Soba zehirlenmelerine dikkat

Hisar Ä°ntercontinental Hastanesi Hiperbarik Oksijen Tedavisi Bölümü Uzm. Dr. Fulya EriÅŸkon, havaların soÄŸuduÄŸu ve sobaların yanmaya baÅŸladığı bu günlerde karbon monoksit zehirlenmelerine karşı daha dikkatli olunması konusunda vatandaÅŸları uyarıyor.  Â

Karbonmonoksit solunum yoluyla alındığında zehirlenmelere yol açar

Karbonmonoksit renksiz, kokusuz, tatsız bir gazdır. Bu yüzden ortam havasında hissedilmesi ve saptanması zordur. Solunum yoluyla alınması suretiyle zehirlenmelere sebep olur. Karbon monoksit yakıt olarak kullanılan ve yapılarında karbon bulunan odun, odun kömürü, taş kömür, LPG veya doğal gaz gibi madenlerin yetersiz yanmaları sonucu oluşur. İyi yanmayan sobalar, gaz ile çalışan şofben ve sobalar, egzost gazları ve yangınlarda oluşan duman karbon monoksit zehirlenmesi nedenlerindendir.
 
Karbonmonoksit zehirlenmesinin belirtileri

Karbonmonoksit zehirlenmesinin belirti ve bulguları geneldir. Hafif baş ağrısından koma ve ölüme kadar varan durumlar oluşabilir. Zehirlenmenin ağırlığı solunan havadaki karbonmonoksit miktarına ve şikâyet süresine göre değişir. Karbonmonoksit zehirlenmesinin erken dönem belirtileri:

- Baş ağrısı,  
- Bulantı, kusma,
- Baş dönmesi, 
- Denge kusuru, 
- Görmede bulanma, 
- Çarpıntı, 
- Nefes darlığı, 
- Bilinç kaybı, 
- Nöbet, 
- Şok, 
- Solunum yetmezliği ve komadır.

Ağır zehirlenmelerde belirgin tansiyon düşüklüğü ve ölüme neden olabilen bulgular vardır. Erken dönem komplikasyon olan akciğer ödemi tabloyu daha da ağırlaştırır ve tedaviye yanıtı da geciktirir. Nöropsikiyatrik komplikasyonlar zehirlenmeyi izleyen ilk birkaç hafta içinde ortaya çıkar; sinirlilik, yoğunlaşma bozukluğu, muhakeme yetisinin bozulması en sık rastlananlardır. Bazı hastalarda görünürdeki iyileşmeyi izleyen 1-3 hafta gibi bir zaman sonra geç nörolojik sendrom dediğimiz; denge, yürüme konuşma kusurları, kişilik değişiklikleri gibi nörolojik bulgular oluşabilir. Karbon monoksitin en ağır etkileri kalp ve beyin üzerinedir.

Karbonmonoksit zehirlenmesi acil tedavi gerektiren zehirlenmedir

İlk yapılması gereken şey hastanın zehirli ortamdan hemen uzaklaştırılması ve yüzde 100 Oksijen  verilerek hastaneye kaldırılması gerekir. Hastanede hastanın durumu değerlendirilerek temel yaşam desteği sağlanır. Mümkün olan en kısa zamanda Hiperbarik Oksijen tedavisine alınması hayat kurtarıcı, sakatlık riskini azaltıcı ve hastanın yoğun bakımda kalma süresini azaltıcı etkiye sahiptir.

Zehirlenmelere karşı hiperbarik tedavisi etkili çözüm

Karbon monoksitin kandaki hemoglobine bağlanarak oluşturduğu karboksi hemoglobin, vücuttan bir an önce atılması tedavi için çok önemlidir. Hisar İntercontinental Hastanesi Hiperbarik Oksijen Tedavisi Bölümü Uzm. Dr. Fulya Erişkon, hiperbarik Oksijen tedavisi Karboksihemoglobinin vücuttan biran önce atılmasını hızlandırdığı gibi vücuda hemoglobinden bağımsız olarak bol miktarda çözünmüş oksijen sağlayarak kanda ve dokulardaki oksijen oranını da düzelteceğini, beyin ödemini azaltacağını, ayrıca karbon monoksitin hücresel düzeydeki olumsuz etkilerini de geri çevireceğini belirtti.

Zehirlenmelerde ilk 24 saat çok önemli

Hiperbarik Oksijen Tedavisi basınç odası içerisinde normal atmosferik basınçtan daha yüksek basınçlarda saf oksijen solutularak uygulanır. Yüksek basınç altında solunan saf oksijen kanda erimiş oksijen miktarını arttırarak doku oksijenasyonunu normal değerinin 20 katına kadar çıkarır. Karbon monoksit zehirlenmelerinde ilk 12-24 saat içerisinde hastayı tedaviye alabilmek çok önemlidir.