Sonumuz Mayalar’a benzeyecek mi?

Dimond bu (dehşet) denemesinde (Mayalar, Grönland’daki Viking kolonisi gibi) kimi medeniyetlerin nasıl... ÇEVREYE SAYGI GÖSTERMEDİKLERİ İÇİN kısa sürede çöküp gittiklerini anlatıyor. Bir iklim ya da çevre felaketi değildir söz konusu olan, bir ‘kendi kendini yok etme’ sürecidir. Hatta bir ... nasıl tercüme etsem ‘écocide’ kelimesini, bir ‘çevre cinayeti’dir.

Kesin bir şey varsa bir İNTİHAR’dır.

Ya bizim sonumuz da böyle olursa?.. diye soruyor Jared Diamond.

Düşünmeye değmez mi?

*

Uzun anlatacak değilim, bir iki kısa alıntı yapayım.

- Çevreye verilen zarar, toplumların yok olma sürecini hızlandırıyor.- Bir büyük çevre felaketi çok nadirdir. Burada söz konusu olan yavaş bir ‘kendi kendini yok etme’ sürecidir. İnsanların hatası, çevre şartlarının değişmesi... sonuçta zincirleme reaksiyonlar ve kesin yok oluş!- Bizim medeniyetimiz için de... süreç başlamış durumda!*Bir iki örnek vereyim:- Mesela Mayalar ısınmak için, inşaat için, beslenmek için... aşırı ağaç kestiklerinden, ormanların yok olması bir kısır döngüye ve zincirleme reaksiyona sebep olarak, medeniyetin sonunu getirmiş. Ormanların yok almasının sonucu olan kuraklık da süreci hızlandırmış.- Aynı dönemde nüfus artışı da sürdüğünden... son Mayalar’ın, açlıktan ve sefaletten... ‘yamyamlık dürtülerine döndükleri’ yapılan arkeolojik araştırmalardan ortaya çıkıyor. Yani o kadar aç kalmışlar ki, birbirlerini yemişler.- Tıpkı bugünkü Ruanda’da olduğu gibi... (Yamyamlık değil henüz ama süreç aynı.)- Grönland’a yerleşen Vikingler de, İskandinavya’daki yaşam alışkanlıklarından vazgeçmek istemeyince, çevreyi öldürmüşler. Mesela inekleriyle, domuzlarıyla, koyun ve keçileriyle gelmişler. Ama tavuklar, domuzlar soğuktan ölmüş. Hayvanları ısıtmak, ahır inşa etmek gerekmiş. Bu da az sayıdaki ağacın kesilmesi demekmiş. - Bu arada nüfus artışı da devam etmiş. (Vikingler’in balık yemediğini bu arada öğrendim!)- Vikingler, hor gördükleri (yerli) İnuitler’i öldürürlermiş. Böyle olunca da, onlarla ilişkiye girememişler ve bin yıllık tecrübelerinden faydalanamamışlar. 1400’lü yıllarda yaşanan büyük soğukların neticesinde de... yok olup gitmişler.*Paskalya Adaları’nda yaşananlar da benzer bir ‘şuursuzluğun’ neticesiymiş.Jared Diamond diyor ki:(1) Medeniyetler güçlerinin zirvesindeyken ve süratle yok olup gidebilir.(2) ‘Ekonomik cinayet’ bir kelime oyunu değil tarihi bir vakıadır. Bugün de önemli bir tehdit...(3) İnsanoğlu yaşadığı dönemde meydana gelen iklim değişikliklerinin, ekolojik felaketlerin adını koymayı beceremez. Bakın bugün bile küresel ısınmanın ne büyük bir tehdit olduğunun bilincine varamıyoruz.(4) Dinler, tabular, batıl inançlar da işi zorlaştırır.(5) Ve nihayet, elit tabakanın, zenginlerin, yönetici kastların egoizmi, fildişi kulelere çekilip yaşaması geleceği görmelerini engeller. *Jared Diamond’a bakarsanız, Batı Medeniyeti de (biz de iyi kötü aynı gemideyiz artık) bu ölümcül sürece girmiş ve epey de yol almış durumda.

Peki hiç mi umut yok?“Mayalar’ın yaşanan faciayı dile getirecek, insanları uyaracak ve harekete geçirecek gazeteleri, televizyonları yoktu. Kendilerini nasıl bir sonun beklediğini bilmiyorlardı. Biz biliyoruz...”