Son 10 yılda uzadık
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 09, 2004 00:30
Nüfusu, vücut açısından gelişen bir ülke olan Türkiye’de, gençlerin boyu bir önceki nesle göre daha uzun. 339 kız ve erkek öğrenciyi gözlemleyerek yapılan ödüllü klinik çalışmada, son 10 yılda kızların 0.63 santimetre, erkeklerin ise 1.36 santimetre uzadığı ortaya çıktı.
Cenova’da yapılan 36’ıncı Büyüme ve Büyüme Faktörleri Toplantısı’nda 35 bildiri arasında ‘En iyi klinik çalışma ödülü’ alan ve poster olarak sergilenen araştırmaya göre, ülkemizde kızların boylarının ortalaması 162.6 santimetre, erkeklerin ise 176.6 santimetre.
Pediatrik Endokrinoloji ve Adelosan Bilim Dalları Başkanı Prof. Dr. Oya Ercan’ın tez danışmanlığını yürüttüğü araştırmayı Dr. Tan Nazım Alçıcıoğlu’yla birlikte iki akademisyen hazırladı.
‘Mevcut Hedef Boy Hesaplama Yöntemleri Gelişmekte Olan Ülkelerde Final Boyu Tam Olarak Öngörebiliyor mu’ adı verilen araştırmada, Türkiye’nin dört bir yanından eğitim için gelen tıp öğrencileri incelendi. Doğum kilosu ve boyu, anne ve babanın eğitimleri, meslekleri, ev sahibi olup olmadıkları, tatile gidip gitmedikleri soruldu. Sonuçların Türkiye ortalamasını yansıttığı düşünülüyor.
Çocuğun yetişkinliğinde ulaşacağı boyu tahmin ederken iki ayrı yöntemin kullanıldığını belirten Prof. Dr. Ercan ‘Tanner, PBH gibi klasik tahmin yöntemleri vücut gelişmesi duran ülkelerde başarıyla kullanılıyor. Türkiye gibi nüfusu vücut açısından gelişen ülkelerde, bu yöntemleri kullanıp çocuğun boyunu, anne babanın boyuna bakarak doğru öngörmek zor. Çünkü çocukların boyları, anne ve babalarına göre daha uzun. Nitekim, öğrencilerimizin boyu, iki ayrı yöntemle yapılan tahminlerden farklı çıktı’ diyor.
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE BOY UZUYOR
Toplumlarda iki farklı kuşak arasında büyüme ve gelişme açısından oluşan farklılık ‘Yüzyılın eğilimi’ deyimiyle açıklanıyor. Beslenme ve ekonomik durumdaki değişiklikler, birbiri ardına gelen kuşaklar arasında olumlu veya olumsuz etki yaratabiliyor.
Açlık, kuraklık, doğal afet, savaş gibi toplumun sosyo-ekonomik özelliklerini olumsuz etkileyecek olaylar yüzyılın eğiliminin negatif olmasına neden oluyor. Gelişmekte olan ülkelerde düzelen ekonomik koşullara bağlı olarak beslenme, hijyen, sağlık hizmetlerinden yararlanabilme konularında yaşanan gelişmeler boy standartlarını olumlu etkiliyor.
Yüzyıl eğilimi olumluya dönüşüyor. Prof. Dr. Ercan ‘Boy açısından öğrenciler ve ebeveynleri arasında saptanan farklılıklar, kızlar ve erkekler için ayrı ayrı değerlendirildiğinde her iki cins için de pozitif yüzyıl eğilimi benzer şekilde mevcut. Pozitif yüzyıl eğilimiyle, ulaşılan erişkin boy değeri, bekleneni aşıyor’ diyor. Bu araştırmanın sonuçlarından biri de Türkiye’nin kendine özgü bir hedef boy hesaplama yöntemi geliştirmesi gerektiği.
Yetişkinlik boyunu tahmin etmek mümkün
Tanner yöntemiyle hesaplama:
Kız çocuklar için: Baba boyu-13+anne boyu/2 formülü,
Erkek çocuklar için: Anne boyu+13+baba boyu/2 formülü kullanılıyor.
Örneğin, annenin boyu 160 santimetre, babanın boyu 175 santimetreyse, çocuklarının beklenen boyu şöyle hesaplanıyor:
175-13+162/2= 161 santimetre (kız çocuk)
160+13+175/2= 174 santimetre (erkek çocuk)
Çocuklarınızı duygusal olarak da besleyin
Büyüme anne karnında başlar ve erişkin boya ulaşıncaya kadar devam eder. Genetik yapı büyümede etkili. Bununla birlikte çocuğun büyüdüğü koşullar, gördüğü ilgi de en az genetik kadar önemli.
