Şeyda Ergenekon, Uzan şaraplarına nasıl değer biçti
Güncelleme Tarihi:
Cahit AKYOL
Oluşturulma Tarihi: Eylül 12, 2004 01:06
İngiliz müzayede kuruluşu Christie’s, Uzan ailesinin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından el konulan içki koleksiyonuna talip oldu. 3 bin 163 şişelik koleksiyon için İngilizler, 330 bin sterlin teklif etti.
Bunu az bulan TMSF, Şeyda Ergenekon’dan içkileri incelemesini istedi. Ergenekon, raporunda verilen fiyatın dünya piyasasına göre çok düşük olduğunu, gerçek değerin 575 bin sterlin olduğunu belirtince, satış iptal edildi. Şimdi aynı koleksiyon, 25 Eylül’de yapılacak Türkiye’nin ilk şarap müzayedesinde Ergenekon’un biçtiği yeni fiyatlarla açık artırmaya çıkacak.
Boğaziçi Üniversitesi’nde ekonomi okudu, Çevre Bilimleri Enstitüsü’nde yüksek lisans ve doktora yaptı. Boston’da yaşarken şarap kurslarına katıldı. Şili’ye, Güney Afrika’ya giderek şarap deneyimlerini artırdı. Türkiye’ye döndükten sonra ‘Şarapla Tanışma’ adlı kitabı yazdı. 211 Türk şarabını tattı, yorumlarını topladı. Halen tadım dersleri veriyor. Hürriyet Cuma, ‘En iyi 10’ listeleri için zaman zaman jüri üyesi olarak ona başvuruyor.
Şeyda Ergenekon (35), şarap deyince ilk akla gelen otoritelerden biri. Son yaptığı iş, dünyanın en önemli iki müzayede şirketinden biri olan Christie’s International uzmanlarının 330 bin sterlin (yaklaşık 890 milyar lira) fiyat teklif ettiği Uzanların şarap koleksiyonuna yeniden değer biçmek gibi ağır bir görevdi.
‘Bir Türk uzmana inceletmemiz lazım diyerek beni çağırdılar’ diye anlatıyor. ‘Uzanlar’ın Yeniköy’deki evlerindeki kava giderek koleksiyonu inceledim. 2 bin 798 şişe şarap, 263 şişe şampanya, 36 şişe konyak ve 66 şişe viski olmak üzere toplam 3 bin 163 şişe vardı. İçkilere ortalama 1 trilyon 600 milyar lira toplam değer belirledim.’
MANTARLA ŞARAP ARASINDAKİ BOŞLUK KALİTEYİ BELİRLİYOR
Ergenekon aynı müzayedeye girecek olan Erol Aksoy’un içkilerini de inceledi ve onlara 31 milyar 191 milyon lira değer biçti. 25 Eylül’deki müzayedede içkiler bu fiyatlar baz alınarak satılacak. Ergenekon müzayededeki çekişme sonucu Uzan şaraplarının satışının 2 trilyon lirayı geçeceği inancında.
İyi de nasıl biçti bu fiyatları? Elbette markası, üretim yılı, iklimin o yılın üretimine etkisi, mahsul farklılıkları gibi temel kiriterler geçerli. Ergenekon’dan işin inceliklerini öğrendik:
‘Şişenin genel durumuna, etiketinin yıpranmış olup olmadığına, mantarının üzerindeki folyonun altının reçel gibi olup olmadığına bakılır. Burası zarar görmüşse şarap hava almıştır anlamına gelir. Şarap şişelerinin mantarının altında ‘ullage’ denilen, mantarla şarap arasında kalan hava seviyesine bakılır. İşte bu seviye kaliteyi belirler. Bu seviyenin normal ölçülerin dışına çıkması eski şaraplarda bir nebzeye kadar normal kabul edilir. Ama genç şaraplarda iyi gözle bakılmaz. Şarap, mantarın bittiği noktadan 2 santim aşağıdaysa, bu iyi. Mantarla şarap arasındaki mesafe arttıkça şarabın iyi koşulda olma olasılığı azalır. Aradaki mesafe 3 santimse, 12 yaşından eski bir şarap için normal, 25 yıllık bir şarap için mükemmel kabul edilir. 4 santim, 20 yaşından fazla şarap için normal, 35 yıllık bir şarap için mükemmeldir. 5 santim, 30 yaşından fazla şaraplarda sık rastlanan bir durum olsa da, şarabın bozulmuş olma olasılığı yüksektir. 6 santim ve üstü ise normal değildir. Şarap kaç yaşında olursa olsun kötü durumda ve bozuk demektir. Mantarla şarabın seviyesi arasındaki fark 5-6-7 santimse, koleksiyon değeri için satın alınabilir ama kesinlikle içilemez.’
