Tasarımın marjinal değil toplumsal bir konu olmasını sağladım

Ä°stanbul Swissotel'de 18-19 Aralık'ta dördüncü kez düzenlenecek olan Marka konferansının konuklarından biri de endüstriyel tasarıma getirdiÄŸi yeni fikirlerle tanınan Karim Rashid.Mısır asıllı.  ABD'de yaşıyor. Son beÅŸ yılda parfümden aydınlatmaya, askıdan posta kutusuna, sofradan modaya kadar birçok alanda 500'ün üzerinde ürün tasarladı. Sony, Issey Miyake, Umbra, Tommy Hilfiger, Leonardo, Yahoo, Guzzini, Umbra, Covo, Prada, Davidoff, Coca-Cola ve Mikasa gibi birçok marka için tasarım yaptı. Tasarımlarını I Want to Change the World (Dünyayı DeÄŸiÅŸtirmek Ä°stiyorum) adını verdiÄŸi kitabında topladı. Ä°stanbul'daki konferasında ‘‘Siz de dünyayı deÄŸiÅŸtirmeye kendi markanızdan baÅŸlayabilirsiniz’’ baÅŸlıklı bir konuÅŸma yapacak. Bu konuÅŸmadan önce sorularımızı yanıtladı.n Neden dünyayı deÄŸiÅŸtirmek istiyorsunuz ?- Bu özdeyiÅŸi hepimiz benimsesek dünya çok daha güzel olurdu. EÄŸer bir ÅŸirketi ilk plastik parfüm ÅŸiÅŸesi üretmeye, bir müşteriyi yüzde 100 geri dönüşümlü malzeme kullanmaya ikna edebilirsem ya da sizin çaydanlıktan su döküş tarzınızı deÄŸiÅŸtirebilirsem mutlu olurum. Var olma nedenim bir ÅŸeylere katkıda bulunmak. Demokratik tasarımı kabul edilebilir hale getirdim ve tasarımın marjinal deÄŸil toplumsal bir konu olmasını saÄŸladım. Bu nedenle de dünyayı deÄŸiÅŸtirmek istiyorum, diye kitap yazdım. Kitabımın amacı akademik belgeleri sergilemek ve çalışmalarımı betimleyerek piyasaya, okullara ve topluma ulaÅŸtırmak, tasarımı insanların hayatının önemli bir parçası haline getirmekti. Tasarladığım objelerin hayata engel deÄŸil, deneyimlerin kaynağı olması gerektiÄŸine inanıyorum.n Tasarımın markaların baÅŸarısındaki katkısı nedir?- Tasarım, markayı tanımlayan ve sahiplendiren bir unsur. Daha önce imajdan, kimlikten, efsaneden, reklamdan marka yaratıyorduk. Bunlar sürekliliÄŸi olmayan ya da yüzeysel yapılardı. Åžimdi ise markayı tanımlayan, deÄŸerlendiren ve kanıtlayan ürünün kendisi oldu. ÖrneÄŸin bir ÅŸirketin ürünü dünya üzerinde küresel etki yaratacak ve katkıda bulunacak kadar güçlüyse, ürünün sahibi olan ÅŸirketin bu ürünü pazarlayacak gücü olmasa da bu ürün bir gece içerisinde çok iyi tanınan bir marka olabilir.n Son yıllarda tasarımda ön plana çıkan unsurlar ya da trendler neler?- Taklitçi deÄŸil yenilikçiyim. Trendler baÅŸlatabilirim ama onları kesinlikle takip etmem. Bence blobizm, cazip malzemeler, teknoorganik tasarım ve maneviyat günümüzü tanımlıyor. Hatta Nukitsch ve minimalizm bana göre artık bir felsefe deÄŸil, sadece basit ve sıradan bir stil haline geldi.n Markayla hedef kitle arasında tasarımın konumu nedir?- Her iliÅŸki bir iÅŸbirliÄŸidir. Her tasarımcının fikirlerini ÅŸirkete kabul ettirmesi gibi bir hayali ve düşüncesi vardır. Ä°ÅŸbirliÄŸi de tasarımcının bakışı, felsefesi hatta kendi markası ile ÅŸirketin kültürünün üretim çizgisi, pazarı, görüşü, felsefesi, üreme kabiliyeti gibi konuların birleÅŸimidir. Bu iki kültür birleÅŸmek zorundadır eÄŸer birleÅŸmiyorsa ikisi de zaman harcıyor demektir. Önemli olan doÄŸru iliÅŸkileri bulmaktır.n Tasarımını yaptığınız markayla ilgili çalışma yönteminiz nedir?