Prof. Dr. Ercan bu konuyla ilgili ‘Çocukların duygusal beslenmesi de önemli. Mutlu olmalarını sağlamak, istismardan uzak tutmak, doğru beslemek gerekir. Mutsuz çocuk büyüme hormonu salgılamıyor. Aşırı stres altındaki çocuklar iyi büyüyemez. Kısa süreli ama yoğun spor öneriyoruz. Ve tabii düzenli ve yeterli uyku’ diyor.
Pediatrik Endokrinoloji ve Adelosan Bilim Dalları Başkanı Prof. Dr. Oya Ercan’ın tez danışmanlığını yürüttüğü araştırmayı Dr. Tan Nazım Alçıcıoğlu’yla birlikte iki akademisyen hazırladı.
‘Mevcut Hedef Boy Hesaplama Yöntemleri Gelişmekte Olan Ülkelerde Final Boyu Tam Olarak Öngörebiliyor mu’ adı verilen araştırmada, Türkiye’nin dört bir yanından eğitim için gelen tıp öğrencileri incelendi. Doğum kilosu ve boyu, anne ve babanın eğitimleri, meslekleri, ev sahibi olup olmadıkları, tatile gidip gitmedikleri soruldu. Sonuçların Türkiye ortalamasını yansıttığı düşünülüyor.
Çocuğun yetişkinliğinde ulaşacağı boyu tahmin ederken iki ayrı yöntemin kullanıldığını belirten Prof. Dr. Ercan ‘Tanner, PBH gibi klasik tahmin yöntemleri vücut gelişmesi duran ülkelerde başarıyla kullanılıyor. Türkiye gibi nüfusu vücut açısından gelişen ülkelerde, bu yöntemleri kullanıp çocuğun boyunu, anne babanın boyuna bakarak doğru öngörmek zor. Çünkü çocukların boyları, anne ve babalarına göre daha uzun. Nitekim, öğrencilerimizin boyu, iki ayrı yöntemle yapılan tahminlerden farklı çıktı’ diyor.
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE BOY UZUYOR
Toplumlarda iki farklı kuşak arasında büyüme ve gelişme açısından oluşan farklılık ‘Yüzyılın eğilimi’ deyimiyle açıklanıyor. Beslenme ve ekonomik durumdaki değişiklikler, birbiri ardına gelen kuşaklar arasında olumlu veya olumsuz etki yaratabiliyor.
Açlık, kuraklık, doğal afet, savaş gibi toplumun sosyo-ekonomik özelliklerini olumsuz etkileyecek olaylar yüzyılın eğiliminin negatif olmasına neden oluyor. Gelişmekte olan ülkelerde düzelen ekonomik koşullara bağlı olarak beslenme, hijyen, sağlık hizmetlerinden yararlanabilme konularında yaşanan gelişmeler boy standartlarını olumlu etkiliyor.
Yüzyıl eğilimi olumluya dönüşüyor. Prof. Dr. Ercan ‘Boy açısından öğrenciler ve ebeveynleri arasında saptanan farklılıklar, kızlar ve erkekler için ayrı ayrı değerlendirildiğinde her iki cins için de pozitif yüzyıl eğilimi benzer şekilde mevcut. Pozitif yüzyıl eğilimiyle, ulaşılan erişkin boy değeri, bekleneni aşıyor’ diyor. Bu araştırmanın sonuçlarından biri de Türkiye’nin kendine özgü bir hedef boy hesaplama yöntemi geliştirmesi gerektiği.
Yetişkinlik boyunu tahmin etmek mümkün
Tanner yöntemiyle hesaplama:
Kız çocuklar için: Baba boyu-13+anne boyu/2 formülü,
Erkek çocuklar için: Anne boyu+13+baba boyu/2 formülü kullanılıyor.
Örneğin, annenin boyu 160 santimetre, babanın boyu 175 santimetreyse, çocuklarının beklenen boyu şöyle hesaplanıyor:
175-13+162/2= 161 santimetre (kız çocuk)
160+13+175/2= 174 santimetre (erkek çocuk)
Çocuklarınızı duygusal olarak da besleyin
Büyüme anne karnında başlar ve erişkin boya ulaşıncaya kadar devam eder. Genetik yapı büyümede etkili. Bununla birlikte çocuğun büyüdüğü koşullar, gördüğü ilgi de en az genetik kadar önemli.
Prof. Dr. Ercan bu konuyla ilgili ‘Çocukların duygusal beslenmesi de önemli. Mutlu olmalarını sağlamak, istismardan uzak tutmak, doğru beslemek gerekir. Mutsuz çocuk büyüme hormonu salgılamıyor. Aşırı stres altındaki çocuklar iyi büyüyemez. Kısa süreli ama yoğun spor öneriyoruz. Ve tabii düzenli ve yeterli uyku’ diyor.