluşuna karşı bir asıl işveren yanında çalışan kişileri biz kapsama alıyoruz. Belediye şirketlerini kapsama almıyoruz. Onlar zaten bir belediye şirketinde çalışan kişiler. Onlar taşeron firma yanında çalışan kişiler değil. Halbuki belediyeye veya bağlı kuruluşuna karşı bir taşeron firma yanında çalışanlar böyle değil. Biz bu kişileri diğer belediye şirketlerinde çalışanlarla aynı noktaya getiriyoruz. Dolayısıyla halihazırda bir belediye şirketinin bünyesinde çalışıyorsa kişi bugün varılmak istenen nokta o kişi için geçerli şu anda.

Aynı durum belediye iktisadi teşebbüsleri içinde geçerli mi?
Tabi orada da geçerli.
Bir belediye şirketinde çalışıp başka bir kamu kurumuna taşeron olarak hizmet veren işçilerin durumu nasıl olacak? Özellikle güvenlik alanında bu konuda çalışan çok sayıda işçi olduğuna dair bize gelen haberler oldu.
Kişi burada halihazırda belediye şirketinde çalışıyorsa normalde bu kişinin bu şirkette çalışmaya devam etmesi gerekir. Bu konuyla ilgili şu anda net bir şey söylemeyeyim. Ama normalde bizim burada arzuladığımız halihazırda kamuda çalışmayan kişilerin kamuya alınması. Dolayısıyla bir belediye şirketinde çalışan kişi zaten kamuda istihdam edilen kişidir.
Yine kadroya alınacak bu personelin tayin ve görevde yükselme açısından hakları neler olacak?
Sözleşmeli personel pozisyonunda istihdam edeceğiz. Zaman zaman kadro kavramını kullanıyoruz ama genel olarak bunu bütün kamuda istihdam edilen personel manasında anlamak lazım. Bu arkadaşlarımız sözleşmeli personel pozisyonunda istihdam edilecekler. Bu kişiler emekli oluncaya kadar bu pozisyonlarında çalışmaya devam edecekler.

Taşeron işçiler atanmaları halinde geçmişe dönük hak talebinde bulunamayacak. Bu önceki şirket üstündeki çalışmaları nedeniyle kamudan bir hak talebi mi kastınız?
Zaman zaman asıl işveren yanında çalışan personelin kamu personeli olma iddiasıyla açtığı davalar var. Ben kamunun elemanıyım şeklinde açtığı ve devam eden davalar var. Dolayısıyla biz bu kişiler bir hak getiriyoruz. Müracaat etmeniz halinde kamu personeli olarak istihdam edileceksiniz. Eğer bir statüye atanıyorsanız geçmişten gelen bir davanız varsa normalde o davanın bitmesi lazım ki yeni bir sayfayı birlikte açabilelim. En son karayollarına ilişkin olarak bir geçiş düzenlemesi yapıldı. Orada da geçmişe dönük olarak dava ile ilgili sürecin sonlandırılması, yepyeni bir sayfanın açılması sağlanmış olacak.
Bize en çok sorulan sorulardan biri geçici işçiler olarak biz ne olacağı soruları.
Bugün kamuda 6 aydan az süreli işlerde çalışan geçici işçilerimiz, personelimiz var. Bunlar halihazırda kamunun personeli, kamuda çalışıyorlar mali ve sosyal hakları bakımından kamu personelinin sahip olduğu haklara tabiler. Dolayısıyla bu kişiler taşeron firma yanındaki kişilerin geçmek istedikleri bir statüde zaten bulunuyorlar. Dolayısıyla bu yasal çalışmada bu konuyla ilgili bir düzenlememiz yok.
Bu uygulamanın kamuya ilave bir maliyeti var mı?
Burada bu çalışanlar halihazırda bir taşeron firma bünyesinde çalışıyorlar. Biz kamu olarak bu firmalara hakediş ödüyoruz. Bu kişilerin şu anda taşeron firmadan almakta oldukları aylıkları biz kamu olarak firmalara ödüyoruz. Ayrıca firmalara ilave olarak kar payı ve bir takım gider ödemeleri de yapıyoruz. Burada çalışanlarımızın kamuya alınmış olması doğrudan doğruya aracıyı aradan çıkararak ücreti çalışana vermiş olacağız. Dolayısıyla kamuya özel bir maliyet getirmesini beklemiyoruz.

Bu bir yasal düzenleme gerektiriyor bir yönetmelikle olamayacak.
Bu konuda bir yasal düzenlememiz olacak. Hem yeni ihdas ettiğimiz sözleşmeli personel statüsünün çerçevesini, kapsamını, mali ve sosyal haklarını belirleyeceğiz hem de yeni belirlediğimiz statüye elemanların hangi koşullarda geçeceğini düzenleyeceğiz. Sanıyorum 3-4 veya 5 maddelik farklı kanunlarda düzenlemeler yapmak gerekiyor. Bugün bu çalışanların yürütmekte oldukları hizmetler ortadan kalkmıyor. Ama bundan sonra yeni sözleşmeli personel statüsünde bu ihtiyacı giderelim diyoruz. İlerde bir kamu kurumu aynı güvenlik veya temizlik hizmetine daha fazla ihtiyacı olduğunda ihale alıp hizmet alımı yapmasın. Bu ihtiyacını bu sözleşmeli personel pozisyonundan karşılasın.
O zaman buna dair takvim öngörünüz nedir? Yasanın tamamlanması ve sonrasındaki işlemlerle kadroya ilk alımlar ne zaman olur?
Yasal düzenlemeyle ilgili olarak bir iki hafta için bu düzenlemeyi tamamlarız diye düşünüyorum. Kurumların bu geçiş sürecinde ne kadarlık sürelere ihtiyacı çünkü burada çok geniş bir kitleyi kamuya alacağız. Bu kamu idarelerine bütün bu başvuruları incelemek için makul bir süre vermemiz lazım. Burada da kamu kurumlarında aldığımız taleplere bağlı olarak bir inceleme süreci öngöreceğiz. Ama normalde kanun çıktıktan sonra 1 aylık bir süreç içinde hak sahibi olduğunu düşünen kişilerin müracaat etmesi doğal. Daha sonra 3 aylık bir süreçte kamu kurumlarının bu müracaatları hem yasaya göre hem bakanlar kurulu kararına göre incelemesi, belgelendirmesi, bilgileri toplaması bir zaman alır. Ondan sonra merkezi kuruluşların, devlet personel başkanlığının, maliye bakanlığının incelemesi olacak. Önemli olan bu kanun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle artık bu çalışanlarımız biliyorlar ki bu süreç başladı. Kendileri kamuda istihdam edilene kadar devam edecek. Bu süreçte de haklarında bir kayıp olamayacak. Taşeron firma yanında çalışmaya devam edecekler. Süreç bir tarihte bittiği zaman zaten doğrudan doğruya kamuda istihdam edilmeye başlanacak.
2016 bitmeden ilk kadroya alımlar olur mu? Bir de bu kademeli mi olacak yoksa bütün taşeron işçiler bir anda kadroya girecek mi?
Bütün müracaatları başlatacağız. Kumu kurumlarının müracaatlarının hızına bağlı olarak yardımcı işlerde çalışanlarla asıl işlerde çalışanlar aynı süreç ve aynı takvim içinde sürece tabiler. Bu süreci ne kadar erken bitirirse kamu kurumları biz de bu arkadaşlarımızı kamuya alacağız. Biz de bir an önce yeni statülerinde işe başlasınlar istiyoruz.