11 ŞİŞE ŞARAP ISKARTAYA ÇIKTI
Ergenekon, iyi korunduğunu düşündüğü Uzan koleksiyonunda sadece 11 şişe şarabı ıskartaya çıkarmış. 3 şişe 1969 Echezaux Rene Engel, 5 şişe 1955 La Tache DCR, 1 şişe 1969 La Tache DCR, 1 şişe 1970 La Tache DCR ve 1 şişe 1945 Nuits St. Georges.
25 Eylül’de Antik AŞ’nin Maçka’daki binasında yapılacak bu müzayede, Türkiye’nin ilk şarap açık artırması olacak. Müzayedeyi yürütecek olan Turgay Artam, ‘Özel bir katalog hazırlattık ve yurtdışına da gönderdik. ABD’de bazı dergilere ilan ederek duyurduk. Çok özel ve değerli olan bu şaraplar farklı ülkelerdeki koleksiyoncuların da iştahını kabarttı. Çok özel olanlar tek olarak, diğerleri gruplarına, yıllarına ve cinslere göre satılacak’ diyor. Alıcılar gelip salonda artırım yapmak zorunda, telefonla katılım olmayacak. Müzayedeye katılmak için gerekli bayraklar 2 milyar lira teminat karşılığında verilecek.
EN PAHALI BEŞ
Domaine de La Romanee Conti (1999) 21 milyar 600 milyon TL
Chateau Petrus (jero) 1990 13 milyar 500 milyon TL
Vieille Eau de vie fine de cognac JBE de 10 milyar 800 milyon TL
Massougnes (mag) 1810
Chateau Cheval Blanc 1947 8 milyar 100 milyon TL
Domaine de la Romanee Conti (1990) 6 milyar 750 milyon TL
HAKAN UZAN’IN ŞAMPANYA AÇAN KILICI
Müzayedede şampanya açmakta kullanılan küçük bir kılıç da var. Sapında mavi kemik ve kadifeden süsler olan 45 santimlik çelik kılıç için bedel saptanmadı. Kılıçla şampanya açmak, Fransa’da İmparatorluk askerlerinin başlattığı bir adet. Napolyon’un askerleri şişe ağızlarını kılıçlarının keskin olmayan kısmıyla kırarak açarmış. Fransızca’daki ‘sabrer le champagne’ yani şampanyayı ‘kılıçlamak’ deyimi de buradan geliyor. Ama, kılıçla açarken şişenin şekilsiz kırılabileceğini ve içinin cam kırıkları ile dolabileceğini savunanlar var...
MÜZAYEDEYE GİRECEKLERE REHBER
Hakan Uzan’a ait içkilerden Bordeaux ve Bourgogne şarapları, müzayedenin en iyi parçaları. Bunların magnum ve double-magnum denilen 1.5 ve 3 litrelik dev şişelerde olanları da var. Koleksiyonda Bourgogne şarapları ağırlıkta. 18 dönümlük bir bağdan yılda sadece 5 bin şişe çıkan Romanee-Conti, ona komşu bağlardan Vosne-Romanee, La Tache, Grand Echezaux bunlara en iyi örnekler.
26 adet Romanee Conti’nin toplam muhammen bedeli 125 milyar 280 milyon lira. 147 şişe olan Petrus şaraplarının toplamı için 190 milyar lira belirlenmiş. Asırlık konyak ve şampanyalar da var. İçkilerin en yaşlısı olan, 1809 Fine Champagne Premiere Empire Reserve de Sazerac Le Forge et Fils Cognac yaklaşık 2 milyar 700 milyon liradan satışa çıkacak. Ayrıca en pahalı konyaklardan Hennessy Richard, Remy Martin Louis XIII, Martell d’Or’un yanı sıra Prunier, Bisquit gibi prestijli konyakların 1948, 1900, 1904 üretimleri de var. Şampanyalar ise Roederer Cristal, Krug ağırlıklı. Hatta Krug’un yılda sadece birkaç bin şişe üretilen Clos du Mesnil cinsinden. İyi Rus votkalarından Lagavulin, Glengoyne ile İskoç malt viskileri de satılacak.