- Yeni biçimler, diller, davranışlar yeni stile katkıda bulundururlar. En önemlisi içinde bulunduÄŸumuz ortamı ÅŸekillendiren performans, ergonomi, teknolojik imkan, ekonomik konu, sosyal hayat ve esneklik gibi kriterleri kullanarak yarattığımız ürünler aslında çaÄŸdaÅŸ tarzımızı ve zamanı kullanmadaki ustalığımızı ÅŸekillendirir.n Teknoloji çağı mesleÄŸinizi nasıl etkiledi?- Hep birlikte üretim teknolojilerimizin neredeyse mükemmel olduÄŸuna karar vermiÅŸ durumdayız. Böylelikle inanılmaz sofistike ürünler yapabiliyoruz. Aynı zamanda dünyamız gerçekten de sıradan. Kıyaslandığında teknik gerçeklik dünyası daha heyecan verici ve bize daha çok tecrübe kazandıcı nitelikte. Tasarım bununla yarışmak zorunda. Tüketici artık daha bilgili. BulunduÄŸu çevreden ve deneyimlerinden daha fazla beklentisi var. GeçmiÅŸ yıllara oranla bugünü karşılaÅŸtırırsak da, tasarım açısından çok büyük farklar var.n Bir tasarımcının iÅŸi nedir?- Ä°lham hemen gökten inen bir ÅŸey deÄŸil, benim tasarım iÅŸinde 20 senelik öğrenim, gözlem ve tecrübeye dayanan bir bütün. Dijital çaÄŸ, süreci hızlandırdı, daha kesin sonuçlar ve kaliteli ürünler elde etmemizi saÄŸladı, deÄŸiÅŸik ÅŸeyler ortaya çıkarmamıza imkan verdi. Her proje bir sonrakine ilham verir, her baskının sonraki baskıyla müşterek yanları vardır. GeniÅŸ bir açıyla bakmak için çok uÄŸraşıyorum. Özel bir amaca odaklanmanın yanlış olduÄŸunu düşünüyorum.BLOBÄ°ZMÄ°N ÖNEMLÄ° TEMSÄ°LCÄ°SÄ°Blob, Ä°ngilizce su kabarcığı anlamına geliyor. 1980'lerde ortaya çıkan bir akım. Karim Rashid, 1980'lerin sonunda ‘‘blobject’’ adını verdiÄŸi ilk kanepeyi üretti. Blobizmde, tasarlanan eÅŸyalar yuvarlak, köşesiz, yumuÅŸak, kabarcığa, topa benzeyen biçimler taşıyor. Kullanılan malzemeler, özellikle de teknolojinin yardımıyla geliÅŸtirilen tüm sentetik materyeller bu tür tasarımlara olanak saÄŸlıyor. Rashid'in kanepelerinden vazolarına, çantalarından dijital kameralarına kadar tasarladığı her nesnede bu form göze çarpıyor.ZEVK KELÄ°MESÄ°NDEN NEFRET EDÄ°YORUMZevk kelimesinden nefret ediyorum. Tasarımın, fiziksel, fizyolojik, sosyolojik davranışlardan etkilenip deneyimler kazandığımız günlük hayatımızda çok önemli bir yeri olduÄŸuna inanıyorum.HAYATIMIZI YÃœCELTEN TASARIMObjeleri zorunluluklar olarak deÄŸil, iÅŸlerimizi kolaylaÅŸtıracak, deÄŸiÅŸik zevkleri tattıracak, güzellik anlayışımızı yükseltecek nitelikte üretmeye çalışırım. Bu objeleri deneyimler olarak tasarlarım. Güzellik, rahat, lüks, performans ve yararlılık gibi deneyimlerin tümü ile hayatımız yücelir.TASARIMLARIMI EN Ä°YÄ° UÇAKTA YOLCULUK EDERKEN YAPARIMÇoÄŸunlukla seyahat ederken tasarım yapıyorum ve projeleri yollardan koordine ediyorum. Projelere gerçekten odaklanabildiÄŸim için uçaklarda olmayı seviyorum. Tek bir Amerika-Avrupa uçuÅŸunda yaklaşık 100 sayfalık bir taslak blokunu doldurabiliyorum. Öneri yazıyorum, basının sorularını cevaplıyorum, strateji belirliyorum, fikirler geliÅŸtiriyorum ve ne yapmak zorunda olduÄŸumu deÄŸil, ne yapmak istediÄŸimi hayal ediyorum. Yılda 180 gün seyahat ediyorum. Ofiste çılgın günlerim oluyor. Tasarım, fiziksel ÅŸekillerin ötesinde, yaratıcı, politik ve sosyal interaktifliÄŸe sahip bir süreç. Sonucu ise çaÄŸdaÅŸ ÅŸartların tüm olanaklarını kullanarak ortaya çıkan estetik ÅŸekil. Tasarım kiÅŸisel ve ticari çevremizi ÅŸekillendirir, kültürümüz ve kısa süreli toplumsal hafızamız için büyük önem taşır. Bence en önemli unsur günümüzün enerjisini, deneyimini yansıtan ürünler üretmeye çalışmaktır.Â