ANKA
Oluşturulma Tarihi: Nisan 17, 2006 10:03
Bankacılık sektörü dışında kalan gerçek ve tüzel kişilerin toplam tasarrufları bu yılın ilk üç aylık döneminde 13.7 milyar YTL’lik büyümeyle 370.8 milyar YTL’ye kadar yükseldi. Reel olarak yüzde 2.6 oranında bir büyüme anlamına gelen toplam tasarruflardaki bu artış büyük ölçüde mevduatlardan kaynaklandı. Yeni tasarruflar ağırlıklı olarak mevduata yöneldi.
ANKA’nın Merkez Bankası, BDDK, SPK, Merkezi Kayıt Kuruluşu gibi kuruluşların verilerinden yaptığı belirlemelere göre, 2005 yılı sonunda 357.1 milyar YTL olan Türkiye’deki gerçek ve tüzel kişilerin mevduat, katılım bankası hesabı, tahvil-bono, yatırım fonu, repo, hisse senedi, emeklilik yatırım fonu, yatırım ortaklığı gibi enstrümanlarda bulunan toplam tasarrufları, bu yıl mart sonu itibariyle 370.8 milyar YTL’lik bir büyüklük oluşturdu.
Yurt içi tasarrufların 153.4 milyar YTL ile büyük bölümü YTL cinsinden mevduat olarak değerlendiriliyor. YTL mevduatlarda bu yıl ocak-mart döneminde 8.3 milyar YTL’lik bir artış yaşandı.
Reel olarak da yüzde 4.4 oranında artan YTL mevduatlardaki bu büyümenin 8.1 milyar YTL’yle büyük bölümü gerçek kişilere ait tasarruf mevduatlarında yaşandı. Söz konusu mevduatlarda reel olarak yüzde 8’lik bir büyüme gözlendi.
Şirketler, vakıflar, dernekler, kamu kurum ve kuruluşu gibi tüzel kişilerin mevduatları ise 163 milyon YTL’lik artış kaydederek 58.5 milyar YTL’ye yükseldi.
Yabancı para cinsinden mevduatlar ise ocak-mart döneminde toplam 2.8 milyar YTL’lik bir büyüme göstererek 78.8 milyar YTL’yle kadar yükselirken, katılım bankalarındaki (ÖFK’lar) katılma hesapları ise 379 milyon YTL’lik bir azalmayla 8.3 milyar YTL’ye geriledi.
Böylece bankalardaki YTL ve döviz mevduatlarıyla katılım bankalarındaki hesapların toplamı bu yılın ilk üç aylık döneminde 10.4 milyar YTL’lik bir genişlemeyle 240.5 milyar YTL’ye yükseldi. Toplam tasarruflar içerisindeki payı yüzde 64.9’a yükselen mevduat ve katılma hesaplarında reel olarak yüzde 3.2 oranında bir büyüme gözlendi.
TAHVİL-BONOYA İLGİ AZALIYOR
Tasarrufların ağırlıklı olarak mevduata yönelmesinde bankacılık sektörünün tasarruf sahiplerine daha yakın olmasının yanı sıra, mevduat faizlerinin özellikle Hazine iç borçlanma faizi ve repo faizlerine göre yüksek seyretmesinden kaynaklandığı tahmin ediliyor. Aynı nedenle tasarruf sahiplerinin Hazine iç borçlanma kağıtlarında değerlendirdikleri tasarruflarındaki azalma da sürüyor.
Bu yılın ilk üç aylık döneminde bankacılık sektörü ve yatırım fonları dışındaki kesimlerin elinde bulunan iç borçlanma kağıtlarının tutarı 1.1 milyar YTL’lik azalmayla 64.2 milyar YTL’ye geriledi. Bu azalış da tümüyle bireysel tasarruf sahiplerinin elindeki tahvil ve bonolardaki 1.6 milyar YTL’lik azalmadan kaynaklandı. Gerçek kişilerin tahvil ve bonoda değerlendirdiği tasarrufları 26.6 milyar YTL’ye kadar inerken, tüzel kişilerin tasarrufu ise 37.5 milyar YTL’ye yükseldi. Gerçek kişilerin Hazine borçlanma kağıtlarındaki tasarrufları 2004 sonunda 34.8 milyar YTL düzeyinde bulunuyordu. 2005 sonunda 28.2 milyar YTL’ye inen bu tutardaki azalışın sürmesi dikkat çekiyor.
Hazinenin dış borçlanma amacıyla ihraç ettiği Eurobond’lara bankalar dışındaki Türk yatırımcıların yaptığı yatırım tutarı ise 5.4 milyar YTL’lik düzeyini korudu. Eurobondlar da döviz yatırımı yapan Türk tasarruf sahipleri için, DTH’a ve Hazine’nin iç borçlanma için ihraç ettiği döviz cinsinden tahvillere göre daha yüksek bir getiri sağlaması nedeniyle 2004 yılında ön plana çıkmaya başlamıştı.
Bu yılın ilk üç aylık döneminde repoda tutulan tasarruflarda 659 milyon YTL’lik bir genişleme yaşanırken, İMKB’de değerlendirilen tasarrufların toplam tutarı ise 2.6 milyar YTL’lik bir büyümeyle 25.6 milyara yükseldi. Ancak bu yükseliş büyük ölçüde hisse senedi fiyatlarında geçen yılın sonuna göre yaşanan artıştan kaynaklanıyor. Nitekim martta söz konusu tutarda 1.4 milyar YTL’lik bir azalma kaydedildi.
EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI
Emeklilik yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları ise hızlı büyümesini bu yıl da devam ettiriyor. Bu yılın ilk üç aylık döneminde emeklilik yatırım fonlarının portföy değeri reel olarak yüzde 25.7 büyüyerek 1.6 milyar YTL’ye, yatırım ortaklıklarının değeri ise yüzde 38.1 büyüyerek 1.9 milyar YTL’ye çıktı.
Bu yıl yatırım fonları ise 246 milyon YTL’lik bir büyüme kaydetti. Mart sonunda portföy değeri 29.6 milyar YTL olan yatırım fonlarında yılın ilk üç aylık döneminde yüzde 0.4 oranında bir reel küçülme yaşandı.
YURT DIŞI TASARRUFLAR
Bu arada son yıllarda Türk bankalarının yurtdışı şubelerindeki Türk vatandaşları ve şirketlerine ait mevduatlar da önemli bir büyüklük oluşturmaya başladı. 2004 yılı sonunda 5 milyar YTL olan söz konusu tutar 2005 yılı sonunda 13 milyar, bu yıl mart sonunda ise 13.3 milyar YTL oldu. Yurt dışı şubelerdeki bu mevduatın 752 milyon YTL’si gerçek, bu arada son yıllarda Türk bankalarının yurtdışı şubelerindeki Türk vatandaşları ve şirketlerine ait mevduatlar da önemli bir büyüklük oluşturmaya başladı. 2004 yılı sonunda 5 milyar YTL olan söz konusu tutar 2005 yılı sonunda 13 milyar, bu yıl mart sonunda ise 13.3 milyar YTL oldu. Yurtdışı şubelerdeki bu mevduatın 752 milyon YTL’si gerçek, 12.6 milyar YTL’si ise tüzel kişilere ait bulunuyor. Son yılarda gerçek kişilerin yurtdışındaki mevduatı önemli ölçüde azalırken, şirketlerin mevduatı hızlı bir artış trendi gösteriyor.