Boğaziçi Üniversitesi’nde ekonomi okudu, Çevre Bilimleri Enstitüsü’nde yüksek lisans ve doktora yaptı. Boston’da yaşarken şarap kurslarına katıldı. Şili’ye, Güney Afrika’ya giderek şarap deneyimlerini artırdı. Türkiye’ye döndükten sonra ‘Şarapla Tanışma’ adlı kitabı yazdı. 211 Türk şarabını tattı, yorumlarını topladı. Halen tadım dersleri veriyor. Hürriyet Cuma, ‘En iyi 10’ listeleri için zaman zaman jüri üyesi olarak ona başvuruyor.
Şeyda Ergenekon (35), şarap deyince ilk akla gelen otoritelerden biri. Son yaptığı iş, dünyanın en önemli iki müzayede şirketinden biri olan Christie’s International uzmanlarının 330 bin sterlin (yaklaşık 890 milyar lira) fiyat teklif ettiği Uzanların şarap koleksiyonuna yeniden değer biçmek gibi ağır bir görevdi.
‘Bir Türk uzmana inceletmemiz lazım diyerek beni çağırdılar’ diye anlatıyor. ‘Uzanlar’ın Yeniköy’deki evlerindeki kava giderek koleksiyonu inceledim. 2 bin 798 şişe şarap, 263 şişe şampanya, 36 şişe konyak ve 66 şişe viski olmak üzere toplam 3 bin 163 şişe vardı. İçkilere ortalama 1 trilyon 600 milyar lira toplam değer belirledim.’
MANTARLA ŞARAP ARASINDAKİ BOŞLUK KALİTEYİ BELİRLİYOR
Ergenekon aynı müzayedeye girecek olan Erol Aksoy’un içkilerini de inceledi ve onlara 31 milyar 191 milyon lira değer biçti. 25 Eylül’deki müzayedede içkiler bu fiyatlar baz alınarak satılacak. Ergenekon müzayededeki çekişme sonucu Uzan şaraplarının satışının 2 trilyon lirayı geçeceği inancında.
İyi de nasıl biçti bu fiyatları? Elbette markası, üretim yılı, iklimin o yılın üretimine etkisi, mahsul farklılıkları gibi temel kiriterler geçerli. Ergenekon’dan işin inceliklerini öğrendik:
‘Şişenin genel durumuna, etiketinin yıpranmış olup olmadığına, mantarının üzerindeki folyonun altının reçel gibi olup olmadığına bakılır. Burası zarar görmüşse şarap hava almıştır anlamına gelir. Şarap şişelerinin mantarının altında ‘ullage’ denilen, mantarla şarap arasında kalan hava seviyesine bakılır. İşte bu seviye kaliteyi belirler. Bu seviyenin normal ölçülerin dışına çıkması eski şaraplarda bir nebzeye kadar normal kabul edilir. Ama genç şaraplarda iyi gözle bakılmaz. Şarap, mantarın bittiği noktadan 2 santim aşağıdaysa, bu iyi. Mantarla şarap arasındaki mesafe arttıkça şarabın iyi koşulda olma olasılığı azalır. Aradaki mesafe 3 santimse, 12 yaşından eski bir şarap için normal, 25 yıllık bir şarap için mükemmel kabul edilir. 4 santim, 20 yaşından fazla şarap için normal, 35 yıllık bir şarap için mükemmeldir. 5 santim, 30 yaşından fazla şaraplarda sık rastlanan bir durum olsa da, şarabın bozulmuş olma olasılığı yüksektir. 6 santim ve üstü ise normal değildir. Şarap kaç yaşında olursa olsun kötü durumda ve bozuk demektir. Mantarla şarabın seviyesi arasındaki fark 5-6-7 santimse, koleksiyon değeri için satın alınabilir ama kesinlikle içilemez.’
