Seramik ilk günden ortaya bir şey çıkarmak mümkün

Deniz İNCEOĞLU
dinceoglu@hurriyet.com.tr
 
Çamura, 10 parmağınızla şekil verirken, toprağın vücudunuzdaki negatif elektriği aldığını hissedeceksiniz. Üstelik, eğitime başladığınız ilk gün, profesyonel görünmese de bir obje ortaya çıkarmanız mümkün.

Seramik yapmak için yetenekli ya da bilgili olmanız şart değil. Hayal gücünüz geniş, parmaklarınız kıvrak olsun yeter. Bir atölyeye giderseniz, daha ilk günden seramiğiniz bitmiş olarak çıkıyorsunuz.
Seramik, hammadde olarak sadece çamurun kullanıldığı bir sanat dalı. Ona şekil vermenizde yardımcı olan bıçak, keski, tarak gibi aletler var. Boya ve pişirmek için ise özel seramik fırını kullanılıyor. Kimi atölyelerde bu malzemeler tedarik edilirken kimileri sizin getirmenizi istiyor. Korkmayın, bulmak öyle zor değil. Sanat malzemeleri satan her mağazadan, hatta biraz büyükçe olan kırtasiyelerden bile alışveriş yapabilirsiniz.
Şekillendirici aletlerin bir arada bulunduğu başlangıç kitleri 15 lira civarındayken, çamurun 10 kilogramı 15-20 lira arasında değişiyor.

ERC Atölye Seramik’in sahibi ve eğitmen Ercan Daq, ilk kez seramik çalışanlarla neler yapıldığını şöyle anlatıyor: “Atölyeye geldiğinizde, eğer çizim yeteneğiniz varsa öncelikle yapacağınız formu çizersiniz. Ama yeteneğiniz yoksa parmaklarınızı doğaçlama bir şekilde hareket ettireceksiniz. İlk derslerde genellikle sucuk tekniği kullanılır. Çamur elle ovalanıp uzun silindirler yapılır. Sonunda hazırlanan zeminle kupaya benzer bir form elde edilir.”

Çamur çok kolay şekle giren bir malzeme olduğundan, dokunduğunuz anda biçim alıyor. Bu sayede çok fazla güç sarf etmenize gerek kalmıyor. Beş ya da 10 parmak kullanarak her türlü biçimi kolayca elde edebilirsiniz.

ÇAMUR KURUMADAN BİTMELİ

Heykel ya da resim gibi sanat dalları için bazen çok uzun süreler gerekirken, seramik için bir gün yeterli. Bunun en önemli sebebi, çamuru kurumadan kullanabilme ihtiyacı. Çamur çabuk kuruyan bir malzeme. Bir kere kurudu mu, tekrar birbirine kaynaması zor. Kullanılmayan çamuru saklamak içinse nemli bir beze sarıp torbalamak gerekiyor. Farklı iki çamuru karıştırmamak da önemli. Çünkü kuruma hızları farklı olur, bu durum da kurutma sırasında çatlamalara, genleşme farklılıkları fırında kırılmalara yol açabilir.

SERGİ GEZEREK FİKİR ÜRETİN

Seramik yapmak için hayal gücünüzün geniş olması önemli. Bunu desteklemenin en önemli yollarından biri de diğer sanatçıların işlerini görmek. Bunun için şu sıralar gündemde olan bazı sergileri gezmenizde fayda var:

Kocaeli Üniversitesi Baki Komşuoğlu Sanat Galerisi’nde, Kocaeli Üniversitesi Vitra Seramik Sanat Atölyesi seramik koleksiyonu sergileniyor. “Kişisel İzler 7“ adlı sergi 1 Aralık’a kadar sürecek. Tel: (216) 387 05 20.

Bursa Kent Müzesi’nde seramik sanatçıları Ayşegül Türedi Özen ve Seanur Gündoğdu’nun işleri sergileniyor. Müzenin tarihi yapısından esinlenerek yaptıkları seramikler, ocak ayına kadar görülebilir. Tel: (224) 220 26 26.

İstanbul’daki Çekirdek Sanat Atölyesi’nde 24 Kasım’a kadar seramik sergisi var. Rönesans’ı hazırlayan, Toskanalı şair Dante Aligherie’nin “İlahi Komedya” adlı başyapıtının kavram olarak belirlendiği sergi, Cehennem, Araf ve Cennet olarak üçe bölünüyor. Tel: (212) 244 51 97.

