Sinüzit kışın başımızın derdi

İstatistiklerin iyi tutulduğu ABD'de de her yıl 20 milyon kişi sinüzit tanısı ile tedavi görüyor ve bu hastalık için yıllık harcadıkları ilaç parası 3.7 milyar doları buluyor. Sinüzit Türkiye'de de yaygın. Sinüzit nedir, nasıl tedavi edilir, bu soruları Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Erhun Şerbetçi yanıtladı.

Sinüzit ne demektir?

-Sinüsler yüz ve kafa kemiklerimizin içindeki içi havalı boşluklardır. Üst çene kemiğinde karşılıklı iki büyük yanak sinüsü, alın kemiğinin içinde bir büyük alın sinüsü, gözlerin arasına yerleşmiş küçük odacıklardan oluşan etmoid sinüsler ve kafa tabanında yerleşmiş derin bir sinüsümüz bulunuyor. Sinüslerimizin en önemli görevi salgıladıkları salgıyla bütün üst solunum yollarını sürekli temizlemek. İşte bu sinüslerin ayrı ayrı, sadece bir yüz yarısında ya da hep birlikte iltihaplanmasına sinüzit deniliyor. Örneğin 10-15 günden beri süren bir nezle, aslında bir akut sinüzittir. Yıllarca tekrarlayan belirtilerle karşılaşıyorsak sinüzitin kronikleşmiş olduğu söylenebilir.

Sinüzitin belirtileri nelerdir?

-Burun tıkanıklığı, burun ve geniz akıntısı, burundan konuşma, sık sık nezle, grip olma ve bunların kolay kolay geçmeyişi, özellikle çocuklarda daha fazla olmak üzere inatçı öksürükler sinüziti düşündürür. Akut sinüzitler dışında baş ağrısı sık görülmez.

ÇOCUKLAR DA SİNÜZİT OLUR

Sinüzitin nedenleri?

-Sinüsleri temizleyen ince kanallar tıkanırsa sinüzit hastalığı başlar. Bu tıkanıklık tedaviyle ya da kendiliğinden açılırsa sinüzit iyileşir. Ama eğer açılamazsa hastalık kronikleşir. Sinüs kanallarının tıkanıklığına bazı burun içi ve sinüslerle ilgili yapısal koşullar, tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonları, alerjik nedenler, polip ve geniz eti gibi oluşumlar yol açabilir. Bazı kalıtsal sorunlar ve bağışıklık sorunları da sinüzitin diğer nedenleri.

Çocuklarda da sinüzit olabiliyor mu?

-Evet. Çocuklar daha sık viral üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalandıkları için ve sinüsleri henüz tam olarak kendilerini temizleyemediği için daha kolay sinüzite yakalanabilir. Ayrıca geniz eti ve bazı anatomik koşullar da sinüzit oluşumuna zemin hazırlayabilir. Ancak çocuk sinüzitlerini tanı koymak, izlemek ve tedavi etmek açısından erişkinlerinkinden farklı olarak ele almak gerekir.

Sinüzitin tedavisi nasıl yapılıyor?

- Akut sinüzitlerin tedavisinde yeni çıkan pek çok antibiyotik var. Burada önemli olan antibiyotiklerin en az 2-3 hafta boyunca kullanılması. yanı sıra destekleyici ilaçlar da veriliyor.

Ne zaman ameliyat gerekiyor?

- Sinüsün kendisini temizlediği kanalların ağzı tıkanmışsa ve bu tıkanıklık uygulanan ilaç tedavileriyle açılmazsa ameliyat gerekiyor. Ayrıca sinüzitlerin göz ve kafa içine yayıldıkları komplikasyon durumlarında acil ameliyatlar da gerekebiliyor.

Sinüzit tedavisinde ne tür ameliyatlar yapılıyor?

- Artık neredeyse tamamen endoskopik olarak yapılıyor. Muayenede de kullanılan endoskoplarla yakın zamanda geliştirilmiş ince araçlar kullanılıyor. Burun içinden girilerek sinüslerin kendi doğal kanalları açılıyor. Bu sırada başka hiç bir anatomik yapıya zarar vermeden çalışmak gerekiyor. Çoğunlukla genel anestezi tercih ediliyor. Ayrıca teknolojik olarak desteklenmiş ameliyathane koşulları gerekiyor.

İyileşme süresi ne kadar?

- Çoğu durumda günü birlik bir ameliyat. Ama tedbirli davranarak hastaları çoğu kez bir gece yatırıyoruz. Ertesi gün ya da bir sonraki gün ağır fiziksel işler yapmamak şartıyla işe dönebiliyorlar.

Sinüzit ameliyatlarında günümüzdeki başarı oranı nedir?

- Halk arasında ameliyat sonrası sinüzitin yeniden tekrarladığına dair yaygın bir inanış var. Bu, daha çok eski tip sinüzit ameliyatlarının yapıldığı yıllardan kalma bir bilgi. Hastalardan en çok duyduğumuz şey ‘‘Bir yakınım sinüzit ameliyatı oldu yine tekrarladı acaba bende de böyle mi olacak ?’’ sorusu. Endoskopik sinüs cerrahisinde başarı pek çok faktöre bağlı. Bir tek sinüzit hastalığı ve bir tek sinüs cerrahisi tekniği yok. Örneğin sadece sinüs kanallarının daralmış ya da tıkalı olduğu basit tekrarlayan sinüzitlerde başarı oranı yüzde 90'ların üzerindeyken tüm sinüslere yayılmış polipli sinüzitte başarı daha düşük, tek bir sinüsün tutulduğu durumda tekrarlama oranı sıfır. Ama alerjik zemine bağlı sinüzitlerde tekrarlamalar olası.

BASİT BİR NEZLEYİ BİLE ÖNEMSEYİN

Özellikle sık tekrarlayan üst solunum yolları sinüzite yol açabileceğinden basit bir nezle bile önemsenmeli. Uzun sürebilecek burun tıkanıklıklarına izin verilmemeli. Sigara içilmemeli, kirli hava ve klimalı ortamlardan uzak durulmalı. Üst solunum yolu alerjisi olanların da mutlaka bir kulak-burun-boğaz uzmanına görünmesi önerilir.