11 ŞİŞE ŞARAP ISKARTAYA ÇIKTI
Ergenekon, iyi korunduğunu düşündüğü Uzan koleksiyonunda sadece 11 şişe şarabı ıskartaya çıkarmış. 3 şişe 1969 Echezaux Rene Engel, 5 şişe 1955 La Tache DCR, 1 şişe 1969 La Tache DCR, 1 şişe 1970 La Tache DCR ve 1 şişe 1945 Nuits St. Georges.
25 Eylül’de Antik AŞ’nin Maçka’daki binasında yapılacak bu müzayede, Türkiye’nin ilk şarap açık artırması olacak. Müzayedeyi yürütecek olan Turgay Artam, ‘Özel bir katalog hazırlattık ve yurtdışına da gönderdik. ABD’de bazı dergilere ilan ederek duyurduk. Çok özel ve değerli olan bu şaraplar farklı ülkelerdeki koleksiyoncuların da iştahını kabarttı. Çok özel olanlar tek olarak, diğerleri gruplarına, yıllarına ve cinslere göre satılacak’ diyor. Alıcılar gelip salonda artırım yapmak zorunda, telefonla katılım olmayacak. Müzayedeye katılmak için gerekli bayraklar 2 milyar lira teminat karşılığında verilecek.
EN PAHALI BEŞ
Domaine de La Romanee Conti (1999) 21 milyar 600 milyon TL
Chateau Petrus (jero) 1990 13 milyar 500 milyon TL
Vieille Eau de vie fine de cognac JBE de 10 milyar 800 milyon TL
Massougnes (mag) 1810
Chateau Cheval Blanc 1947 8 milyar 100 milyon TL
Domaine de la Romanee Conti (1990) 6 milyar 750 milyon TL
HAKAN UZAN’IN ŞAMPANYA AÇAN KILICI
Müzayedede şampanya açmakta kullanılan küçük bir kılıç da var. Sapında mavi kemik ve kadifeden süsler olan 45 santimlik çelik kılıç için bedel saptanmadı. Kılıçla şampanya açmak, Fransa’da İmparatorluk askerlerinin başlattığı bir adet. Napolyon’un askerleri şişe ağızlarını kılıçlarının keskin olmayan kısmıyla kırarak açarmış. Fransızca’daki ‘sabrer le champagne’ yani şampanyayı ‘kılıçlamak’ deyimi de buradan geliyor. Ama, kılıçla açarken şişenin şekilsiz kırılabileceğini ve içinin cam kırıkları ile dolabileceğini savunanlar var...
MÜZAYEDEYE GİRECEKLERE REHBER
Hakan Uzan’a ait içkilerden Bordeaux ve Bourgogne şarapları, müzayedenin en iyi parçaları. Bunların magnum ve double-magnum denilen 1.5 ve 3 litrelik dev şişelerde olanları da var. Koleksiyonda Bourgogne şarapları ağırlıkta. 18 dönümlük bir bağdan yılda sadece 5 bin şişe çıkan Romanee-Conti, ona komşu bağlardan Vosne-Romanee, La Tache, Grand Echezaux bunlara en iyi örnekler.
26 adet Romanee Conti’nin toplam muhammen bedeli 125 milyar 280 milyon lira. 147 şişe olan Petrus şaraplarının toplamı için 190 milyar lira belirlenmiş. Asırlık konyak ve şampanyalar da var. İçkilerin en yaşlısı olan, 1809 Fine Champagne Premiere Empire Reserve de Sazerac Le Forge et Fils Cognac yaklaşık 2 milyar 700 milyon liradan satışa çıkacak. Ayrıca en pahalı konyaklardan Hennessy Richard, Remy Martin Louis XIII, Martell d’Or’un yanı sıra Prunier, Bisquit gibi prestijli konyakların 1948, 1900, 1904 üretimleri de var. Şampanyalar ise Roederer Cristal, Krug ağırlıklı. Hatta Krug’un yılda sadece birkaç bin şişe üretilen Clos du Mesnil cinsinden. İyi Rus votkalarından Lagavulin, Glengoyne ile İskoç malt viskileri de satılacak.