Tanburun ölümü

ERCÜMEND BATANAY öldü. Mızraplı tanburunun tınısı kulaklarımdaki ses antolojimin ebedi çekmecesine kilitlendi.Yahya Kemal Beyatlı, ‘Bir tel kopar ve áhenk ebediyyen kesilir,’ demişti.Çocukluğumda ve ilk gençliğimde başlayan, ses dostluğunu pekiştirdiğim virtüözlerden biriydi o. Radyodan mızraplı tanburunu çok dinledim, sahnede de yaylı tanburunu.Türk musikisinin en sevdiğim türü saz eseridir. Nubar Tekyay ile Ercümend Batanay’ın birlikte seslendirdikleri saz eserlerini anımsarım. Birinin kemanı, diğerinin tanburu, saz eserinin nasıl çalınacağı konusunda benim örnek icralarımdı.Bazı parçaları, besteleri sadece onların icrasından dinlemek istiyor, başka icralarla mukayeseye girişiyordum.Cumartesi günlerinin yaz öğlelerinde onları dinlerken, makamlarına göre içime kapanır, bir yandan da müziğin beni yalnızlığımdan başka bir áleme alıp götürdüğünü hissederdim.İstanbul Radyosu’nun heyecanla, tutkuyla beklediğim programlarından biriydi ‘Saz Eserleri’ programı.Bazı eserler vardır ki, icracılarıyla özdeşleşir, ille de onların çalmasını arzularsınız.Hálá sesleri kulaklarımda yankılanan saz eserlerini unutamıyorum.Sadi Işılay’ın Muhayyerkürdi Saz Semaisi, Udi Nevres Bey’in Hüzzam Saz Semaisi, Sedat Öztoprak ile Fahri Kopuz’un Suzidil Saz Semaisi.* * *İYİ ki elimizde Murat Bardakçı’nın hazırladığı iki CD’den oluşan Ercümend Batanay-Tanbur var. Onun mızrabını, tanburdaki virtüözitesini anlayabilmek için tek imkán bu. Genç kuşaklar büyük bir ustayı dinleyebilecekler.Yıllar önce çıkan ama bulunmayan bir CD’si daha vardır.Çoğu müzikseverler onun yaylı tanburunu dinlemişlerdir. Mızraplı tanburundan haberdar olmayanların sayısı epeycedir.Hep bilinen ama es geçilen konu.İstanbul Radyosu’nda yıllardır saz eserleri çalmış bir büyük sanatçının çaldıklarının çoğu havaya gitmiş. Kayıtlardan bir CD yapılmamış.O kayıtlar nerede? Kayıp değilse, TRT’nin bunu gerçekleştirmesini bekliyorum.Dilerim TRT bundan sonra kendi arşivine bakar, Batanay gibi virtüözlerin CD’lerini yapar, TRT’nin ses tarihini tamamlar.Onun gibi üstün nitelikli icracılar, konservatuvarlarda okuyanlara örnek olur. Onu -nicelerini- dinlemezlerse iyi bir icrayı nereden öğrenecekler.Albümde yer alan Murat Bardakçı’nın Tanbura Adanan Bir Ömrün Gizli Kalmış Kayıtları başlıklı yazısından bir bölüm, icracılığını bütün özellikleriyle anlatıyor:‘Tavrında hocası Mesud Cemil’in tekniği ve nağmeleri ile beraber büyük etkisi altında kalmış olduğu İzzeddin Ökte’nin müzikalitesi de kolaylıkla hissedilebilir. Ancak Ercümend Batanay’ı diğer büyük tanburilerden ayıran önemli bir özellik, bu icrada bizzat kendisinin de kesin bir şekilde yer almasıdır. Kendi ifadesiyle, kazanın içine attığı malzemenin ilk küreğinde Cemil Bey vardır, renklendirmek ve bir koku vermek için İzzeddin ve Mesud Beyler’i de katmış, sonra kendisinden bazı şeyler iláve etmiştir.’* * *BÜYÜK bir tanbur virtüözü öldü. Ardından üzüleceğiz, dinleyenler onu hatırlayacaklar, dinlemek isteyenler de sadece Kaf Müzik’in çıkardığı CD’yi bulabilirlerse dinleyecekler.Sonra, ‘Kubbede bir hoş seda daha kaldı’ deyip unutacağız.