Son 10 yılda uzadık

Nüfusu, vücut açısından geliÅŸen bir ülke olan Türkiye’de, gençlerin boyu bir önceki nesle göre daha uzun. 339 kız ve erkek öğrenciyi gözlemleyerek yapılan ödüllü klinik çalışmada, son 10 yılda kızların 0.63 santimetre, erkeklerin ise 1.36 santimetre uzadığı ortaya çıktı. Cenova’da yapılan 36’ıncı Büyüme ve Büyüme Faktörleri Toplantısı’nda 35 bildiri arasında ‘En iyi klinik çalışma ödülü’ alan ve poster olarak sergilenen araÅŸtırmaya göre, ülkemizde kızların boylarının ortalaması 162.6 santimetre, erkeklerin ise 176.6 santimetre. Pediatrik Endokrinoloji ve Adelosan Bilim Dalları BaÅŸkanı Prof. Dr. Oya Ercan’ın tez danışmanlığını yürüttüğü araÅŸtırmayı Dr. Tan Nazım AlçıcıoÄŸlu’yla birlikte iki akademisyen hazırladı. ‘Mevcut Hedef Boy Hesaplama Yöntemleri GeliÅŸmekte Olan Ãœlkelerde Final Boyu Tam Olarak Öngörebiliyor mu’ adı verilen araÅŸtırmada, Türkiye’nin dört bir yanından eÄŸitim için gelen tıp öğrencileri incelendi. DoÄŸum kilosu ve boyu, anne ve babanın eÄŸitimleri, meslekleri, ev sahibi olup olmadıkları, tatile gidip gitmedikleri soruldu. Sonuçların Türkiye ortalamasını yansıttığı düşünülüyor. ÇocuÄŸun yetiÅŸkinliÄŸinde ulaÅŸacağı boyu tahmin ederken iki ayrı yöntemin kullanıldığını belirten Prof. Dr. Ercan ‘Tanner, PBH gibi klasik tahmin yöntemleri vücut geliÅŸmesi duran ülkelerde baÅŸarıyla kullanılıyor. Türkiye gibi nüfusu vücut açısından geliÅŸen ülkelerde, bu yöntemleri kullanıp çocuÄŸun boyunu, anne babanın boyuna bakarak doÄŸru öngörmek zor. Çünkü çocukların boyları, anne ve babalarına göre daha uzun. Nitekim, öğrencilerimizin boyu, iki ayrı yöntemle yapılan tahminlerden farklı çıktı’ diyor.GELÄ°ÅžMEKTE OLAN ÃœLKELERDE BOY UZUYORToplumlarda iki farklı kuÅŸak arasında büyüme ve geliÅŸme açısından oluÅŸan farklılık ‘Yüzyılın eÄŸilimi’ deyimiyle açıklanıyor. Beslenme ve ekonomik durumdaki deÄŸiÅŸiklikler, birbiri ardına gelen kuÅŸaklar arasında olumlu veya olumsuz etki yaratabiliyor. Açlık, kuraklık, doÄŸal afet, savaÅŸ gibi toplumun sosyo-ekonomik özelliklerini olumsuz etkileyecek olaylar yüzyılın eÄŸiliminin negatif olmasına neden oluyor. GeliÅŸmekte olan ülkelerde düzelen ekonomik koÅŸullara baÄŸlı olarak beslenme, hijyen, saÄŸlık hizmetlerinden yararlanabilme konularında yaÅŸanan geliÅŸmeler boy standartlarını olumlu etkiliyor. Yüzyıl eÄŸilimi olumluya dönüşüyor. Prof. Dr. Ercan ‘Boy açısından öğrenciler ve ebeveynleri arasında saptanan farklılıklar, kızlar ve erkekler için ayrı ayrı deÄŸerlendirildiÄŸinde her iki cins için de pozitif yüzyıl eÄŸilimi benzer ÅŸekilde mevcut. Pozitif yüzyıl eÄŸilimiyle, ulaşılan eriÅŸkin boy deÄŸeri, bekleneni aşıyor’ diyor. Bu araÅŸtırmanın sonuçlarından biri de Türkiye’nin kendine özgü bir hedef boy hesaplama yöntemi geliÅŸtirmesi gerektiÄŸi.YetiÅŸkinlik boyunu tahmin etmek mümkün Tanner yöntemiyle hesaplama: Kız çocuklar için: Baba boyu-13+anne boyu/2 formülü, Erkek çocuklar için: Anne boyu+13+baba boyu/2 formülü kullanılıyor. ÖrneÄŸin, annenin boyu 160 santimetre, babanın boyu 175 santimetreyse, çocuklarının beklenen boyu şöyle hesaplanıyor:175-13+162/2= 161 santimetre (kız çocuk)160+13+175/2= 174 santimetre (erkek çocuk)Çocuklarınızı duygusal olarak da besleyinBüyüme anne karnında baÅŸlar ve eriÅŸkin boya ulaşıncaya kadar devam eder. Genetik yapı büyümede etkili. Bununla birlikte çocuÄŸun büyüdüğü koÅŸullar, gördüğü ilgi de en az genetik kadar önemli. Prof. Dr. Ercan bu konuyla ilgili ‘Çocukların duygusal beslenmesi de önemli. Mutlu olmalarını saÄŸlamak, istismardan uzak tutmak, doÄŸru beslemek gerekir. Mutsuz çocuk büyüme hormonu salgılamıyor. Aşırı stres altındaki çocuklar iyi büyüyemez. Kısa süreli ama yoÄŸun spor öneriyoruz. Ve tabii düzenli ve yeterli uyku’ diyor. Â