Tabutla sanat eseri yaptı polisler bastı

Sigara kutularından kimliklere, banknottan Süpermen kıyafetlerine kadar her ÅŸeyi kullanıyor. Yarattığı enstalasyonlar, çektiÄŸi videolar ve yurtdışında katıldığı bienaller ile Türkiye’de güncel sanatın önde gelen isimlerinden biri.33 yaşındaki Halil Altındere, resim eÄŸitimi almış ama henüz tuvale elini sürmemiÅŸ. Güncel sanat alanında yaptıkları da, çoÄŸu kiÅŸi için sanat adına bir ÅŸey ifade etmiyor zaten. Ãœstünde çalıştığı bir projede kullandığı tabut yüzünden evini basan polise göre o ne ressam ne de sanatçı mesela. Yine de Atatürk’ün yüzünü kapattığı 1 milyon liralık banknot tasarımı, internette en fazla dolanan ‘forward’ mesajların başında.Kendisi böyle bir tanımlama yapmasa da ‘muhalif’ bir sanatçı Halil Altındere. Eserleri eleÅŸtiri dolu. Alışıldık olanla dalga geçiyor, ‘Humour Protest’ yani mizahi protesto yapıyor. Yapıtlarına verdiÄŸi isimler de bunu anlatıyor. Türk parası üzerinde yaptığı rötuÅŸlar ve kimlik kartı çeÅŸitlemeleri ile oluÅŸturduÄŸu ‘Tabularla Dans’ serisi, MHP’nin sloganlarından ‘Ya Sev Ya Terket’ yazısıyla yaptığı çalışma, yakalanan yasadışı örgüt üyelerine emniyette Türk bayrağı önünde verdirilen pozları andıran bir ÅŸekilde durup, kurÅŸunlarla ‘Seni Seviyorum’ yazması, iÅŸlerinden birkaç örnek sadece... Küratörlüğünü yaptığı sergi isimleri için de farklı deÄŸil durum: Kötüyüm ve Gurur Duyuyorum, Seni Öldürdüğüm İçin Çok Ãœzgünüm... EVE GÄ°REN TABUT ÇIKMAYINCAKullandığı malzemeler de, o bildiÄŸimiz meÅŸhur Rönensans ressamlarınınkinden farklı epey... Ufak bir kamera, fotoÄŸraf makinesi, kendi bedeni ya da aklına gelen her ÅŸey... Öyle olunca yaptığı iÅŸlerin kubul görmesi de zorlaşıyor. Bir keresinde tabut kullanarak yaptığı üç boyutlu bir eseri başına iÅŸ açmış. Tabut yüzünden başına gelenler, fıkradan farksız: ‘Bir yapıtımda normal boyutlarda bir tabut kullanmıştım, yan tarafında çekmeceleri vardı. Onların tamamını açtığınız zaman bir insan figürü tamamlanıyordu. 1999’da AKM’de sergilenmiÅŸti bu iÅŸim. Sergiden sonra eve geri getirirken komÅŸular görmüş. Önce ‘Bu evde cenaze var herhalde’ demiÅŸler. Ama cenaze çıkmayınca şüphelenip polisi aramışlar. Polis evi bastı, ‘Cesedi nerede saklıyorsun’ diye çıkıştılar. ‘Ceset yok, bu bir tabut deÄŸil, ben ressamım, bu da bir sanat yapıtı’ dedim. ‘Sen mi öğreteceksin bize neyin sanat olup olmadığını, resmi göster o zaman’ dediler. Gerçekten de resim yoktu etrafta, 5 sene lisans yapmışım, yüksek lisansımı tamamlamışım ama klasik anlamda bir resmim yok. Sanatçı olduÄŸumu ispatlamak için eser göstermeye çalıştım. Nereye elimi atsam suç aleti çıkarmış gibi oldum. Kimlik çalışmamı göstereceÄŸim, eliyle yüzünü kapamış insanlar var. Polisler ‘Türk vatandaÅŸlığından mı utanıyorsun, sen nerelisin bakiyim’ diyorlar. ‘Mardinliyim’ diyorum, ‘Hımm’ diyorlar. Atatürk çalışmamı gösteriyorum ‘Bakın bu gazetelerde de çıktı’ diyorum ‘Vaay Atatürk’e hakaret’ diyorlar. Ortada hiç bir ÅŸey kalmayınca ‘Tamam gidiyoruz’ dediler.’ÇOK KİŞİYE ULAÅžMAK ÖNEMLÄ°Halil Altındere’yi bu kadar popüler hale getiren, aslında ona ait olduÄŸu bilinmese de, yarattığı iÅŸlerin internette sürekli dolaşımını saÄŸlayan kolay anlaşılır üslubu. Atatürk’ün yüzünü kapattığı Türk parası örneÄŸinde olduÄŸu gibi anlatmak istediklerini çok kolay imgelere dönüştürebiliyor: ‘Ben her zaman sadece sanat çevrelerinin anlayabileceÄŸi soyut ya da metoforik sunumlardan kaçınıyorum. Benim için önemli olan daha çok kiÅŸiye ulaÅŸmak.’ Ama bir yandan da anlatacağı düşüncenin derinliÄŸi önemli onun için. Türkiye’de güncel sanat alanında yaÅŸanan en büyük çeliÅŸki, iÅŸte bu iki kavram arasında bir türlü tutturulamayan denge Altındere’ye göre. ‘Ya çok soyut, ya da tamamen gösteriye yönelik dekoratif iÅŸler üretiliyor burada’ diyor.Bu konuda kendine belirlediÄŸi kıstas çok basit aslında. Sergisini gezen bir anneyle, bir çocukla, bir sanat profesyoneliyle de diyaloÄŸa girebilecek imgeler kullanmak.Güncel sanat, Türkiye’de, Ä°stanbul’daki birkaç sanat merkezi dışında ve Altındere ile birlikte bir avuç genç sanatçının temsil ettiÄŸi bir alan sadece. Altındere, bunun böyle olmasından biraz da galeri sahiplerini sorumlu tutuyor. Güncel sanatı illa desteklemeleri gerekmiyor olsa da sanat diye pompaladıkları ÅŸeyin aslında içi boÅŸ bir gösteri olduÄŸuna inanıyor.KÄ°MLÄ°K KARTI VE 1 MÄ°LYON TLHalil Altındere, yaptığı tasarımların yanı sıra küratörlük ve Art-ist dergisinin de editörlüğünü yapıyor. Çukurova Ãœniversitesi’nde gördüğü resim eÄŸitimini 1996’da bitirdi. Ä°lk sergisini 1995’te Ä°stanbul’daki Genç Etkinlik’te açtı. 1996’da 15 kiÅŸilik bir grupla ‘Disiplinlerarası genç sanatçılar’ isimli bir oluÅŸum kurdu. 2000’de Marmara Ãœniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi resim bölümünde yüksek lisansını tamamladı. Ä°lk çarpıcı eseri, ‘Tabularla dans’ serisinde yer alan ‘Kimlik Kartı’. 1997’deki Ä°stanbul Bianeli’ne de bu eseri ile katıldı. Aynı bianelde daha sonra gazetelerin ekonomi sayfalarına konu olan ‘1 milyon Türk Lirası’ eseri de sergilendi. Altındere, yarattığı eserlerinin yüzde 80’ini yurtdışına satıyor. Ama bunun piyasası nedir, hangi eserini kaça sattı o konuda bir ÅŸey söylemek istemiyor.Â