Eczacıbaşı’nın 10 yıl önce açtığı www.sanalmuze.org sitesinde pek çok önemli sanatçının eserlerini görmek mümkün. Bunlar arasında Cihat Burak ve İsmail Hakkı Oygar gibi seramik sanatçılarının işleri de mevcut.
Aynı şekilde hizmet veren bir diğer site de http://lebriz.com. Bu sitenin diğerine göre artısı, güncel sergilerden işlerin de görülebilmesi.

EVDE DENEMEYİN

Seramiğin evde yapılması tavsiye edilmiyor. Çünkü çamur ıslakken sorun olmuyor ama kurutulduğunda zerrecik halindeki parçaları evin her yerine dağılabilir. Bu, özellikle elektronik eşyalara zarar veriyor. Bu yüzden bir atölyede çalışmak her zaman daha sağlıklı. Bir diğer sebep de pişirme fırınları sanayi tipi olduğundan eve koymanın zor olması. Tabii çevrenizde bir eğitmenin olması da her zaman şart. Çünkü seramik yapmak hassas bir konu olduğundan uğraştığınız obje en ufak yanlışınızda fırına girince bir anda tuz-buz olabilir.

BUNLARA DİKKAT

Seramik çamuru, sağlığa zararlı hiçbir madde içermez. Ama özellikle sır dökülürken maske ve eldiven kullanmakta fayda var. Bir de sıçramaya karşı önlük takmak şart.

İdeal obje boyu 20-30 santim. Daha büyüklerini hem taşıması, hem de fırınlaması zor. Çok küçük olanları da ancak usta eller yapabilir.

Seramik çamurunun içinde kesinlikle hava kalmamalı. Bunun için çamuru kullanmaya başlamadan önce mermer üzerinde iyice yoğurmalı. Eğer hava kalırsa pişirme sırasında şişer ve işiniz parçalanır.

Seramiğin heykelden en büyük farkı içinin boş olması. Burada “et kalınlığı” adı verilen obje kalınlığının her yerde eşit olması gerekir. Yoksa pişerken patlar, paramparça olur.

Objenizi beğenmezseniz, çamur geri dönüştürülebiliyor. Biraz su katılırsa hemen çözülecektir.

Çamuru kullanmadığınız zaman nemli bir poşetin ya da kabın içinde muhafaza edin. Bu şekilde aylarca bekleyebilir.

SERAMİĞİN OLMAZSA OLMAZLARI

Seramik çamuru: Kırmızı ya da beyaz gibi çeşitleri mevcut. Seramiğin ana maddesi.
Ağaç ya da metal masa: Çekmeceli bir masa her zaman şart.
Mermer tabla: Çamurla çalışmaya başlamadan önce içindeki havayı almak için yoğurmak gerekiyor. Bunun için en ideal yer, çamurun nemini de alan mermer bir tabla.
Turnet ya da torna: Çamuru şekillendirirken üzerinde çalışılan ve sürekli dönen alet. Elle, ayakla ya da motorla dönenleri mevcut.
Bisküvi: Çamurun şekil verilip ilk pişirilişinden sonraki haline denir.
Sır: Değişik kimyasal bileşenlerden oluşan sır, bisküvinin üzerine dökülür. Böylece seramik renklenir. Ayrıca yüzeyinin pürüzsüz ve parlak olmasını, seramiğin daha dayanıklı olmasını sağlar.

AYLIK ORTALAMA 250 LİRA

Seramik atölyelerine eğitim amaçlı gidenler ortalama 250 lira ödüyor. Bunun karşılığında her an atölyeden yararlanıyor, haftada 8-10 saat eğitim alıyor. En az bir yılda tüm teknikleri öğrendikten sonra burayı sadece atölye olarak kullanmak isteyenlerse ortalama 150 lira ödeyerek her türlü imkandan yararlanabiliyor.

KURSLAR

Anahtar Sanat (216) 418 66 19, Bora Sencer Çömlek Atölyesi (252) 394 48 95, Cihangir Sanat (212) 231 58 80, Çekirdek Sanat Atölyesi (212) 244 51 97, ERC Atölye (212) 243 64 20 / (216) 336 21 69.